درس‌های جنگ اوکراین برای چین

فراتر از اروپا، تأثیر تهاجم روسیه به اوکراین به شدت در پنج هزار مایل دورتر، در جزیره تایوان احساس می شود. بسیاری از تایوانی ها نگران هستند که ممکن است نفر بعدی باشند که از تهاجم یک همسایه قدرتمندتر رنج می برند. این ترس ها بی دلیل نیستند. در حالی که اوکراین و تایوان از بسیاری جهات با هم تفاوت دارند، زیرا دموکراسی های نسبتاً جوان در کنار همسایگان خودکامه بزرگتر با طرح های قدیمی در قلمرو خود زندگی می کنند، این دو با مشکلات استراتژیک بسیار مشابهی روبرو هستند.

همان‌طور که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، بازگرداندن «وحدت تاریخی» بین روسیه و اوکراین را نوعی مأموریت معنوی توصیف کرده است، شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین معتقد است که اتحاد مجدد سرزمین اصلی چین با استان از دست رفته اش تایوان به تثبیت جایگاه او در این کشور کمک خواهد کرد. شی از تایوان صحبت می کند تقریباً به همان روشی که پوتین در مورد اوکراین صحبت می کند و پیوندهای خونی را برجسته می کند و استدلال می کند که چین و تایوان یک خانواده هستند. در حالی که پوتین اخیراً درک سنتی حاکمیت دولت را به چالش کشیده است، تا بگوید که اوکراین سزاوار آن نیست، شی (مانند اسلاف خود) به طور کلی حاکمیت تایوان را انکار می کند.

علی‌رغم این شباهت‌ها، تصور این که حمله روسیه به اوکراین به هر طریقی تمایل چین برای دستیابی به اتحاد با تایوان را تسریع خواهد کرد، اشتباه است. اساساً، محاسبات رهبران چین در مورد استفاده از زور علیه تایوان تصمیمات سیاسی است که اقدامات مسکو بر آنها تأثیری نخواهد داشت. علاوه بر این، مقامات چینی به خوبی می دانند که حمله به تایوان در حال حاضر به احتمال زیاد به ترس غرب مبنی بر تشکیل یک محور اقتدارگرایانه و شروع همکاری مشترک پکن و مسکو دامن می زند و در نتیجه احتمال مداخله مستقیم ایالات متحده و متحدانش را افزایش می دهد.

با این وجود، شی و رهبری ارتش آزادیبخش خلق رویدادهای اوکراین را از نزدیک زیر نظر دارند و به دنبال درس هایی هستند که ممکن است در صورت درگیری با تایوان به کار گرفته شوند. مبارزات روسیه به هیچ وجه عزم چین برای تحت کنترل گرفتن تایوان را متزلزل نخواهد کرد. از دیدگاه پکن، جنگ روسیه در اوکراین صرفاً پیش‌نمایش واقع‌بینانه از هزینه‌هایی است که چین در صورت توسل به جنگ متحمل خواهد شد. رهبران چین شکست های روسیه را بررسی خواهند کرد و برنامه های عملیاتی خود را برای جلوگیری از اشتباهات مشابه تطبیق خواهند داد.

بنابراین، به تایوان و ایالات متحده توصیه می شود که همین کار را انجام دهند و هر مرحله از جنگ در اوکراین را از دیدگاه یک مقام چینی بررسی کنند. با انجام این کار، آنها ممکن است بتوانند حقایق یا الگوهایی را شناسایی کنند که ممکن است قبلاً به مقامات چینی فرصت داده و همچنین توانایی هایی را که تایوان باید برای بازدارندگی اتخاذ کند، شناسایی کنند. اگرچه این اشتباه است که تصور کنیم اقدامات مسکو تأثیر مستقیمی بر تصمیمات پکن دارد، اما شناسایی نوع شواهدی که می‌تواند چین را متقاعد کند که تصمیم پوتین برای حمله به اوکراین یک اشتباه بزرگ استراتژیک بود، می‌تواند به استراتژیست‌های تایوانی و آمریکایی کمک کند تا چین را از تصمیم حمله فاجعه آمیز به تایوان بازدارند.

جهانی ناآرام تر

حمله روسیه به اوکراین اعتقاد رهبران چین را تأیید می کند که آنها وارد دوران خطرناک تری می شوند و باید برای احتمال جنگ های بیشتر آماده شوند. شی در تماس خود با جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده پس از آغاز جنگ، خاطرنشان کرد که "روند غالب صلح و توسعه با چالش های جدی مواجه است" و "جهان نه آرام است و نه باثبات". سخنان شی قویاً نشان می‌دهد که چین به افزایش هزینه‌های دفاعی خود ادامه می‌دهد، که همچنان بر توسعه قابلیت‌هایی متمرکز است که ارتش خلق برای فتح تایوان به آن نیاز دارد.

