نادیا زکالوند: موج گرمای بی‌سابقه در جهان رکورد چند دهه اخیر خود را شکست و آتش‌سوزی‌های ناشی از این گرما، برخی از شهرهای کشورهای دنیا همچون ایتالیا و یونان را وادار به تخلیه سکنه خود کرد.
دهه‌هاست، محققان نقش تغییرات آب‌وهوایی را در ایجاد مشکلات دیگری همچون باران‌های شدید، آتش‌سوزی‌ها و خشکسالی، با دقت بررسی کرده و بارها به دنیا هشدار داده‌اند. سال‌هاست آنها با استفاده از شبیه‌سازی‌های کامپیوتری و مشاهدات شرایط آب‌وهوا به این نتیجه رسیده‌اند که تغییرات آب‌وهوا و گرمایش جهانی وضعیت فعلی را بدتر هم خواهد کرد.
هوای داغ‌تر، موج گرمای بیشتر
تغییرات آب‌وهوا موجب داغ‌تر شدن امواج گرما و رویداد مکرر آنها می‌شود. بنابر تایید دانشمندان تغییر اقلیم سازمان بین‌الملل (IPCC)، این وضعیت در بیشتر مناطق دنیا مشاهده شده است.
انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی، سیاره زمین را حدود ۱,۲ درجه سلسیوس گرم‌تر از دوره پیش از صنعتی شدن جهان کرده است. این پایه گرما بدین معناست وقتی هوا با موج گرمای شدید مواجه می‌شود، دمای زمین بیشتر هم می‌شود.
بنابه گفته محققان هواشناسی، به دلیل تغییرات آب‌وهوایی مداوم، هر موج گرمایی که امروز شاهد آن هستیم، در آینده داغ‌تر شده و در عین حال پی‌درپی رخ خواهد داد. در واقع اگر در گذشته احتمال بروز گرمای شدید، ۱ از ۱۰ بود، اکنون حدود سه برابر شده است.
باران و سیل‌های ناشی از گرمای شدید
این روزها به دلیل گرمای بسیار زیاد کره زمین، شاهد سیل در نقاط مختلف دنیا، از جمله چین، بنگلادش و برخی از استان‌های کشورمان ایران، مانند سیستان و بلوچستان هستیم. گرمای بیش از حد زمین موجب باران‌های سیل‌آسا می‌شود. در واقع وقتی هوا گرم می‌شود، رطوبت بسیاری به خود جذب می‌کند و در نتیجه ابرهای توفانی قبل از اینکه تبدیل به باران شوند، «سنگین‌تر» می‌شوند و در نتیجه بارش سیل‌آسا خواهند داشت. به‌طور مثال، اخیرا بخش‌هایی از چین فقط در یک روز ۶۳۵ میلی‌متر بارش داشتند. این مقدار باران معمولا در طول یکسال می‌بارد.
موج گرما و خشکسالی
گرما در برخی مناطق کره زمین، اثری متفاوت می‌گذارد و به‌جای بارش، موجب خشکسالی می‌شود. البته دانشمندان برای درک اینکه چگونه تغییرات آب‌وهوایی موجب خشکسالی می‌شود، بررسی‌های متعددی انجام داده‌اند.
برخی از مناطق در گرمای شدید دچار خشکی بیش از حد می‌شوند. مثلا، دمای گرم‌تر غرب ایالات متحده آمریکا، موجب به‌سرعت آب شدن یخ‌ها و در نتیجه بخار شدن آب‌ها می‌شود. یا در شرق (شاخ) آفریقا، روزهای بارانی فصل بهار به آب‌های گرم‌تر اقیانوس هند وابسته است و وقتی هوا بیش از حد گرم می‌شود، باران پیش از اینکه به این بخش از آفریقا برسد، در اقیانوس سرازیر می‌شود. این مساله باعث خشکسالی در این بخش از آفریقا می‌شود.
آتش‌سوزی‌های گسترده
موج‌های شدید گرمایی و خشکسالی، آتش‌سوزی‌های محیط‌های جنگلی را شدیدتر کرده و حتی تا ده‌ها هزار هکتار جنگل طعمه آتش‌های خانمانسوز می‌شوند. در واقع گرمای زیاد، رطوبت موجود در گیاهان را گرفته و آنها را تبدیل به سوخت کرده و آتش را گسترده‌تر می‌کند. به‌طور مثال امسال صدها هزار هکتار از جنگل‌های ایالت نیومکزیکو در آمریکا، بر اثر آتش‌سوزی‌های کنترل‌نشده ناشی از گرمایش زمین، سوخت و از بین رفت. یا سال گذشته حدود نیم میلیون هکتار از جنگل‌های اروپا در آتش سوختند.
