چه سرنوشتی در انتظار بندر بیروت است؟

مهسا مژدهی: بخش بزرگی از بیروت به یک خرابه تبدیل شده است. گفته می شود پنج تا ده میلیارد دلار هزینه بازسازی فاجعه‌ای است که در لبنان اتفاق افتاده است. تعداد بی خانمان ها متغیر است، برخی از سه هزار نفر و برخی از شش هزار نفر حرف می زنند. گزارش‌ها از بیروت می گویند مردم در حال کمک رسانی به یکدیگر و تمیز کردن شهر هستند. به دلیل مشکلاتی که دولت همیشه با آن دست و پنجه نرم می کند، انسجام لازم برای مدیریت بحران وجود ندارد و سیاستمداران لبنانی در حال کلنجار رفتن با یکدیگرند. به نظر می رسد که مخالفان حسن دیاب از فرصت پیش آمده برای برخورد با دولت استفاده می کنند.

درحالی که تقریبا مشخص شده یک انبار مهمات باقی مانده ازسال 2014 باعث و بانی انفجار است اما،یک رسانه آمریکایی نوشته به فاصله کوتاهی بعد ازانفجار روز سه‌شنبه دربندر بیروت که به کشته شدن دست‌کم ۱۳۷ نفر منجر شد حساب‌های کاربری در فضای مجازی مرتبط با عربستان سعودی انتشار اطلاعاتی برای متهم کردن حزب‌الله لبنان به دست داشتن در این انفجار را آغاز کرده‌اند.(اینجا)

 روزنامه الاخبار لبنان در گزارشی به مقصران احتمالی انفجار مهیب بیروت و روایت‌های مختلف پیرامون آن پرداخته است. این روزنامه درگزارش خود به داستان وجود حجم وسیعی از مواد «نیترات آمونیوم» در ساحل بیروت که تا کنون عامل اصلی انفجار معرفی شده، پرداخته و نوشته است که مسئولان مربوطه به هشدارهای امنیتی بی توجهی کرده بودند. الاخبار نوشت: هرچند فرضیه خرابکاری و عامدانه بودن انفجار بعید نیست و جزء فرضیات تحقیقات به شمار می‌رود، اما روایت رسمی امنیتی از اهمال‌کاری و بی توجهی به عنوان عامل حادثه سخن می‌گوید. تا کنون افرادی چون «جاد ملحم المعلوف» به عنوان قاضی پرونده، «بدری ضاهر» مدیر کل امور گمرک، رئیس اطلاعات لبنان، رئیس هیأت مدیریت بندر، وزیر دارایی و نخست‌وزیر در مظان اتهام به علت اهمال‌کاری و عدم توجه به خطرات این حجم از مواد «نیترات آمونیوم» هستند. تا بدین جا همه این افراد تلاش کرده‌اند به نوعی از گردن خود احاله مسئولیت کنند. «بدری ضاهر» به الاخبار گفته است که بارها نامه نگاری کرده و از قاضی پرونده خواسته تا هرچه سریع‌تر تکلیف این مواد شیمیایی را مشخص کند.کشتی حامل پرچم مولداوی که حامل نیترات آمونیوم بوده در اکتبر ۲۰۱۳ در بندر بیروت پهلو گرفت و پس از اینکه محموله آن در بندر تخلیه شد، سه سال بعد این کشتی در ساحل غرق شد.(اینجا)

از سوی دیگر رسانه های خبری صاحب انبار نیترات را پیدا کرده اند.  کانال توئیت پرس به نقل از دیلی میل نوشت:  2750 تن نیترات آمونیوم، عامل اصلی انفجار بیروت متعلق به تاجر روس بوده است.تصویر ایگور گرشوشکین، تاجر روس و مالک 2750 تن نیترات آمونیوم، عامل اصلی انفجار بیروت است که در فضای مجازی و رسانه های خبری منتشر شده است. او ،پدر یک فرزند، در حال حاضر در لیماسول قبرس زندگی می‌کند.ایگور متهم شد که هم خدمه کشتی و هم مردم را رها کرده و رفته است.(اینجا)

