یکبار دیگر سخنان ظریف تقطیع شد/ ماجرای وجود واژه «تعلیق» در برجام چیست؟

دیشب محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین کشورمان، در گفت و گویی کلاب هاوسی اظهاراتی در خصوص برجام داشت.

ظریف در جریان این نشست مجازی و در پاسخ به سوالی در خصوص به کار رفتن عبارت Suspend در متن برجام گفت: من در مجلس گفتم که در برجام کلمه suspention نیست و این اشتباه از من بود و دلیل این مساله هم این نیست که من برجام را نخوانده باشم. در ضمائم کتاب «راز سر به مهر» همه قسمت‌هایی که نشان می‌دهد من نه تنها برجام را خوانده‌ام بلکه آن را نوشته‌ام، وجود دارد. واقعیت این است که ما به همه دوستانی که ضمائم برجام را مذاکره می‌کردند دستورالعمل داده بودیم که از برخی عبارات استفاده نشود. در لحظات آخری ضمائم برجام در حال مذاکره بود نماینده اروپا گفته بود ما تحریم‌های ایران را بر می‌داریم و لغو و lift می‌کنیم اما تصمیمات اتحادیه اروپا که شامل چیزهای دیگر است را تا زمانی که کل تحریم‌ها برداشته شود، نمی‌توانیم برداریم. اینجا بود که برای این مورد که به آمریکا هم ربطی نداشت و در مورد اروپا بود و آن هم نه برای تحریم‌های کنونی بلکه تحریم‌هایی که بعدا قرار بود برداشته شود ۴ یا ۳ بار کلمه suspend  در ضمیمه استفاده شده بود و این را مذاکره‌کننده ما که ریز این مسائل را بحث می‌کرد در لحظاتی که اضافه شد به ما اطلاع نداده بود. آنجا من سوال کردم و به من اطلاع دادند و در این مورد برخی گفتند ظریف برجام را نخوانده که هم ظلم بزرگی به کشور و هم ظلم بزرگی به واقعیت بود که حتما دروغ بود که اگر از غربی‌ها هم بپرسید می‌گویند این حرف درستی نیست.  

***متاسفانه سخنان ظریف از سوی برخی منابع خبری تقطیع و تفسیر به رای شد.

در همین خصوص، جماران مستنداتی از برجام را منتشر می کند:

درحالی که قرار بود هیچ‌یک از تحریم‌ها تعلیق نشوند و مستقیماً برداشته شود، چرا در متن برجام چندین بار کلمه تعلیق (suspension) آمده است؟

در متن برجام هیچ‌جا از تعلیق تحریم نام برده نشده و همه‌جا به لغو مقررات تحریم اشاره شده و کلمه تعلیق صرفاً در پیوست پنجم و آن هم نه در باره تحریم‌ها بلکه صرفاً مربوط به «تصمیم سیاسی اتحادیه اروپا» است. در این پیوست که برنامه اجرای برجام را در بردارد، جمعاً یک بار واژه Suspended و سه بار کلمه Suspend ذکر شده است. 

بند ۱۶.1 از پیوست ۵ که به برنامه اجرای برجام توسط اتحادیۀ اروپایی می‌پردازد:

16. The European Union will:

16.1. Terminate the provisions of Council Regulation (EU) No 267/2012 and suspend the corresponding provisions of Council Decision 2010/413/CFSP specified in Sections 1.1.1-1.1.3; 1.1.5-1.1.8; 1.2.1-1.2.5; 1.3.1, 1.3.2 (in so far as it concerns Articles 16 and 17 of Council Decision 2010/413/CFSP) and 1.3.3; 1.4.1 and 1.4.2; 1.10.1.2 (in so far as it concerns Articles 39, 43, 43a of Council Regulation (EU) No 267/2012) of Annex II. EU Member States will terminate or amend national implementing legislation as required.

اتحادیۀ اروپایی:

«مفاد آیین‌نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ را لغو و مفاد متناظر در تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ شورای اتحادیۀ اروپایی را تعلیق خواهدکرد، به‌نحو مصرح در بخش‌های ۱-۱-۱- تا ۳-۱-۱؛ ۵-۱-۱ تا ۸-۱-۱؛ ۱-۲-۱ تا ۵-۲-۱ ؛ ۱-۳-۱ تا ۲-۳-۱پیوست شماره دو (تا جایی که به مواد ۱۶ و ۱۷ تصمیم شماره ۴۱۳/۲۰۱۰ مرتبط می‌شود) و به‌نحو مصرح در بخش‌های ۳-۳-۱، ۱-۴-۱، ۲-۱-۱۰-۱ پیوست شماره دو (تا جایی که به مواد ۳۹ ، ۴۳، (الف) ۴۳ آیین‌نامه اجرایی شماره ۲۰۱۲/۲۶۷ مربوط می‌شود). دولت‌های عضو اتحادیۀ اروپایی درصورت لزوم اقدام به لغو یا اصلاح قوانین ملی اجرا کننده تصمیم و آیین‌نامه اجرایی فوق‌الذکر خواهند نمود».

