شکاف عمیق اجتماعی به جای نمایش دموکراسی؛ روح آمریکایی

در این نوشتار تلاش داریم تا با بررسی برخی از آسیب های جامعه ایالات متحده ( به ویژه در انتخابات ریاست جمهوری اخیر) فهم بهتری از واقعیت های وضعیت سیاسی و اجتماعی کشوری که خود را مدعیه مهد دموکراسی معرفی میکند ، به دست بیاوریم .

 این درحالی است که به اذعان هر دو نامزد این دوره یعنی دونالد ترامپ و جوزف رابینت بایدن ، اتفاقات قبل و پس از انتخابات به « روح آمریکا » تعبیر شد ، روحی که دارای شکاف عمیق و دردناک شده و این سئوال ها را در ذهن انسان تداعی می کند که آمریکا چیست ؟ و باید چگونه باشد؟ 

سالهاست که منتقدان نظام لیبرالیستی آمریکا صحبت از افول هژمونی و در پرتو آن کاهش اصول و ارزشهای غالب فرهنگ این کشور دارند ، اما از منظر جامعه شناسی سیاسی ، حوادث و اتفاقات انتخابات اخیر این کشور ، به سه سطح یا لایه سیاسی ، امنیتی  و اجتماعی تقسیم کرده اند.

تقلیل سیاست کلان  به رفتار های کودکانه

در سطح یا لایه سیاسی نوع عمکرد و صحبت های هر دو نامزد چه برنده و چه بازنده نشان از زد و بند های گسترده برای دست کاری و احیانا تقلب در انتخابات است که فارغ از درست یا غلط بودن صحبتهایشان این گونه ادعاها در واقع تقلیل دادن مباحث سیاسی کلان به رفتار های کودکانه است .( در حالی این مباحث مطرح میشود که حاکمان ایالات متحده تا کنون تمام رفتار های حاکمان در سایر کشور ها را مورد نقد دموکراسی قرار میدادند )  که خوده این رفتار و گفتار ، نمونه ایست از سطح برخورد بسیار ضعیف روسای جمهور به اصطلاح قدرت دنیا.

جمهوری مرزی

در سطح یا لایه اجتماعی کشور آمریکا با مفهوم جمهوری مرزی رو به روست  ، جمهوری مرزی تعبیری است که به جمهوری های در مرز زوال گفته میشود. با توجه به معنی این تعبیر و با نگاه به رفتار های کاملا رادیکال ریئس جمهور مستقر که اتفاقا برگزار کننده انتخابات هم بوده وهمچنین رفتار های خشن صورت گرفته از سمت مردم جامعه آمریکا که در یک نظام حزبی رشد پیدا کرده اند ، اینچنین رفتار های از سوی مردم و مسئولان ایالات متحده جای تامل بسیار دارد؛

 پس میتوان اینگونه نتیجه گرفت که سیستم سیاسی و اجتماعی در آمریکا دچار نوعی "کُلپس" یا سکته شده و از درون درحال فروپاشی است . چرا که ایده های موجود حکمرانی دیگر راهی برای حل مسالمت آمیز این موضوعات نداشته و تنها با توسل به قوه قهریه پلیس و همچنین در سطح امنیتی هم که اگر در پوشش های مختلف با ایجاد ترس وحشت و با دستگیری های مدام و حتی از بین بردن مخالفین و نسبت دان کم کاری و ضعف های خود به دخالت سایر کشور ها در انتخابات و تغییر نتیجه آن ، درحال کنترل چنین وضعیتی  هستند که البته کار در کوتاه مدت پاسخ خواهد د اد و در بلند مدت این گونه شیوه ها کارای خود را از دست داده است.