 فیصل ایتانی تحلیلگر سیاسی،معاون مدیر مرکز سیاست جهانی و استاد کمکی سیاست خاورمیانه در دانشگاه جورج تاون، در نیویورک تایمز با عنوان:«چرا باید لبنان یک بمب را به مدت شش سال در انبار نگه دارد؟» نوشت: این بندر به عنوان زیرساختی که 15 سال جنگ داخلی را پشت سر گذارده بود،برای دوباره جان گرفتن اقتصاد لبنان نقشی حیاتی داشت.نگهداری  اطلاعات و وارد کردن آنها به سیستم دیجیتالی اگرچه بخشی ازبرنامه های  آینده بود اما  برای برقراری نظم و  ایجاد شفافیت مورد نیاز برای گزارش به  بخش دولتی ضروری بود.به هر حال این بندری بود که طی سال های جنگ داخلی با کشتی های غرق شده و توپخانه های منفجر نشده غیر قابل استفاده  باقی ماند و حفظ شد...لبنان اکنون با نوع جدیدی از فاجعه روبرو است  و آن ضعفی است که بر اثر دهه ها سال جنگ و بی ثباتی سیاسی به آن دچار شده و به هیچ گونه یارای مدیریت این فاجعه را ندارد..(اینجا)

رمزگشایی از علت حادثه

اسکای نیوز انگلیسی وابسته به امارات عربی نوشت: "کارشناسان می توانند از روی علائم و شواهد داستان دلایل انفجار پایتخت لبنان را کشف کنند".این ادعای کریس هانتر متخصص مواد منفجره است که درمصاحبه ای به اسکای نیوز اظهار داشته :" کارشناسان فقط با تماشای چند ثانیه از فیلمی که شهود عینی موفق به ضبط شده اند می توانند علت انفجار را روایت کنند".

کریس هانتر اپراتور حرفه ای عملیات خنثی سازی بمب های تروریستی است در ادامه اظهار نظر وی در مورد انفجار روز سه شنبه در مرکز بیروت را می خوانیم:

1. بعید به نظر می رسد که دود سفید وصورتی و قرمز ناشی از انفجار باروت یا مهمات باشد، معمولاً انفجارها دو نوع دود ، سیاه یا سفید را منجر می شوند، دود سیاه از مواد منفجره‌ی سنگین مانند انچه در عملیات‌های نظامی و حملات تروریستی  مورد استفاده قرار می گیرد ناشی می شود در حالیکه دود سفید از مواد منفجره سبکتر حکایت می کنند. در این انفجار دود غلیظ قرمز رنگی دیده می شود که می تواند خود آتش بوده و یا  ناشی از سوختن اثاث و وسایل و یا مقدار زیادی رنگ باشد. حتی می‌توان این دود را ناشی از میزان وسیع گرد غبار ناشی از انفجار در منطقه نیز دانست.

از انفجار مواد منفجره ی سنگین، موج مهیب فراصوت ایجاد می شود در حالیکه در مواد منفجره سبک فقط اتش سوزی رخ می‌دهد. اولین برداشت من بعد از دیدن این انفجار بزرگ این بود که  این انفجارخصوصا در منطقه ای این چنین، نمی تواند ناشی از اشتعال مهمات جنگی یا باروت باشد بلکه بیشتر با مواد منفجره‌ی سبکی که در جایی محصور شده باشد سازگاری دارد، چیزی مثل مواد مناسب آتش بازی.(اینجا)

چه سرنوشتی در انتظار بیروت است؟

قاسم محبعلی در گفتگو با خبرآنلاین گفت: دولت لبنان را در شرایط بغرنجی قرار خواهد داد.بازسازی این وضعیت زمان بر خواهد بود و هزینه های زیادی را نیز متحمل خواهد کرد. ضمن اینکه سوتفاهم و اختلافات تازه ای را می تواند بین جریان های سیاسی لبنان به وجود آورد. مانند موضوع رفیق الحریری که پرونده آن هنوز بسته نشده و قرار بود سازمان ملل متحد نتایج تحقیقاتش را در این زمینه اعلام کند که چنین حادثه ای رخ می دهد و می تواند سالها لبنان را درگیر خود کند و ابهامات در خصوص اینکه آیا این اتفاق مربوط به جریان های داخلی و یا بیرونی بوده است بیشتر شود. اما هنوز چیزی مشخص نشده و تنها پیش بینی می تواند این باشد که لبنان برای مدتهای طولانی در بحران باقی خواهد ماند.(اینجا)

از سوی دیگر جنبش المستقبل لبنان وابسته به سعد حریری اظهار نظر کرد: تردیدهای خطرناکی درباره انفجار بیروت و زمان و مکان و شرایط وقوع آن وجود دارد.