از آنجایی که ایالات متحده ائتلافی از کشورها، از جمله بسیاری از اقتصادهای برتر جهان، برای اعمال تحریم های شدید علیه روسیه ایجاد کرده است، چین این تلاش ها را به عنوان شواهدی مبنی بر کاهش نفوذ ایالات متحده بررسی می کند. از منظر پکن، هر گونه شکاف در ائتلاف خبر دلچسبی است، و مطمئناً اشاره کرده است که برخی از شرکای نزدیک ایالات متحده، مانند هند، روسیه را تحریم یا تهاجم این کشور به اوکراین را حتی پس از انتشار گزارش‌هایی درباره جنایات جنگی ادعایی روسیه به شدت محکوم نکرده‌اند. چین احتمالاً تصور می‌کند که حمایت جهانی از تایوان بیشتر از حمایت از اوکراین خواهد بود، زیرا تعداد کمی از کشورها روابط دیپلماتیک با تایوان دارند و بسیاری از آنها حتی روابط غیر رسمی قوی با این جزیره ندارند. علاوه بر این، روسیه با موفقیت از روابط اقتصادی خود با برخی کشورها استفاده کرده است تا آنها را در حاشیه نگه دارد، که احتمالاً به چین اطمینان داده که قدرت اقتصادی بسیار بیشتر این کشور مانع از حمایت بسیاری از کشورها از تایوان خواهد شد.

چین همچنین تحریم های اعمال شده علیه روسیه را مطالعه خواهد کرد و اقداماتی را برای کاهش آسیب پذیری خود در برابر اقدامات مشابه انجام خواهد داد. به عنوان اولین اقدام، پکن استراتژی «گردش دوگانه» خود را - به دنبال ارتقای صادرات و در عین حال تشویق تقاضای داخلی قوی‌تر - در تلاش برای افزایش وابستگی اقتصادی سایر کشورها به چین و کاهش وابستگی آن به دیگران، تسریع خواهد کرد. این استراتژی دو هدف را دنبال می کند: عایق بندی اقتصاد چین از تحریم ها و ایجاد هرگونه تحریمی که کشورهای غربی برای جلوگیری یا مجازات حمله به تایوان علیه پکن اعمال می کنند، بیشتر از چین به غرب آسیب بزند. چین همچنین تلاش خواهد کرد تا فناوری های حیاتی مانند نیمه هادی ها را در داخل تولید کند، وابستگی خود را به سیستم مالی ایالات متحده و دلار کاهش دهد و از جایگزینی برای سوئیفت، سیستم پرداخت های بین المللی مبتنی بر دلار حمایت کند. صرف نظر از میزان پیشرفت چین در این جبهه، رهبران این کشور احتمالاً مطمئن هستند که متحدان ایالات متحده با توجه به مرکزیت این کشور در زنجیره های تامین جهانی، در اعمال تحریم های گسترده علیه چین بسیار محتاط تر خواهند بود.

به طور بالقوه مهمترین درسی که چین از جنگ در اوکراین آموخته است این است که ایالات متحده مداخله نظامی مستقیم علیه یک حریف مجهز به سلاح هسته ای را در نظر نخواهد گرفت. قبل از حمله روسیه به اوکراین، ایالات متحده مداخله نظامی مستقیم را از روی میز حذف کرد و بایدن هشدار داد که «روابط مستقیم بین ناتو و روسیه جنگ جهانی سوم است». تحلیلگران و سیاست گذاران چینی احتمالاً به این نتیجه رسیده اند که زرادخانه هسته ای روسیه، ایالات متحده را از مداخله منصرف کرده و سلاح های هسته ای فضای بیشتری را برای عملیات های متعارف ایجاد می کند. استراتژیست های چینی احتمالاً بر این باورند که این تصمیم این کشور برای سرمایه گذاری هنگفت برای افزایش زرادخانه هسته ای خود را تأیید می کند، زیرا وزارت دفاع ایالات متحده اخیراً تخمین زده است که ظرف یک دهه به حداقل ۱۰۰۰ کلاهک خواهد رسید. علاوه بر این، چین با مشاهده شمشیرهای اتمی پوتین، ممکن است به این نتیجه برسد که می‌تواند با افزایش سطح هشدار هسته‌ای یا انجام آزمایش‌های هسته‌ای در آغاز درگیری، از مداخله ایالات متحده به نمایندگی از تایوان جلوگیری کند.