لایه امنیتی و ظهور پدیده ترامپیسم

همچنین وجود استاندار های دوگانه در محیط رسانه ای ، سیاسی و حتی بین المللی در دوره فعلی قدرت سیاسی آمریکا منجر به ظهور پدیده ای به نام " ترامپیسم " شده (پدیده هایی که واقعیت های نهفته فرهنگی – اجتماعی  در جامعه ایالات متحده را  به طور کامل صحیح و شفاف به جهانیان نشان میدهد ) ، از جمله ویژگی های این پدیده جدید : اولا نوع مبارزه سیاسی و عملکرد سیاست داخلی که مبتنی است بر نژاد پرستی و تحریک شکاف قومی ،گسل های اجتماعی و جنسیتی  دوما در این مدل فرایند رادیکال شدن ، سهیل میشود (یعنی در این فرایند افراد به راحتی دست به خشونت میزنند) ،  " لازم به توضیح است که این ویژ گی رادیکالی جزء اساسی ترین ویژگی های جامعه سنتی آمریکا بوده که ترامپ فقط این موضوع را تسریع و تشدید کرد ".

برای تصدیق مطالب بالا، اشاره به نظرسنجی انجام شده در وزارت امنیت داخلی FBIکه پدیده افراطی گری به رهبریه گروه های راست افراطی را بزرگترین تهدید برای امنیت داخلی آمریکا میداند ،و همچنین از دیگر نتایج این نظر سنجی ، افزایش سطح خشونت در جامعه است که همین امر باعث پلاریزه شدن « polarize » ( قطبی و دو تیکه ) شدید جامعه آمرکایی شده است.

همچنین براساس نظرسنجی دیگری که توسط موسسه پیو انجام شده  ۸۰درصد نفراتی که به ترامپ و ۸۰ درصد نفراتی که به بایدن رای دادن تنها با افراد شبیه به خودشان در ارتباط هستند ، این یعنی جامعه آمریکا به شدت قطبی شده است و افراد در پشت خرده فرهنگ های خود سنگر گرفته اند و دائمان از آن حمایت می کنند . براساس همین نظر سنجی ترامپ حتی سفیدها را هم افراطی کرده و آنها را به کف خیابان آورده است.

فارغ از مباحث ذکر شده  ، زمانی که ۷۱ میلیون انسان آمریکایی به هم چنین تفکر و پدیده ای رای می دهند . جای بسی تعجب دارد ؟؟

در نهایت باید گفت : از نظر جامعه شناسان سیاسی اینگونه مطرح میشود که سیستم سیاسی آمریکا در سال های گذشته نتوانسته اعتماد مردم خود را  جلب نمایند و این اعتماد از دست رفته محصول مولفه های سه گانه ای است : ۱- شخصیت تهاجمی ترامپ در رفتار های سیاسی و اجتماعی ۲- جامعه دوقطبی شده آمریکا ۳- شرایط ویژه ای که به لحاظ سیاسی و اجتماعی در این کشور درحال رخ دادن است .

در خصوص عوارضی روانی ذکر نظربرخی اساتید دانشگاه های آمرکایی خالی از لطف نیست :

کوین اسمیت، دانشمند علوم سیاسی در دانشگاه نبراسکا- لینکلن که زیست شناسی و روانشناسی نگرش­ها و رفتارهای سیاسی را مطالعه می کند می­گوید: نتایج تحقیاتی که پس از انتخابات سال ۲۰۱۶ انجام گرفته است نشان می­دهد، سیاست بسیاری از رأی­دهندگان را بیمار کرده است. برخی از نتایج این پژوهش به شرح زیر است:

• نزدیـــــک به ۴۰% از آمریکایی ها انتخابات را عاملی برای فشارهای عصبی و بالا رفتن استرس در زندگی روزمره خود می­دانند
• از هر ۵ نفر، یک نفر به اختلال خواب دچار شده است
• ۱۱.۵% از رأی­دهندگان بر این باورند سیاست بر سلامت جسمانی آنها تأثیر سوء داشته است
• نزدیک به ۳۰% از افراد معتقدند که سیاست، روحیه آن­ها را برای ادامه زندگی به شدت کاهش داده است
• از هر ۵ نفر، یک نفر به از بین رفتن دوستی خود با فرد دیگری اعتراف کرده است

همچنین ،کاپوسچینسکی، مدیر مرکز خدمات روانشناختی دانشگاه سیراکیوز، نقش رسانه­ها را در تثبیت این نااُمیدی، القاء و رواج تفکرات دوقطبی در جامعه  بسیار موثر می­داند.