به گزارش سایت النشره، فراکسیون المستقبل در پارلمان و دفتر سیاسی و شورای اجرایی جریان المستقبل در نشستی تأکید کرد: مصیبت بزرگی بر سر بیروت و ساکنانش فرود آمد و صدها تن را به کام مرگ فرستاد؛ انسان‌هایی که هیچ گناهی نداشتند جز آنکه به دنبال کار و جستجوی یک لقمه نان در پایتخشان بودند. هر گونه دعوتی برای همبستگی و بسیج کردن گروه‌هایمان و فعال کردن روابط عربی و بین‌المللی برای کمک به آن مسؤولیت ما و تمام نهادهای دولت است.

این فراکسیون در بیانیه‌ای اعلام کرد: طوفان وارد خانه و محله‌های ما شد و هرگز نمی‌توان با هیچ چیزی بر این جنایت هولناک و مسؤولان آن سرپوش گذاشت.

جریان المستقبل فاجعه را در حجم یک جنگ ویرانگر می‌داند که خطرناک‌ترین مساله در این جنگ این است که اهمیت و فاجعه‌بار بودن و هولناکی چنین جنگی کمتر از جنایت ترور رفیق حریری، نخست‌وزیر فقید نیست که دو روز دیگر دادگاه بین‌المللی درباره آن حکم نهایی را خواهد داد.

این فراکسیون اعلام کرد: تردیدهای خطرناکی درباره انفجار و زمان و مکان و شرایط آن و چگونگی وقوع و مواد منفجره‌ای که در آن استفاده شده وجود دارد و نمی‌توان تردیدها را با تدابیر امنیتی و قضایی عادی از بین برد. ما از دولت می‌خواهیم تحقیقات قضایی و امنیتی شفافی را بدون سازش و فرار از واقعیت انجام دهد و برای این کار باید کارشناسان بین‌المللی و کمیته‌های متخصص مشارکت داشته باشند.

فراکسیون المستقبل اعلام کرد: بیروت می‌خواهد بداند چگونه ویران شده و چه کسی مسؤول مستقیم انبار مواد منفجره در قلب آن است و چه دلیلی وجود دارد که باید از سال‌ها پیش این مواد منفجره در انبارهای بندر وجود داشته باشد. چه کسی آن را وارد لبنان کرده و چگونه دستگاه‌های امنیتی بندر بیروت درباره این مواد خطرناک سکوت کرده‌اند. بیروت بر سر تمام مسؤولان سیاسی، امنیتی و قضایی فریاد می‌زند.(اینجا)

سید جلال فیاضی در یادداشتی برای خبرآنلاین نوشت: آنچه جامعه جهانی اکنون باید بر آن متمرکز باشد امداد رسانی به آسیب دیدگان حادثه و کمک به دولت لبنان برای مقابله با پیامدهای اقتصادی، بهداشتی و درمانی رویداد و بازسازی مناطق خسارت‌دیده است و در این زمینه پایان تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه لبنان و فشارهای سیاسی بر دولت این کشور اولین انتظار بشردوستانه از کشورهایی است که شعار دفاع از حقوق بشر آنها گوش فلک را کر کرده است.
در این میان انتظار می رود پیامدهای اقتصادی انفجار بندربیروت در روزهای آینده آثار خود را بر اقتصاد جهانی آشکار سازد. بیروت روزانه با ۳۰۰ بندرگاه جهانی در تعامل بوده و سالیانه پذیرای بیش از ۳۱۰۰کشتی بوده است بنابراین حذف این بندر از اقتصاد لبنان و جهان علاوه بر فلج کردن اقتصاد این کشور می‌تواند اقتصاد جهانی را نیز با مخاطره مواجه سازد.(اینجا)

23/ 312 310