بند ۱۶.3 از پیوست ۵ که به برنامه اجرای برجام توسط اتحادیۀ اروپایی می‌پردازد:

16.3. Remove individuals and entities set forth in Attachment 1 to Annex II of this JCPOA from Annexes VIII and IX to Council Regulation (EU) 267/2012. Suspend the provisions of Council Decision 2010/413/CFSP specified in Section 1.9.1 of Annex II in relation to individuals and entities set forth in Attachment 1 to Annex II.

«نام افراد و موجودیت‌های مشخص شده در الحاقیه شماره 1 پیوست شماره دو این برجام را از ضمیمه‌های شماره 8 و 9 آیین‌نامه اجرایی شماره 2012/267 اتحادیۀ اروپایی خارج خواهد کرد. اقدام به تعلیق مفاد تصمیم شماره /CFSP 413/2010 شورای اتحادیۀ اروپایی، به‌شرح مصرح در بخش 1.9.1 پیوست شماره دو در ارتباط با افراد و موجودیت‌های مندرج در الحاقیه شماره 1 پیوست شماره دو خواهد نمود.

بند 20.1 از پیوست ۵ که به برنامه اجرای برجام توسط اتحادیۀ اروپایی می‌پردازد:

20. The European Union will:

20.1. Terminate the provisions of Council Regulation (EU) No 267/2012 and suspend the corresponding provisions of Council Decision 2010/413/CFSP specified in Sections 1.1.4, 1.3.2 (in so far as it concerns Articles 15 and 18 of Council Decision and Articles 36 and 37 of Council Regulation); 1.5.1 and 1.5.2 (in so far as it concerns Ballistic Missiles restrictions); 1.6.1-1.9.1 of Annex II.

اتحادیۀ اروپایی:

«اقدام به لغو مفاد آیین‌نامه اجرایی شماره 2012/267 شورای اتحادیۀ اروپایی و تعلیق مفاد متناظر در تصمیم شماره 413/2010 شورای اتحادیۀ اروپایی خواهد کرد، به‌شرح مصرح در بخش‌های 4-1-1، 2-3-1) تا جایی‌که به مواد 15و 18 تصمیم شورا و مواد 36 و 37 آیین‌نامه اجرایی شورا مربوط می‌شود)، و بخش‌های1-5-1 و 2-5-1) تا جایی‌که به محدودیت‌های ناظر بر موشک‌های بالستیک مربوط می‌شود)، و بخش‌های 1-6-1 تا 1-9 -1 پیوست شماره دو.»

برای توضیح تفاوت در معنای این تعلیق، با تعلیق تحریم‌ها لازم است توضیح مختصری درباره نظام اعمال تحریم‌های اتحادیه اروپا ارائه شود. به لحاظ حقوقی، اعمال تحریم علیه کشوری دیگر، با سازوکارهای قانونی مختلفی توسط نهادهای مختلف دنبال می‌شود. در اتحادیه اروپا که یکی از طرف‌های برجام است، برای اعمال هر تحریم دو اقدام قانونی مورد نیاز است: یک تصمیم شورا (Council Decision) که جنبه سیاسی دارد و یک آیین‌نامه حقوقی شورا (Council Regulation) که جنبه حقوقی ـ اجرایی دارد و از مبنای لازم‌الاجرائی در درون اتحادیۀ اروپایی برخوردار است. در تمام مجموعاً چهار مورد ذکر کلمه تعلیق (Suspend)، اشاره به «تعلیق تصمیم سیاسی شورای اتحادیه اروپا» داشته و قبل از آن، مقررات حقوقی شورا اختتام (Terminate) یافته است.

همان‌طور که در متن قرائت می‌شود این تعلیق، به تعلیق تصمیم مذکور اشاره داشته و ارتباطی با تعلیق تحریم‌های اتحادیه اروپا ندارد، چراکه آیین‌نامه اجرایی تحریمی لغو شده است.  

بند 20.4 از پیوست ۵ که به برنامه اجرای برجام توسط اتحادیۀ اروپایی می‌پردازد:

20.4. Terminate all provisions in Council Decision 2010/413/CFSP suspended on Implementation Day.

اتحادیۀ اروپایی:

«کلیه مفاد مندرج در تصمیم شماره /CFSP 413/2010 شورای اتحادیۀ اروپایی که در «روز اجرا» تعلیق شده بود را لغو خواهد کرد.»

2323