اشتباهات نظامی روسیه به ارتش خلق کمک می کند تا برنامه های خود را بهبود بخشد و شانس خود را برای فتح تایوان افزایش دهد. روسیه در دستیابی به برتری هوایی بر اوکراین شکست خورده است. نیروهای خود را با سوخت، غذا و مهمات تامین کند و به طور موثر عملیات تسلیحات ترکیبی را انجام دهد. رهبری ارتش چین احتمالاً از اینکه ارتش روسیه، با تجربه عملیاتی گسترده اخیر، نتوانست پیروزی قاطعی را به دست آورد، شوکه شده بود. برای ارتش چین، اصلاحات نظامی دشواری را که در سال ۲۰۱۵ آغاز کرد و بر عملیات مشترک و تدارکات متمرکز بود و همینطور درس‌های آموخته‌شده از تماشای عملیات مشترک پیچیده ایالات متحده را در بر می‌گرفت، تأیید می‌کند. ارتش خلق مقدار قابل توجهی از تجهیزات نظامی روسیه را در اختیار دارد و به دنبال ادغام عناصر اصلاحات نظامی روسیه بوده است و بنابراین نبردهای روسیه می تواند باعث شود که ارتش چین آمادگی خود را برای انجام عملیات های لازم برای نبرد با تایوان زیر سوال ببرد. این نگرانی احتمالاً با این واقعیت تشدید می‌شود که ارتش چین فرض می‌کند ایالات متحده به دفاع از تایوان می‌آید. ایالات متحده بسیاری از همان سلاح‌هایی را که اوکراین از آن استفاده می‌کند، به تایوان فروخته است. در بلندمدت، ارتش چین احتمالاً تمرکز خود را بر یکپارچه‌سازی نیروی زمینی، دریایی و هوایی خود و بهبود قابلیت‌های جنگی مشترک خود دو چندان خواهد کرد.

توانایی رئیس جمهور ولودیمیر زلنسکی در بسیج مردم اوکراین و افکار عمومی بین المللی به رهبران چین اهمیت حذف رهبری سیاسی و نظامی تایوان در اوایل درگیری و شکستن عزم مردم تایوان برای مقاومت را نشان داده است. در عمل، این حداقل مستلزم تلاش برای ترور رهبران تایوانی برای تضعیف روحیه مردم، مهار فرماندهی و کنترل و جلوگیری از ظهور چهره ای است که می تواند دیگران را حول خود جمع کند. اما چین احتمالاً پیش از هر حمله‌ای، عملیات گسترده‌تری از جمله ایجاد اختلاف در جامعه تایوان، انتشار اطلاعات نادرست و قطع ارتباطات تایوان با جهان خارج را دنبال خواهد کرد. چین قبلاً پلتفرم‌های ضروری را در تایوان برای انتشار پیام‌های طرفدار چین از طریق سرمایه‌گذاری در رسانه‌ها و استخدام دارایی‌های اطلاعاتی ایجاد کرده است. مطمئناً به اصلاح این عنصر غیر جنبشی جنگ ادامه خواهد داد.

تایوان چگونه می تواند آماده شود

از آنجایی که چین از جنگ روسیه در اوکراین به عنوان فرصتی برای بهبود برنامه ریزی خود برای درگیری تایوان استفاده خواهد کرد، برای تایوان نیز ضروری است که همین کار را انجام دهد. در حال حاضر نشانه های الهام بخشی وجود دارد. پس از موفقیت‌های اولیه اوکراین در برابر روسیه، بسیاری از تایوانی‌ها به خیابان‌ها آمدند تا جشن بگیرند، و فعالان و مفسران استدلال کردند که توانایی اوکراین در دفع دشمن برتر نظامی، تایوانی‌ها را برانگیخته است که باور کنند می‌توانند همین کار را انجام دهند. وزیر دفاع تایوان کارگروهی را برای مطالعه تاکتیک‌های اوکراین تشکیل داده و دورنمای تمدید خدمت اجباری نظامی را مطرح کرده است، که اکنون بیش از سه چهارم از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی از آن حمایت می‌کنند. علاقه به یادگیری کمک های اولیه و واکنش در بلایا افزایش یافته است.