توفان‌های استوایی
اگرچه تعداد توفان‌ها در مقیاس جهانی افزایش چندانی نداشته، بررسی‌ها نشان می‌دهد توفان‌های اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام مرکزی شدت گرفته است. همچنین شواهد نشان می‌دهد شدت این توفان‌ها بسیار شدیدتر از قبل است تا جایی‌که به خشکی هم می‌رسند. در واقع آب‌هایی که از سوی دریا بر اثر توفان به سمت خشکی‌ها سرریز می‌شوند، گاهی اوقات مخرب‌تر از خود وزش تند باد هستند. تگزاس و کارولینای جنوبی و شمالی در ایالات متحده در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ میلادی تجربه این نوع توفان را داشتند و سیل‌های ناشی از توفان‌های دریایی میلیاردها خسارت به این مناطق زد.
افزایش دمای دریاها
افزایش دمای دریاها و اقیانوس‌ها علامت نگران‌کننده دیگری از تغییرات آب‌وهوا و گرمایش جهانی است. دهه‌هاست که اقیانوس‌ها بیشتر حرارت اضافی موجود در اتمسفر را درست مانند اسفنج به خود جذب می‌کنند. در واقع ۹۳درصد از گرمای حاصل از گازهای گلخانه‌ای از دهه ۷۰ میلادی تاکنون وارد اقیانوس‌ها شده است. این گرمای زیاد موجب آسیب به اکوسیستم دریا و مرگ‌ومیر جمعی گونه‌های مختلف آبزیان و همچنین مهاجرت آنها می‌شود. این وضعیت علاوه‌بر موجودات دریایی، از نظر اقتصادی به مناطقی که زندگی‌شان به دریا وابسته است، صدمه می‌زند.
موج گرما و تخریب زیرساخت‌ها
از آنجایی‌که گرما باعث منبسط شدن موادی چون آهن می‌شود، تمام زیرساخت‌های مهم مناطقی که گرمای شدیدی را تجربه می‌کنند، صدمه می‌بینند. امکان انفجار ترانسفورماتورهای قدرت و شروع آتش‌سوزی یا خاموشی‌های گسترده وجود دارد. خطوط آب ممکن است ترکیده و آب شرب کافی از بین رفته و منطقه دچار کم‌آبی شود. همچنین موج گرمای شدید می‌تواند خطوط راه‌آهن را هم تحت تاثیر قرار دهد و خطر خروج قطار از ریل را به‌وجود آورد. ترک‌های عمیق آسفالت‌ها ناشی از گرمای شدید به خیابان‌های اصلی شهرها صدمه می‌زند.
بنابه گفته محققان، چنانچه انسان در برابر انتشار گازهای گلخانه‌ای و گرمایش جهانی احساس مسئولیت نکند، جهان تا سال ۲۰۴۰ و ۲۱۰۰ میلادی، به ترتیب ۱,۵ و ۳ درجه سلسیوس گرم‌تر می‌شود و تمام پدیده‌های دیگر از جمله سیل و آتش‌سوزی و مشکلات زیست‌محیطی هم شدت می‌گیرند.
چه باید کرد؟
بنابه گزارش دانشمندان تغییر اقلیم سازمان بین‌الملل (IPCC) قرار است حدود ۲۰۰ کشور در شهر گلاسکو، اسکاتلند، طی کنفرانسی گردهم آمده و در مورد روش‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تصمیم‌گیری‌های مهمی انجام دهند.
بنابه گفته برخی از محققان یکی از روش‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، حذف کامل مصرف زغال، نفت و گازهای طبیعی است. در واقع این محققان بر این باورند، حتی اگر تمام کشورهای جهان به‌طور کامل انتشار دی‌اکسید کربن، متان و سایر گازهای گلخانه‌ای دیگر را که موجب گرمایش جهانی شده‌اند، متوقف کنند، گرمایش ۱,۱ درجه‌ای که برای زمین رخ داده است، هزاران سال طول می‌کشد تا معکوس شود.
با اینحال چیزی که الآن بسیار مهم است، پیشگیری از بدتر شدن گرمایش جهانی است که دنیا مجبور است به آن توجه کند تا گرفتار فجایع زیست‌محیطی نشود و این چیزی است که قرار است در گلاسکو مورد توجه قرار گیرد.
منابع:
نظر شما