حسام الدین واعظ زاده
یکی از حلقه های مفقوده در حوزه علوم انسانی عدم وجود متولی مستقل و متخصص برای برنامه ریزی و ترسیم راهبرد در علوم انسانی است. اگر این قاعده و قانون عمومی در توسعه و پیشبرد علمی مورد توجه قرار گیرد که برای برنامه ریزی، آموزش و توسعه هدفمند هر علمی بایستی از عالمان و متخصصین آن علم یاری و کمک گرفت، می بایست نهاد و مرجعی خاص برای علوم انسانی از جنس خودشان ایجاد شود تا در حوزه برنامه ریزی، آموزش، مدیریت و اجرا، و توسعه بومی و نیز برای اعتلای علوم انسانی کار و تلاش نمایند. برای تحقق عملی و علمی این مهم، تشکیل وزارت علوم انسانی یک ضرورت و فوریت برای تقویت بنیه فکری- کاربردی و ایجاد تحرک و تولید در علوم انسانی است.
با همه تلاشهایی که از سر دلسوزی انجام می شود، بنظر نمی رسد امیدی برای بهبود وضعیت بیمارگونه علوم انسانی در آینده ای نزدیک وجود داشته باشد. اما اینکه اجماع و دغدغه ای میان همه نخبگان در خصوص وضع نامناسب علوم انسانی وجود دارد خود آغاز خوب و میمونی برای یافتن راهی جامع و مانع برای بازسازی و تحول اساسی در علوم انسانی است.
اینکه محصلین و دانشجویان و و فارغ التحصیلان رشته های علوم انسانی نمی توانند بطور مطلوبی از آموخته های خود بصورت کاربردی استفاده کنند، نشانه ای از وضعیت نا مطلوب برنامه ریزی در علوم انسانی است. اینکه در بازار، کار و حرفه کافی برای این خیل عظیم درس خوانده ها یافت نمی شود نیز نشان از کم و کاستی ها در آموزش و برنامه ریزی و عدم کاربردی کردن علوم انسانی است. و اینکه کارهای علمی مفید و کاربردی بسیار اندک صورت می گیرد و با نیازهای جامعه همخوانی ندارد، نشان از چرخه ناتوان تولید در کارخانه علوم انسانی است. تولیدگران این کارخانه باید متخصص در تولید و از حوزه علوم انسانی باشند، در غیر اینصورت، کالایشان نه در داخل خریدار دارد و نه در خارج از کشور قابل رقابت با دیگران است.
اینکه مراجع و مراکز علمی و پژوهشی بندرت به متخصصان دانشگاهی مراجعه می کنند و یا اینکه ماهها تصویب طرحهای کاربردی علوم انسانی معطل می ماند نشان از عدم شناخت و توجه کافی نسبت به راهکارهای مفید پژوهشهای علمی در حل مشکلات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و بین المللی است.
ضرورت تشکیل وزارت علوم انسانی برای رسیدن و رساندن علوم انسانی به جایگاه والایی که شایسته آن است نیاز به دلیل و برهانی بیش از این چند سطر ندارد. چه بسا ضرورت تشکیل آن با داشتن حدود 2 میلیون دانشجو، از وزارت درمان و آموزش پزشکی که اینک وزارتخانه جدا و مستقل دارد بسیار بیشتر و حیاتی تر باشد. تشکیل وزارت علوم انسانی البته بمعنای تفکیک دانشجویان و اساتید علوم انسانی از دانشگاههای موجود نیست.
وزارت علوم انسانی با هدایت و مدیریت متخصصین و اساتید علوم انسانی، وظیفه ای راهبردی برای سازمان دادن، هدایت قاعده مند و متناسب علوم انسانی با نیازهای جامعه، تربیت نسلی از متخصصان متبحر و کارآمد دارد. این وزارتخانه در راستای تعریف و ارائه راهکارهای عملی برای تقویت رشته های مختلف علوم انسانی و نیز فرهنگ سازی برای ورود موثردر توسعه و پیشرفت کشور فعالیت می کند و تلاش دارد علوم انسانی را چون مرجع و ملجأیی مفید برای حل مشکلات انسانی جامعه معرفی نماید تا در پرتو آن، همه متخصصین و دانش پژوهان به آموخته ها و یافته های علمی خویش افتخار کنند.263
مدرس دانشگاه تهران
نظر شما