آنچه در نشست جی ۲۰ چه گذشت/ دست گرم بایدن به سوی بن‌سلمان

مهسا مژدهی: اجلاس پر حاشیه جی‌۲۰ در حالی به پایان رسید که اوکراین از بیانیه پایانی اعضای این گروه به شدت عصبانی است و روسیه خودش را مدیون هم گروهی‌هایش می‌داند.

جی ۲۰ امسال یکی از پرسروصداترین نشست‌های خود را پشت سر گذاشت.

گروه ۲۰ چیست؟

گروه ۲۰ مجموعه‌ای از کشورهاست که با اهداف اقتصادی از سال ۱۹۹۹ دور یکدیگر جمع می‌شوند. این اجلاس امسال در دهلی‌نو برگزار شد.

این گروه در تثبیت سیستم مالی جهانی در طول بحران مالی ۲۰۰۸، هماهنگ کردن اقدامات محرک و اقدام اصلاحی که به جلوگیری از فروپاشی کامل اقتصادی کمک کرد، نقش اساسی داشت. این گروه متشکل از ۲۰ وزیر دارایی و روسای بانک مرکزی است که در کنار روسای کشورها اقدام به رایزنی‌های اقتصادی با یکدیگر می‌کنند.گروه ۲۰ یک مجمع چندملیتی است که در ابتدا ۱۹ کشور دارای بزرگترین اقتصاد جهان به اضافه اتحادیه اروپا بودند. امسال اتحادیه افریقا هم به عنوان عضو جدید گروه ۲۰ به آن پیوست.استرالیا، کانادا، عربستان، آمریکا، هند، روسیه، آفریقای جنوبی، ترکیه، آرژانتین، برزیل و مکزیک؛ فرانسه، آلمان، ایتالیا و انگلیس و چین، اندونزی، ژاپن و کره جنوبی از دیگر اعضای این گروه هستند.

ریاست گروه ۲۰ سالانه بین کشورهایی از گروه‌های مختلف به صورت چرخشی انجام می‌شود و امسال هند این وظیفه را برعهده گرفته بود. هدف پایان دادن به اجلاس ۲ روزه با بیانیه‌ای مشترک است که همه شرکت کنندگان را به یک اقدام مشترک ملزم می‌کند اما اجرای ان از نظر قانونی لزومی را برای کشورها ایجاد نمی‌کند.

این گروه در حال حاضر ۸۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان (GDP) و ۷۵ درصد از تجارت بین المللی را به خود اختصاص داده است.

برنامه امسال گروه ۲۰ چه بود؟

اقتصاد دیجیتال امسال مهم‌ترین مبحثی بود که در اجلاس گروه ۲۰ مطرح شد. پیش از آغاز اجلاس، هند رئیس آن، سه حوزه اولویت‌دار برای کارگروه اقتصاد دیجیتال شامل زیرساخت عمومی دیجیتال (DPI)، امنیت در اقتصاد دیجیتال و مقیاس دیجیتال را به عنوان موضوعات کلیدی در نشست وزرای اقتصاد دیجیتال گروه مذکور انتخاب کرد.

کشورهای گروه ۲۰ سالهاست بر اقتصاد دیجیتال تمرکز کرده اند. چین هنگام میزبانی اجلاس سران جی ۲۰ در سال ۲۰۱۶، اقتصاد دیجیتال را برای اولین بار در دستور کار گروه ۲۰ قرار داد و خواستار یافتن راه‌های نوآورانه برای توسعه و ایجاد محرک‌های رشد در این عرصه شد. اجلاس گروه ۲۰ در هند زیر سایه سنگین مناقشه غرب و روسیه برگزار شد.

رهبران چین و روسیه غایبان مهم این اجلاس بودند. به نظر می آید پوتین به دلیل محکومیت بین المللی که دارد پایش را از مسکو بیرون نگذاشته است. البته موارد دیگری هم مطرح است. ظاهرا دیدار پوتین با رهبر چین و دیدار احتمالی او با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی از جمله کارهایی است که پوتین آنها را به شرکت در اجلاس گروه ۲۰ ترجیه داده است.

دست گرم بایدن به سوی بن سلمان

ولیعهد سعودی که زمانی مورد انتقاد رئیس‌جمهوری آمریکا قرار گرفته بود، حالا با برخورد گرم و دست دادن صمیمانه او در اجلاس ۲۰۲۳ گروه بیست در دهلی‌نو مواجه شده است.

