جویدن اصلا کار راحتی نیست!

بهنوش خرم‌روز: آیا این مطلب را در حال خوردن یک ساندویچ یا گاز زدن یک سیب می‌خوانید؟ چه عالی! ادامه بدهید و به حرکت‌های زبان خود هنگام جویدن خوب دقت کنید. زبان شما با مهارت تمام، غذا را طوری در دهانتان جابه‌جا می‌کند که تکه‌های بزرگ درست زیر دندان‌ها قرار بگیرند و دندان‌ها درست در جای مناسب فرود می‌آیند. با هر بار جویدن،‌ غذا کمی جابه‌جا می‌شود تا همه قسمت‌های آن به طور کامل جویده شوند. اما آیا تنها ما چنین مهارتی داریم؟

به گزارش دیسکاوری،‌ گروهی از دانشمندان بر آن شده‌اند تا شیوه جویدن موجودات مختلف را با هم مقایسه کنند. به نظر می‌رسد از زمانی که موجودات زنده از آب بیرون آمدند و ساکن خشکی شدند،‌ نحوه حرکت کردن زبان آن‌ها هنگام جویدن کامل‌تر شده و البته بسته به نوع رژیم غذایی آن‌ها،‌ تکامل یافته است.

به گفته نیکولای کانو از دانشگاه براون،‌ که سرپرستی این مطالعه را بر عهده داشته،‌ سابقه جویدن به پیش از خروج مهره‌داران امروزی از آب برمی‌گردد. اما در کاربرد آن طیف متنوعی به وجود آمده است:‌ مثلا ماهی‌ها از زبان برای نگه داشتن شکار در زمانی که دهانشان را باز می‌کنند و هل دادن آن به طرف گلو استفاده می‌کنند. چون در دهان ماهی هیچ زائده‌ای نیست، هر بار که دهانش را برای جویدن غذا باز کند،‌ ممکن است غذاها بیرون بریزد! زبان آن‌ها فقط یک حرکت دوبعدی دارد،‌ بالا رفتن و برگشتن رو به عقب.

با رسیدن به خشکی،‌ اتفاق تازه‌ای افتاد: جاذبه! بنابراین وظیف زبان تغییر کرد. برخلاف ماهی‌ها،‌ پستانداران می‌توانند آرواره‌ها و زبان خود را به این طرف و آن طرف هم تکان بدهند. در پستانداران دندان‌ها دقیق‌تر روی هم فرود می‌آیند و برای همین غذا باید در جای درست قرار بگیرد تا زیردندان‌ها برود و این دقیقا کار زبان است.

نه تنها بین پستانداران و ماهی‌ها از نظر نحوه کار ماهیچه‌های آرواره و زبان تفاوت وجود دارد،‌ بلکه بین خود پستانداران،‌ مثل جانوران همه‌چیزخوار مانند خوک و جانوارن سم‌دار مانند لاما و بز هم تفاوت‌هایی وجود دارد.

حیوانات سم‌دار مجبورند غذای خود را از منابعی بسیار ضعیف از نظر تغذیه به دست بیاورند. بیرون کشیدن مواد غذایی از علف‌ها کار سختی است. بنابراین کارآمدی اهمیت دارد و جویدن بسیار انرژی‌گیر است. زبان باید بارها و بارها غذا را زیر دندان‌ها بگذارد. اما یک خوک نیازی به این همه تکرار و تکرار ندارد.

مطالعات قبلی نشان می‌دهند که مارمولک‌ها هم شبیه به پستانداران زبان خود را حرکت می‌دهند. برنامه بعدی این محققین بررسی جویدن دوزیستان و سایر خزندگان است تا ببینند در چه مرحله‌ای از تکامل و به چه دلیل،‌ این تفاوت‌ها در جویدن به وجود آمده است.

شاید برایتان جالب باشد بدانید که این اولین باری است که جویدن در موجوداتی به غیر از پستانداران مورد توجه قرار گرفته است. به گفته رابرت دروزینسکی از دانشگاه ایلینویز، رگه‌هایی از جویدن‌ بسیار پیچیده پستانداران را حتی در ماهی‌ها هم می‌توان یافت.

در مورد انسان‌،‌ ما معمولا فراموش می‌کنیم که چه مهارت خاص و پیشرفته‌ای در این زمینه داریم و احتمالا متوجه آن نمی‌شویم،‌ تا زمانی که آن را از دست بدهیم.  پس، ‌به خوردن ادامه دهید و از حرکت‌های پیشرفته آرواره و زبان خود لذت ببرید.