اما این به تنهایی کافی نیست. تایوان باید فوراً اتخاذ استراتژی دفاعی نامتقارن خود را تسریع بخشد. این کشور باید بر روی میدان دادن به بسیاری از توانایی‌های مشابهی که اوکراین از آن برای تأثیرات قابل توجه استفاده می‌کند، تمرکز کند، از جمله سیستم‌های دفاع هوایی قابل حمل، پهپادها (که تایوان قبلاً نشان داده است که در پی تهاجم روسیه در اولویت قرار دارد) و موشک‌های ضد تانک. علاوه بر این، تایوان باید تولید موشک های ضد کشتی و مین های دریایی را افزایش دهد. ارتش این کشور باید فرماندهی و کنترل را غیرمتمرکز کند و سیستم هایی را توسعه دهد تا واحدهای نظامی کوچکتر را برای تجزیه و تحلیل و انطباق با شرایط به سرعت در حال تحول روی زمین توانمند کند.

تایوان همچنین باید یک نیروی ذخیره آموزش‌دیده‌تر و آماده‌تر ایجاد کند، نیروهای دفاعی جدید سرزمینی ایجاد کند و به طور گسترده‌تر برای بسیج کل جامعه خود برنامه‌ریزی کند. توانایی اوکراینی‌های معمولی برای مقاومت در برابر بمباران و در بسیاری از موارد، به دست گرفتن سلاح، مقاومت تایوانی‌ها را یادآوری می کند که برای مقاومت در برابر حمله چین باید نشان دهند. اگر چین به تایوان حمله کند، هدف آن حکومت بر ۲۴ میلیون نفر به طور نامحدود خواهد بود و این بر عهده مردم تایوان است که این امر را غیرممکن کنند.

یک ضعف اساسی که تایوان باید برطرف کند، مشکل تامین مجدد جمعیت و ارتش خود در طول یک درگیری است. اوکراین با کشورهای عضو ناتو هم مرز است و اجازه می‌دهد تسلیحات و تجهیزات بشردوستانه به این کشور حتی پس از حمله روسیه وارد شود، اما تامین تایوان در صورت تهاجم، چه برسد به محاصره احتمالی، بسیار دشوار خواهد بود. تامین حتی کالاهای اساسی مانند غذا و دارو چالش برانگیز خواهد بود، زیرا نمی توان انتظار داشت که کشتی ها و هواپیماهای تجاری جان خدمه خود را برای ادامه تحویل کالا به خطر بیندازند. تأمین ارتش تایوان، به ویژه اگر ایالات متحده از جانب تایوان مداخله کند، بی نهایت بیشتر خواهد بود.

از آنجایی که چین به اتکای اوکراین به تامین مجدد از سوی کشورهای غربی اشاره کرده است، حتی در شرایطی که جنگ شدید است، چین احتمالاً قطع ارتباط هر چه سریع‌تر تایوان را در طول یک درگیری در اولویت قرار خواهد داد. تایوان باید این را پیش‌بینی کند و از هم‌اکنون با ذخیره‌سازی مهمات، نفت، غذا و سایر مواد حیاتی و پراکنده کردن این ذخایر در سراسر جزیره آماده شود. در اصل، هر چیزی که تایوان برای مبارزه با ارتش چین برای یک دوره پایدار نیاز دارد، در حالی که جمعیت خود را به اندازه کافی تغذیه و سالم نگه می‌دارد تا بتواند مقاومت کند، باید از قبل در جزیره فراهم باشد.

نقش بازدارنده برای ایالات متحده

ایالات متحده همچنین باید کتاب بازی خود را برای جلوگیری از حمله چین به تایوان و پاسخ به تجاوز چین اصلاح کند. نمی تواند برای تغییر محاسبات شی به تنهایی بر تهدید تحریم ها تکیه کند. زمانی که ایالات متحده علناً به پوتین درباره عواقب اقتصادی عظیمی که در صورت حمله به اوکراین متحمل خواهد شد هشدار داد، او به هر حال این کار را کرد. با توجه به مرکزیت چین در اقتصاد جهانی، اعمال تحریم های گسترده بر این کشور بسیار دشوارتر خواهد بود.

ایالات متحده باید بسته تحریمی را با متحدان و شرکای خود در زمان صلح هماهنگ کند و راه های کاهش وابستگی اقتصادی آنها به چین را بررسی کند. بزرگترین نقطه ضعف تحریم های اعمال شده علیه روسیه، استحصال انرژی روسیه است که با توجه به اتکای اروپا به نفت و گاز روسیه ضروری تلقی می شود (حداقل در دو ماه اول جنگ). ایالات متحده باید تلاشی هماهنگ برای توسعه منابع جایگزین مواد مانند مواد معدنی خاکی کمیاب، که جهان برای تامین آنها بیشتر به چین وابسته است، انجام دهد.

