عراق؛ آغاز و پایان ترامپ

بسیاری بر این باورند که عدم تحقق سفر عبدالمهدی به واشنگتن در طول سال ۲۰۱۹ بعد از سه بار تمدید تاریخ سفر، ناشی از خودداری عبدالمهدی از ملاقات با ترامپ در پایگاه نظامی «عین الاسد» در اواخر دسامبر ۲۰۱۸ است و کاخ سفید در واکنش به این موضع عبدالمهدی، هرگز حاضر نشد او را در واشنگتن ملاقات کند.

عبدالمهدی در همان زمان در اظهاراتی که از قول او منتشر شد، گفته بود که حاضر است، از ترامپ به عنوان یک رییس جمهوری و در چارچوب عرف دیپلماتیک به طور رسمی در بغداد استقبال کند اما حاضر نیست، در یک پایگاه نظامی در داخل عراق با او دست بدهد.

او اصل سفر ترامپ به پایگاه عین الاسد در غرب الانبار را دزدانه و بدون هماهنگی با دولت عراق دانسته بود و از قول عبدالمهدی عنوان شد که حاضر نیست به چنین دیداری در عین الاسد تن دهد.

۲۰۱۹ به خاطر این موضع عبدالمهدی، سال سردی در روابط آمریکا و عراق بود که در نهایت منجر به اعتراضات پنج ماهه ای شد که دولت عبدالمهدی را به استعفا واداشت.

گزارش ها حاکی است که سفارت آمریکا در بغداد به طور غیرمستقیم در تحریک این اعتراضات مردمی علیه دولت عبدالمهدی دست داشته است.

دولت مصطفی الکاظمی با سفر فعلی خود به آمریکا می کوشد این دوره از سردی مناسبات بین بغداد و واشنگتن را به فصل جدیدی از روابط انتقال دهد تا شاید بتواند طرحی نو از روابط دو کشور دراندازد.

مشکل این است که بسیاری معتقدند، همه نخست وزیران عراقی که در طول سال های پس از سقوط رژیم صدام به واشنگتن سفر کرده اند، با انتظارهای بزرگ راهی آمریکا شده، اما با دست خالی برگشته اند.

مهمترین برنامه سفر نخست وزیر کنونی عراق به واشنگتن، گفت وگوهای راهبردی در چارچوب توافقنامه امضا شده در ۲۰۰۸ بین دو کشور عنوان شده اما این پرونده همواره در سفر نخست وزیران قبلی از جمله سفر حیدر العبادی در ۲۰ مارس ۲۰۱۷ به واشنگتن، مهمترین پرونده بود، ولی هربار بی نتیجه به پایان رسیده است.

مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق پیش از سفر در اظهاراتی بارها تاکید کرد که در چارچوب توافقنامه راهبردی ۲۰۰۸ درصدد ترسیم شکل تازه ای از روابط با آمریکا است.

رهبران سیاسی و نمایندگان پارلمان عراق بارها تاکید کرده اند که اولویت سفر الکاظمی در واشنگتن باید پافشاری بر اخراج نظامیان آمریکا از خاک کشور با استناد به قانون پارلمان عراق باشد.

در عین حال کارشناسان معتقدند که بانی دور تازه گفت وگوها، خود آمریکایی ها هستند و در دور نخست آن در ۱۱ ژوئن گذشته (۲۲ خرداد) نشان دادند که مدیریت مذاکرات در دست آنها است و اجازه ندادند، موضوع خروج نظامیان آمریکایی مطرح شود، حالا در داخل خاک آمریکا، کاخ سفید می پذیرد که نخست وزیر عراق خروج نیروهای آمریکایی را از خاک کشورش مطرح کند؟

بر همین اساس، بسیاری از صاحب نظران در این بخش چندان امیدوار به تحقق دستاوردی نیستند اما حداقل امید دارند که الکاظمی دستکم این دیدگاه و خواست عمومی عراقی ها را در گفت وگوی رو در رو با ترامپ مطرح کند.

دومین پرونده مساله همکاری آمریکا در مبارزه با تروریسم است که تجربه سه ساله جنگ با گروه تروریستی داعش نشان داد که آمریکا چندان در این زمینه قابل اعتماد نیست.

داعش همان هیولای تروریست است که ترامپ در رقابت های انتخاباتی ۲۰۱۶ فاش ساخت که دولت «اوباما» آن را ایجاد کرد و بعدا که به قدرت رسید برای پیشبرد برنامه دولت اوباما در حمایت از داعش، سرداران شهید قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس را به عنوان دو فرمانده پیروزی بر این گروه تروریستی در ۱۳ دی ۹۸ در فرودگاه بغداد به شهادت رساند.

سومین پرونده مهم پیش بینی شده، مسائل اقتصادی و جذب سرمایه ها و شرکت های آمریکایی برای حضور در عراق، همزمان با شعارهای ترامپ تحت عنوان «اولویت با آمریکا» است.

کارشناسان دور می دانند ترامپی که چهار سال است با فعالیت شرکت های آمریکایی در خارج از مرزهای آمریکا مخالفت کرده، در این چندماهه به این انتظار عراق پاسخ مثبت دهد.

برق عراق یکی از نمونه های بارز در روابط اقتصادی آمریکا و عراق است و با وجود سلطه کامل شرکت آمریکایی «جنرال الکتریک» بر برق و قراردادهای مرتبط با آن، هنوز عراق از وضعیت نابسامان انرژی رنج می برد و اگر حمایت و کمک های جمهوری اسلامی ایران در این زمینه نبود، این کشور وضعیت به مراتب وخیم تری داشت.

صاحب نظران همسو با دولت عراق معتقدند که بغداد در شرایطی است که تنش آفرینی با واشنگتن به صلاح آن نیست و اصل حفظ روابط دوستانه و آرام با آمریکا دستکم سبب می شود که در سیاست های عراق برای بهبود شرایط معیشتی و توسعه کشور، سنگ اندازی نکند.

بر اساس این منطق، گرچه آغاز دوره ترامپ برای عراق سرشار از تنش و افت و خیز بوده، حداقل پایان دوره مرد عصبانی کاخ سفید، بدون تنش آفرینی تازه به آرامی سپری شود.

310 310