دختر دیکتاتور با پشتوانه سعودی چه خوابی برای عراق دیده است؛ایا باید نگران بود؟/آیا هدف ایران و آمریکا هستند؟

شبکه العربیه عربستان سعودی نخستین بار نیست که با رغد مصاحبه های تلویزیونی انجام می دهد و قبلا نیز در مناسبت های مختلف چنین مصاحبه هایی داشته که هر بار برای برهه ای افکار عمومی عراق را مشغول کرده است.

این شبکه خبری چند ماه بعد از سقوط رژیم صدام در اوت ۲۰۰۳ (مرداد ۱۳۸۲) برای نخستین بار با رغد مصاحبه خبری انجام داد و آخرین بار نیز در فوریه ۲۰۱۸ وقتی دستگاه قضایی عراق نام رغد را در فهرست تروریستی خود گنجانده بود، با دختر دیکتاتور در این خصوص مصاحبه کرد.

هر بار که رغد در شبکه العربیه سعودی ظهور می یابد باعث تنش در روابط عراق با دو کشور عربستان سعودی و اردن می شود امری که در مصاحبه اخیر نیز تکرار شده است.

به دنبال مصاحبه اخیر شبکه العربیه با رغد، کمیسیون شهدا و زندانیان سیاسی در پارلمان عراق از وزارت امور خارجه کشورش خواسته که در اعتراض به ظهور رغد در شبکه تلویزیونی العربیه، سفیر اردن و عربستان را فراخوانده و یادداشت اعتراض تقدیم آنها کند.

رغد دختر دیکتاتور سابق عراق متهم به حمایت و پشتیبانی از تروریسم در عراق است و به رغم درخواست های بغداد، اما امان از تسلیم او به دستگاه قضایی عراق خودداری کرده است.

دولت عراق حتی از پلیس بین الملل (اینترپل) خواسته است که او را دستگیر کند، اما اینترپل تاکنون به بهانه های مختلف از این بازداشت طفره رفته است.

بی شک مصاحبه اخیر رغد موجی از نگرانی را در داخل جامعه عراق از احتمال بازگشت بعثی ها به قدرت ایجاد کرده هرچند صاحب نظران بازگشت حزب بعث را بعید می دانند.

براساس قانون اساسی عراق و قانون ممنوعیت فعالیت حزب بعث صادره در سال ۲۰۱۶ هرگونه فعالیت حزب بعث در این کشور ممنوع و جرم محسوب می شود و هرکس در داخل عراق برای بازگرداندن این حزب جنایتکار به روند سیاسی تلاش یا برای آرمان های آن تبلیغ کند، مجرم شناخته می شود.

بعد از سقوط رژیم صدام یک کمیته به نام ریشه کنی حزب بعث به رهبری «احمد چلبی» رهبر فقید حزب کنگره ملی عراق ایجاد شد و تمامی عناصر منتسب به این حزب را از ادارات دولتی پاکسازی و آنهایی که علیه شان پرونده اتهامی نبود، بازنشسته کرد، اما این کمیته بعدها در نتیجه تغییرات سیاسی ایجاد شده و اعتراضاتی که به عملکردش شد، نامش به «بازپرسی و عدالت» تغییر کرد.

«مقتدا صدر» رهبر جریان صدر به عنوان یکی از رهبران سیاسی عراق که رژیم دیکتاتور صدام پدر و دو برادرش را در سال ۱۹۹۹ به شهادت رساند، در واکنش به ظهور مجدد دختر دیکتاتور در رسانه سعودی، خواهان فعال سازی مجدد کمیته ریشه کنی حزب بعث شده است.

«نوری المالکی» رهبر دولت قانون و نخست وزیرپیشین عراق که حکم قضایی اعدام صدام دیکتاتور عراق را در سال ۲۰۰۶ اجرا کرد، اخیرا در یک مصاحبه تلویزیونی تاکید کرد که با جدیت در برابر تلاش ها برای بازگرداندن حزب منحله بعث به قدرت می ایستد.

رغد جایگزین عزت الدوری در رهبری حزب بعث

گفت وگو شبکه خبری العربیه عربستان سعودی با بازمانده دیکتاتور سابق عراق نشان داد که هنوز حزب بعث پایان نیافته و همچنان این حزب آنطور که در سخنان رغد عنوان شد، درصدد بازگشت به قدرت در عراق است.