این خطر وجود دارد که یکی از درس های چین از درگیری در اوکراین این باشد که ایالات متحده تمایلی به مداخله نظامی از جانب تایوان نداشته باشد. بنابراین، ایالات متحده باید سیاستی با وضوح استراتژیک ارائه کند که به صراحت نشان دهد که مستقیماً به دفاع از تایوان می پردازد. داشتن یک گزینه نظامی معتبر ضروری است، که به معنای ادامه تلقی تایوان به عنوان سناریوی وزارت دفاع و تامین منابع آن است. ایالات متحده همچنین باید با تایوان همکاری نزدیک‌تری داشته باشد و یک برنامه آموزشی دوجانبه قوی برای تقویت قابلیت‌های دفاع شخصی تایوان ایجاد کند. همچنین باید به تایوان کمک کند تا یک استراتژی دفاعی نامتقارن ایجاد کند و تحویل سلاح به جزیره را در اولویت قرار دهد.

جامعه اطلاعاتی ایالات متحده در طول بحران اوکراین با افشای حرکات پوتین قبل از انجام آنها و به اشتراک گذاشتن این اطلاعات با متحدان ایالات متحده خود را متمایز کرد، که باعث شد پوتین از غافلگیری استراتژیک محروم شود و به ائتلاف کمک کرد تا حول تحریم های قوی و حمایت نظامی متحد شود. ایالات متحده باید آماده جمع آوری و به اشتراک گذاری اطلاعات پیشگیرانه در مورد برنامه های چین باشد. اکنون باید عمل کند تا اطمینان حاصل شود که درک درستی از شاخص‌های اولیه آماده‌سازی ارتش چین برای حمله به تایوان دارد و آماده به اشتراک گذاشتن این شاخص‌ها با شرکای خود برای برنامه‌ریزی یک واکنش واحد قبل از شروع جنگ باشد.

با توجه به همسویی فزاینده بین روسیه و چین، ایالات متحده نمی تواند احتمال ارائه کمک های قابل توجه روسیه از جمله تسلیحات، انرژی، غذا و اطلاعات به چین در طول درگیری بر سر تایوان را رد کند. ایالات متحده همچنین باید تصور کند که روسیه با انجام حملات سایبری یا بی‌ثبات کردن اروپا به دنبال منحرف کردن تمرکز آن از هرگونه مبارزه با چین است. چین و روسیه در بیانیه مشترک قابل توجه خود در ۴ فوریه که یک دوستی "بدون محدودیت" را ایجاد کردند، "حمایت متقابل قوی خود از حفاظت از منافع اصلی خود" را مجدداً تأیید کردند و روسیه موافقت کرد که "تایوان بخشی جدا نشدنی از چین است." چین، که در طول جنگ در اوکراین از روسیه حمایت کرده است، انتظار دارد در جریان درگیری تایوان جبران شود.

اقداماتی که واشنگتن و تایپه باید برای تقویت بازدارندگی بردارند، باید با دقت انجام شود تا از ایجاد ناخواسته درگیری که آنها به دنبال ممانعت از آن هستند، جلوگیری شود. برای شروع، هر گونه هماهنگی بیشتر با تایوان باید بی سر و صدا انجام شود و از انظار عمومی دور نگه داشته شود. ایالات متحده و تایوان باید بر چگونگی افزایش قابلیت‌های جنگی تایوان و اجتناب از نمادگرایی تمرکز کنند. به طور خصوصی، ایالات متحده باید به چین تأکید کند که این اقدامات با سیاست چین واحد ایالات متحده مطابقت دارد و پاسخی به توازن قدرت در تنگه تایوان است که ناشی از افزایش نظامی چین است. علناً، ایالات متحده باید تأکید کند که از استقلال تایوان حمایت نمی کند و منافع اصلی آن در حفظ وضعیت موجود در تنگه تایوان است. جنگ در حال گسترش در اوکراین درس های مهمی برای چین، تایوان و ایالات متحده ارائه می دهد. هر کدام از طرفین ماهرانه‌تر خود را تطبیق دهد، برای تعیین اینکه آیا بازدارندگی برقرار است یا درگیری که اساساً جهان را تغییر می‌دهد، کار زیادی انجام می‌دهد.

*منبع: فارن افرز

*دیوید ساکس پژوهشگر در شورای روابط خارجی آمریکا
 

۳۱۱۳۱۱