بیشتر بخوانید:

حواشی اجلاس گروه ۲۰؛ ادای احترام به گاندی تا زیارت معابد هندوها

لاوروف: غرب در «اوکراین‌زده» کردن نشست گروه ۲۰ ناکام ماند

این احوالپرسی گرم و صمیمانه، با آخرین دیدار بایدن و بن سلمان که ژوئیه ۲۰۲۲ در جده عربستان بود، کاملا تفاوت داشت. در جریان آن برخورد، بایدن به طرز ناخوشایندی با مشت زدن به دست بن سلمان احوالپرسی کرد و حتی همین برخورد سرد هم مورد انتقاد شدید فعالان حقوق بشری قرار گرفت که از تصمیم بایدن برای دیدار با رهبر دوفاکتوی عربستان ناراحت بودند. بن سلمان به دلیل نقض‌های حقوق بشری مورد انتقاد شدید قرار داشته است. مقامات اطلاعاتی ایالات متحده پیشتر به این نتیجه رسیدند که این شاهزاده سعودی در قتل جمال خاشقچی، نویسنده آمریکایی در سال ۲۰۱۸ که منتقد سرسخت دیوان پادشاهی آل‌سعود بود، دست داشته است.

مهم‌ترین اتفاقات نشست امسال گروه ۲۰ چه بود؟

نشست امسال حواشی زیادی داشت. مودی نخست‌وزیر هند درطی سخنرانی خود در نشست جی ۲۰ برای نامیدن کشورش به جای هند از عنوان جایگزین "بهارات" استفاده کرد. در هفته های گذشته تنش بر سر عوض کردن نام هند در این کشور بالا گرفته بود و سخنرانی مودی نشان داد دولت تصمیم خود را برای بهارات نامیدن هند گرفته است.

چین به میزبانی نشست گروه ۲۰ در آمریکا در سال ۲۰۲۶ اعتراض کرد و این اعتراض از حمایت روسیه برخوردار شده است. البته بعید است این اعتراض به منتفی شدن میزبانی آمریکایی ها منجر شود.با این حال نشان می‌دهد که احتلافات میان دو جبهه روز به روز در حال عمیق تر شدن است.

همچنین عربستان اعلام‌کرد که این کشور و ایالات متحده یک یادداشت تفاهم برای توسعه پروتکلی با هدف ایجاد کریدورهای سبز بین‌ قاره‌ای در حاشیه اجلاس گروه۲۰ امضا کردند. این تفاهم‌نامه بخشی از پروژه‌ای بزرگ است که قرار است قاره آسیا را از مسیر ریلی و دریایی به قاره اروپا وصل کند. جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا و دیگر رهبران گروه ۲۰ برای مقابله با نفوذ فزاینده چین، روز شنبه از یک پروژه زیرساختی بین‌المللی بزرگ برای اتصال هند، خاورمیانه و اروپا از طریق راه‌آهن، خطوط کشتیرانی، کابل‌های داده پرسرعت و خطوط لوله انرژی خبر دادند. این خبر در حالی منتشر شد که شی از غایبان اجلاس بود و این تصمیم می‌تواند اوضاع را برای پکن و متحدانش از نظر اقتصادی سخت کند.

آکسیوس نوشته این توافق در حالی صورت می‌گیرد که دولت بایدن به دنبال تکمیل تلاش دیپلماتیک خود برای یک "توافق بزرگ" با عربستان سعودی است که می‌تواند شامل توافق عادی‌سازی روابط میان ریاض و اسرائیل باشد.

بیانیه پایانی نشست هم خیلی ها را عصبانی کرد. این بیانیه مسکو را برای آغاز جنگ در اوکراین سرزنش نکرد و تنها به درخواست صلح بسنده کرد. این در حالیست که پوتین نسبت به این دور از نشست‌ها روی خوشی نشان نداده بود. لاوروف گفته بود روسیه پای بیانیه‌ای که دربرگیرنده مواضع این کشور در زمینه مناقشه اوکراین نباشد را امضاء نخواهد کرد.اوکراین از بیانیه پایانی کشورهای عضو گروه ۲۰ به دلیل محکوم نکردن مستقیم روسیه انتقاد کرد.

اولگ نیکولنکو، سخنگوی وزارت امور خارجه اوکراین در واکنش به بیانیه پایانی گروه ۲۰ مدعی شد این بیانیه «چیزی نیست که بشود به آن افتخار کرد» و از عدم اشاره مستقیم به روسیه انتقاد کرد. این بیانیه نشان می‌دهد که هر چند اتهامات علیه پوتین و تحریم ها شدید است اما رهبران بسیاری از کشورهای جهان کماکان می‌خواهند رفتار کج دار و مریز خود را با پوتین ادامه دهند.

۳۱۱۳۱۲