از طرفی به اعتقاد کارشناسان، این مصاحبه نشان داد که عربستان سعودی یکی از حامیان جدی این حزب جنایتکار است و می کوشد چهره کریه و زشت این حزب را زیبا جلوه دهد.

حزب بعث عراق که در طول سال های گذشته (بعد از سقوط رژیم صدام) با «عزت الدوری» معاون پیشین صدام دیکتاتور عراق شناخته می شد در پی مرگ قطعی الدوری در اکتبر ۲۰۲۰، به اعتقاد کارشناسان، سعودی ها کوشیده اند که رغد را به عنوان رهبر جدید این حزب معرفی کنند.

از نگاه سعودی ها، رغد یک چهره جوان است که می تواند بخشی از افکار عمومی به ویژه جوانان در اعتراضات اخیر عراق موسوم به اعتراضات اکتبر ۲۰۱۹ را به سوی خود جذب کند.

اعتراضات اکتبر ۲۰۱۹ که منجر به استعفای دولت قانونی «عادل عبدالمهدی» و روی کار آمدن دولت انتصابی «مصطفی الکاظمی» شد، به طور ویژه موتور محرک آن را جوانان که اغلب آنها از شیعیان بودند تشکیل می دانند و اکثر شعارها علیه رهبران سیاسی پا به سن گذاشته شیعه بود که آنها را متهم به فساد و ضعف در اداره کشور کردند.

سعودی ها با اطلاع از آنچه در دوسال اخیر در عراق رخ داده، با طرح چهره جوان دختر صدام که عملیات زیبایی متعددی روی چهره و اندامش شده بود، کوشیده اند تا او را گزینه مورد انتظار جوانان معترض عراقی معرفی کنند.

آنچه جای تعجب دارد اینکه سعودی هایی که نقش مهمی در محاصره بین المللی عراق در دهه نود قرن گذشته داشته و عامل فراخواندن نظامیان آمریکا و سقوط رژیم صدام در ۲۰۰۳ بودند، اینک با تغییر چهره، خود را حامی و پناهگاه بعثی ها معرفی کرده اند.

پیام سعودی ها برای دولت بایدن و ایران

برخی کارشناسان در عراق معتقدند که مصاحبه اخیر رغد بیش از اینکه دارای پیام برای داخل عراق باشد، بیشتر حامل پیام هشدار دهنده سعودی ها برای دولت «جو بایدن» است.

سعودی ها با این گفت وگوی خبری چند قسمتی کوشیده اند که به دولت بایدن بگویند که اگر با سیاست های ریاض در منطقه همراهی نکند قادر هستند دوباره جنگ داخلی را در عراق به راه اندازند و آمریکایی ها را همانند سال های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸ درگیر این جنگ داخلی کنند.

از نظر کارشناسان، بخشی از این پیام نیز متوجه جمهوری اسلامی ایران بوده به این معنا که ریاض همچنان ظرفیت ها زیادی برای بازی در صحنه عراق دارد که هنوز از آن بهره برداری نکرده و تهران نباید خود را دست برتر در صحنه داخلی عراق بداند.

از این رو، ریاض بازی با مهره حزب منحله بعث و تمامی زیرمجموعه های جنایتکار آن را پیش کشیده و به نوعی کوشیده است تا برخی کشورهای عربی مانند اردن و امارات را در این رویکرد همسو با سیاست هایش معرفی کند.

العربیه و بالابردن سطح مخاطبان

گزارش های رسانه ای و پژوهشی حاکی است که شبکه تلویزیونی العربیه عربستان سعودی به شدت از درصد مخاطبانش کاسته شده و این امر برای این رسانه و رژیم سعودی پیام خطرناکی به شمار می رود.

کاهش مخاطبان به مفهوم پایین آمدن آستانه تاثیرگذاری این رسانه در افکار عمومی و همچنین پایین آمدن سطح نفوذ عربستان سعودی در منطقه است و نیاز بود تا این وضعیت درمان شود.

برخی رسانه های خبری با فراخواندن چهره های هنری یا جنجالی در برنامه های خود می کوشند سطح مخاطبان را به این طریق افزایش دهند و این همان چیزی است که العربیه در مصاحبه با رغد انجام داده است.