کاپوسچینسکی ادامه می­دهد، تفکر سیاه و سفید القاء شده زمانی که فرد می­گوید: " من این را تحمل نمی کنم! ما نابود خواهیم شد" یا " دیگر تحمل این زندگی را ندارم! نمیخواهم زنده بمانم!" باعث پریشانی شده و این برای یک جامعه مدنی بسیار خطر آفرین است.

بخشی از آنچه آمریکایی­ها، امروز با آن دست و پنجه نرم می کنند تنش بین پذیرش تمّدن و امتناع از تحمل آنچه که آنها بی عدالتی می دانند است. در چنین شرایطی پایبندی به ارزشها و اصول اخلاقی در حالی که به دنبال وحدت ملی هستند یک کار شناختی بسیار دشوار است. کارشناسان می­گویند برای دستیابی به سلامت روانی فرد  و جامعه ، هدایت احساسات به عمل مفیدتر است.

آمریکا کشوری است که به شدت تقسیم شده­است، امّا مورخان می گویند اینکه این واقعه برای اولین بار در تاریخ این کشور روی داده است، اشتباه است. باربارا پری ، رئیس برنامه تاریخ شفاهی ریاست جمهوری در مرکز میلر دانشگاه ویرجینیا گفت: "مردم همیشه چیزهایی از این قبیل را می گویند، امّا این مطالب واقعیت ندارد. ما جنگ داخلی داشتیم! شما نمی توانید درگیری­های حزبی و ایجاد دوقطبی ناشی از انتخابات را با اختلافات شدید ناشی از جنگ داخلی مقایسه کنید جایی که کشور به معنای واقعی از هم پاشید.

اما اختلاف امروز از چند جهت متفاوت است. نیم قرن پیش، ۶۲% از آمریکایی­ها هنوز به دولت خود اعتماد داشتند، بسیاری از روزنامه ­نگاران صدای حقیقت بودند و هنوز جایگاه ریاست جمهوری توسط واترگیت متزلزل نشده بود. امروزه انقلاب­های رسانه­ای نحوه استفاده و اشتراک اطلاعات مردم را تغییر داده است. کارشناسان می گویند، شبکه ­های اجتماعی مکانیسم­های جدیدی را برای اشتراک خشم و نفرت اخلاقی و قطب­ بندی سیاسی در اختیار مردم قرار داده است.

ایالات متحده به طور فزاینده­ای متنوع شده است. جمهوری­خواهان به طور فریبنده­ای خود را حامی سفیدپوستان می­دانند در حالی که بسیاری از سفیدپوستان، دموکرات­ها را برای ریاست جمهوری حمایت کردند. این اختلاف در جنسیت رأی ­دهندگان نیز جالب توجه است. ۵۶ درصد از زنان با رویه دموکرات­ها همسو شدند

سائول لوین معتقد است، این فقط یک اختلاف نظر ساده درباره میز ریاست ­جمهوری نیست! این در ذربّینی که از طریق آن به جهان نگاه می­کنیم بسیار موثر است. در حالی که آمریکایی ها معتقدند بسیاری از افراد جامعه دیدگاه­های افراطی دارند و این عدد را چیزی در حدود ۳۰% می­دانند.

اتفاقاتی که در جامعه آمریکا افتاده است اتفاقاتی نیست که بشود به سادگی  از آن عبور کرد ، در واقع این انتخابات ، مجلس محاکمه ادعاهای حقوق بشری آمریکا بود ، همچنین عملکرد رسانه های آمریکایی و اروپایی بر علیه ترامپ خود نمونه ای از دروغ گویی ادعاهای گذشته آنان در خصوص  فضای رسانه ای باز است.

فرآیند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در حالی به ایستگاه پایانی نزدیک شده است که وقایع روز­های پس از این رویداد سیاسی به نگرانی تازه بسیاری از جامعه ­شناسان آمریکایی تبدیل شده است. " شکافی عمیق به جای نمایش دموکراسی! "

*کارشناس مسائل استراتژیک

310311