از دیرباز باغشاه، محل تفریح ناصرالدین شاه قاجار و اولین میدان اسبدوانی تهران بود. «نصرالله حدادی»، تاریخ‌پژوه، با بیان این موضوع می‌گوید: «در دوران مشروطیت به دستور محمدعلی شاه قاجار، در این باغ میرزا جهانگیر خان صوراسرافیل، میرزا نصرالله ملک‌المتکلمین بهشتی و قاضی آرادقی به بند کشیده شدند و به شهادت رسیدند و اجساد آنان بیرون از خندق، در محل کوچه شهید ابراهیمی-ملک المتکملین قبلی- در خیابان مخصوص، پشت بیمارستان لقمان به خاک سپرده شد.»
حدادی ادامه می‌دهد: «پس از به قدرت رسیدن پهلوی اول پادگان باغشاه، مقر اصلی شکل‌گیری ارتش وی بود و با سقوط پادگان باغشاه در شهریور ۱۳۲۰ عملاً ارتش ایران مضمحل و اوضاع تهران آشفته شد. خیابان سپه ابتدا از میدان سپه(توپخانه) آغاز و به میدان باغشاه ختم می‌شد. در سال۱۳۵۸ خیابانی بین ۲ محل نظامی شمال و جنوب باغشاه گشوده شد و ارتباط شرق به غرب در این خیابان برقرار شد و میدان باغشاه به نام «پادگان لاهوتی» تغییر نام یافت و سال۱۳۶۱ نام این میدان و پادگان قدیمی آن تبدیل به «حر» شد.»
آنطور که «نصرالله حدادی» می‌گوید تندیس میدان حر تنها مجسمه باقیمانده از دوران پهلوی دوم است و تمامی تندیس‌های دیگر در روز ۲۶ دی ۱۳۵۷ به زیر کشیده شدند. او برای توضیح درباره جزئیات این ماجرا به کتابش با عنوان «طهران قدیم» اشاره می‌کند: «ناصرالدین شاه قاجار دستور داد از او در حالی که سوار بر اسب است در قورخانه تهران، مجسمه‌ای از جنس برنز ساخته و وسط حوض باغشاه نصب شود. گفته می‌شود هنرمندان مجسمه‌ساز تندیسی هم قد و قواره ناصرالدین شاه ساختند و در تفرجگاه او نصب کردند. اما نکته جالب رونمایی نکردن آن برای عموم مردم بود و فقط برای خواص و درباریان به نمایش گذاشته شد. بعد از ترور ناصرالدین شاه در سال ۱۲۷۵ شمسی، این مجسمه از وسط استخر برداشته شد.»
او به تندیس نبرد گرشاسب با اژدها که همچنان در میانه میدان حر وجود دارد اشاره می‌کند و می‌گوید: « «غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ» نقاش، مجسمه‌ساز و پیکرتراش ایرانی بود که در سال۱۳۰۷ در بخش زیباسازی بلدیه تهران مشغول به کار شد و ساخت ۴ تندیس را به عهده گرفت که در میدان‌های سپه، راه‌آهن، بهارستان و نقش جهان اصفهان نصب شدند. مهم‌ترین کار او مجسمه میدان حر است که بر پایه‌ای بتنی نصب شده است. ارتفاع آن ۶و نیم متر است و با نیزه‌ای که مرد اژدهاکش در دست دارد، ارتفاع این تندیس به ۱۲و نیم متر می‌رسد. این بنا از زیباترین بناهای به جامانده از روزگار پهلوی است که نبرد پیروزمندانه گرشاسب از پهلوانان شاهنامه را با اژدها نشان می‌دهد. ساخت مجسمه گرشاسپ در حالی که نیزه‌ای به دست دارد، در حال نبرد با اژدهایی است که به دور بدن او پیچیده و دهان خود را باز کرده است ۳سال به طول انجامید و در سال۱۳۱۵ هجری شمسی کار نصب آن انجام شده است.»
۲۳۳۲۳۳
نظر شما