العربیه در سال های گذشته بارها هربار که احساس کرده سطح مخاطبانش خصوصا در عراق رو به کاهش گذاشته به دختر دیکتاتور متوسل شده تا به این ترتیب دوباره سطح مخاطبان خود را در عراق بالا ببرد.

از این رو به باور صاحب نظران بخشی از این گفت وگو با رغد که می توانست در یک قسمت باشد، العربیه با مشاهده واکنش ها، آن را تا شش قسمت افزایش داد تا همچنان درصد مخاطبانش را در عراق بالا ببرد.

کویت پشت همه این قضایا است

یکی از جالب ترین و در عین حال عجیب ترین دیدگاه ها در خصوص مصاحبه رغد، اظهار نظر یکی از کارشناسان عراقی است که معتقد است که اصل این مصاحبه از طریق تلویزیون «العربیه» عربستان سعودی را کویت فراهم کرده است.

طبق این باور، کویت برای دور کردن اذهان عراق از قضیه بندر بزرگ فاو کوشیده است تا این قضیه و بازگشت بعثی ها را به قدرت مطرح و بتواند عراقی ها را از احداث بندر بزرگ فاو در دهانه خلیج فارس منصرف کند.

جالب اینکه مصاحبه رغد نه تنها در داخل عراق بلکه در کویت نیز با واکنش های تندی مواجه شد و بسیاری از صاحب نظران کویتی به ظهور مجدد دختر دیکتاتور سابق انتقاد کردند.

«عاید المناع» استاد علوم سیاسی در دانشگاه کویت که از چهره های نزدیک به سعودی ها است، به شدت از ظهور رغد دختر دیکتاتور پیشین عراق در تلویزیون العربیه انتقاد کرده و «می عیدان» روزنامه نگار کویتی با انتقاد شدید از دختر صدام گفته است که حمله به کویت در ۱۹۹۰ اشغال بوده و به هیچ وجه نمی توان چهره زشت رژیم صدام را ترمیم کرد.

پیام داخل عراق

یکی از مهمترین پیام های مصاحبه رغد در شبکه تلویزیونی العربیه، پیام های سیاسی مشترک حزب بعث و رژیم سعودی برای عراقی ها در آستانه انتخابات زودهنگام پارلمانی این کشور است که قرار است دهم اکتبر آینده برگزار شود.

طبق این باور سعودی ها می خواهند جریان های سیاسی اهل سنت را حول یک رویکرد سیاسی که حزب بعث است، جمع کنند و به اعتقاد کارشناسان این خطرناکترین بخش پیام است که می تواند بستری برای نفوذ گسترده سعودی ها در عراق باشد.

طبق این باور، سعودی ها از تجربه انتخابات ۲۰۱۸ که گروه های سیاسی اهل سنت، در نتیجه تخریبی که گروه تروریستی داعش بر پیکره مناطق زیستی اهل سنت در عراق برجای گذاشته بود، پراکنده شده بودند و این امر بر میزان نفوذ و حضور آنها در پارلمان عراق اثر گذاشت، این بار می کوشند، جریان های اهل سنت را زیر یک چتر با هم متحد کنند.

این رویکرد سعودی ها از هم اکنون نگرانی را در داخل جامعه سنی عراق دامن زده و با توجه به وجود بازیگران منطقه ای دیگر مانند ترکیه، سوریه، مصر، اردن، امارات، کویت و قطر، جامعه سنی از دخالت این کشورها در داخل طیف های سیاسی اهل سنت در آستانه انتخابات عراق و احتمال تبدیل شدن این رقابت منطقه ای به کشمکش سیاسی در داخل جامعه سنی عراق نگران است؛ به ویژه اینکه جامعه سنی نشان داده که مستعد تنش و افراط گرایی است و هنوز هسته های تروریسم تکفیری مورد حمایت سعودی ها در آن فعال است.  

از این حیث، مصاحبه تلویزیون العربیه عربستان با دختر دیکتاتور سابق حاکم بر عراق مورد توجه گسترده قرار گرفته، زیرا بسیاری معتقدند که ظهور رسانه ای رغد در این زمانبندی و برهه خاص حاوی پیام های چند وجهی است که وجه مشترک همه این پیام ها، افزایش تنش و خشونت است.