ضیاءالدین دری از کارگردانان تلویزیون است که ساخت مجموعه «کیف انگلیسی» را در کارنامه دارد؛ مجموعه‌‌ای که توانست در زمان خودش نظر مخاطبان خاص و عام را جلب کند. او می‌گوید 11 سال از زندگی‌اش را وقف ساخت مجموعه تلویزیونی «کلاه پهلوی» کرده، چرا که این مجموعه چندین بار به دلیل تغییر مدیریت درهنگام نگارش و تولید متوقف شد.
او این روزها مشغول تدوین این مجموعه است تا پاییز آماده پخش شود. با او درباره فیلم‌های سیاسی صحبت کرده‌ایم. گفت‌وگوی ما را با دری در پی می‌خوانید.
شما کارتان را در تلویزیون با ساخت مجموعه موفق «کیف انگلیسی» در گونه فیلم‌های سیاسی شروع کردید، بیشتر به گونه سیاسی علاقه دارید یا گونه اجتماعی؟
فیلم سیاسی تعریف خاص خودش را دارد و در واقع هر فیلمی که به نحوی با قضایای سیاسی مواجه شود ممکن است لزوماً فیلم سیاسی مواجه شود ممکن است لزوماً فیلم سیاسی محسوب نشود. مثلاً اگر بخواهیم نشانی بدهیم یک زمانی گاوراس، فیلمساز یونانی، فیلم سیاسی می‌ساخت، مثل فیلم «زد» که معروف هست و بعد از انقلاب بارها در ایران پخش شد. این فیلم برشی از یک واقعه سیاسی است که اتفاق افتاده است.
در واقع، فیلمساز از این واقعه فیلم ساخته، پس این فیلم فیلم سیاسی محسوب می‌شود. ولی یک زمانی ما به روند سیاست و تأثیر سیاست در زندگی اجتماعی نگاه می‌کنیم. آن وقت ممکن است دیگر نشود بگوییم آن فیلم سیاسی صرف است، بلکه بیشتر مفاهیم اجتماعی و تأثیر سیاست در زندگی را نشان می‌دهد. من در کارهایی که انجام داده‌ام که البته زیاد هم نیستند، تأثیر سیاست در جامعه را بیشتر مورد توجه قراردادم و این‌که تصمیمات سیاسی در زندگی اجتماعی ممکن است چه تبعاتی را به وجود بیاورد. در «کلاه پهلوی» هم همین دغدغه وجود داشت. باید بگویم این دغدغه ادامه داشته است.
آقای دری! شما هم فکر می‌کنید فیلم‌های سیاسی نمی‌فروشند؟
من به این امر معتقد نیستم، اگر بیاییم فیلمی بسازیم که سیاست در آن دخیل است، مردم نمی‌روند ببینند. ولی مردم فیلم‌های سیاسی را تماشا می‌کنند. گرچه چنین فیلمی گران تمام می‌شود، اما اگر مطابق استاندارد خودش ساخته شود برگشت سرمایه هم خواهد داشت؛ ولی باید از درام قوی برخوردار بوده، انتخاب بازیگران و در مجموع همه چیز باید در آن درسطح خوب باشد تا مردم به تماشای این فیلم بروند.
به نظرتان می‌توان گونه کارهای سیاسی را با گونه‌های مختلف از جمله طنز و تاریخی عجین کنیم تا آثار تأثیرگذاری ساخته شود؟
کارهای زیادی می‌توان انجام داد. درواقع، آدمش را می‌خواهد. در درجه اول نرم‌افزاری می‌خواهد که فکرش را کرده باشد. شما تا زمانی که ذهنیت کاری را که می‌خواهد شکل بگیرد - حال با معیارهایی که درسش را خوانده‌اید یا باتجربه به آن رسیده‌اید- برای رسیدن به آن درام ایجاد نکیند و درام قوی نباشد به کار مطلوبی نمی‌رسید.
فکر می‌کنید این ظرفیت میان نویسندگان و کارگردانان در ایران وجود ندارد؟
من متأسفانه نظراتی دارم که ممکن است کسی آنها را دوست نداشته باشد و بگویند نظراتم افراطی است و همه را نفی می‌کنم. البته اگر نفی می‌کنم دلیلش این نیست که خودم را تأیید می‌کنم. کار درام‌نویسی خیلی دشوار است. ما درام‌نویسی که چنین زمینه‌ای را به شکلی ایجاد کند که مخاطب آن را ببیند و درگیرش شود، نداریم. اگر داشتیم قطعاً این کار را کرده بودند. اصلاً شک نکنید، حتی نیازی نبود شما امروز این سئوال را از من بکنید.
آقای دری! شما در صحبت‌هایتان اشاره کردید بعد از «کیف انگلیسی» 11 سال درگیر ساخت مجموعه «کلاه پهلوی» بودید. تاکنون کارگردانی این همه سال درگیر پروژه‌ای نبوده است. چه مسئله‌ای به شما انگیزه داد این همه سال ادامه بدهید و خسته نشوید؟
احساس مسئولیت باعث شد. فکر نمی‌کردم این همه سال طول بکشد. روند کار در صدا‌و‌سیما و نظر مدیرانی که تغییر کردند باعث طولانی شدن پروژه شد. از سوی دیگر ما نمی‌خواستیم بزن برو کار کنیم و در تولید به جزئیات دقت می‌کردیم. تغییر مدیریت باعث شد ما دوباره از صفر شروع کنیم و دوباره وسط راه متوقف‌مان کردند و...
پس با این حساب اگر شرایط بهتری داشتید، می‌توانستید «کلاه پهلوی» را در مدت کمتری بسازید.
بله، می‌شد «کلاه پهلوی» درسال 84 نمایش داده شود و ما هم از آن سال به بعد دنبال کارهای دیگر می رفتیم، اما آن زمان فکر می‌کردم در قبال مردم و بودجه‌ای که به این کار تعلق می‌گیرد، احساس مسئولیت دارم. از سوی دیگر سعی کردم کار آبرومندی بسازم. به همین دلیل نیامدم بزن برو کار کنم. اگر این کار را می‌کردم «کلاه پهلوی» تمام شده بود، ولی مسلماً «کلاه پهلوی» که الان هست، نمی‌شد. اگر خداوند کمک کند و مراحل پس از تولید این کار آسیب نبیند.
«کلاه پهلوی» در گونه فیلم‌های سیاسی محسوب می‌شود؟
این مجموعه تلویزیونی بازخورد سیاست یک دوره بر زندگی مردم است. یعنی حکومتی تصمیماتی می‌گیرد که این تصمیمات خارج از حوزه اقتصاد، عمران و آبادانی است. این حکومت روی مسائل خصوصی افراد یعنی روی مذهب، لباس پوشیدن، طرز زندگی، آداب و رسوم اجتماعی آنها دست می‌گذارد و می‌خواهد این‌ها را تغییر بدهد. ما نتیجه تلاش این حکومت را در ارتباط با مردمی که در 80 سال پیش زندگی می‌کردند می‌بینیم، نه مردمی که 80 سال پیش به دنیا آمدند.
الان راضی هستید که 11 سال از زندگی‌تان را وقف این مجموعه تلویزیونی کرده‌‌اید؟
تا آنجا که مربوط به خودم می‌شود راضی هستم. یعنی احساسم این است که من کم نگذشته‌ام و اگر کمبودی در این کار باشد که هست، از جانب من نبوده و از جای دیگر است. در حال حاضر هم مجموعه «کلاه پهلوی» را تدوین می‌کنیم تا پخش آن از پاییز امسال شروع شود.
58301
نظر شما