خورشید چه طعم و بویی دارد؟

محمود حاج‌زمان: مانند تمام آزمایش‌های علمی، فضاپیماهای SDO، STEREO و سایر فضاپیماهای مطالعاتی خورشید، هم‌زمان با پاسخگویی به سوالات موجود درباره خورشید سوالات جدیدی ایجاد کرده‌اند. برای اینکه بتوان حقیقت وجود خورشید را کشف کرد، باید به اندازه کافی به خورشید نزدیک شد تا بتوان از آن نمونه‌برداری کرد و فوران‌های سطح آن را اندازه گرفت.

به گزارش پاپ‌ساینس، نسل بعدی ماهواره‌های رصد خورشید در اطراف قطب‌های آن پرواز خواهند کرد. این فضاپیماها هم‌زمان با مزه مزه کردن (!) جو خارجی خورشید، جریان‌های انرژی را که از سطح آن به داخل تاج خورشیدی روان هستند، ردیابی می‌کنند.

بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، طیف‌سنج تصویربرداری سطح مشترک خورشید ناسا (IRIS) که قرار است در دسامبر 2012 / آذر 1391 به فضا پرتاب شود، به مطالعه سطح مشترک بین جو و سطح خورشید خواهد پرداخت. این رصدخانه فضایی با مطالعه چگالی، دما و پدیده‌های میدان مغناطیسی خورشید، به دانشمندان کمک خواهد کرد تا جریان انرژی و پلاسما را که باعث ایجاد تاج و بادهای خورشیدی می‌شوند، توضیح دهند.

مدارگرد خورشیدی آژانس فضایی اروپا که در هنوز در مراحل طرح‌‌ریزی است، با حرکت بر روی مداری عمود بر دایرةالبروج به مطالعه قطب‌های خورشید خواهد پرداخت. مسیر حرکت این مدارگرد تقریبا در عرض جغرافیایی 30 درجه خورشیدی قرار دارد. جو گورمن از اعضای پروژه SDO می‌گوید: «بهترین شاخصی که ما می‌توانیم برای بررسی و پیش‌بینی چرخه خورشیدی داشته باشیم، در قطب‌های خورشید قرار دارد.» به گفته وی هدف نهایی دانشمندان این است که بتوانند سفینه‌ای خورشیدی بسازند که قادر باشد ابزارهای علمی در بالای قطب‌های خورشید حمل کند.

ناسا قصد دارد تا در سال 2018 / 1397، کاوشگر خورشیدی پلاس را رهسپار فضا کند که قرار است بیش از سایر فضاپیماهای دیگر تاریخ، به خورشید نزدیک شود. این فضاپیما قرار است در ضمن پرواز به دور خورشید، به استشمام اتمسفر خورشید و سنجش بادهای خورشیدی بپردازد.

در یکی از آزمایش‌هایی که برای این فضاپیما برنامه‌ریزی شده، قرار است الکترون‌ها، پروتون‌ها و یون‌های هلیوم موجود در بادهای خورشیدی شمارش شود و علاوه بر اندازه‌گیری مشخصات بادهای خورشیدی، بعضی از آنها توسط ظروف خاصی برای تحلیل و بررسی جمع‌آوری شوند. آزمایش دیگری هنگام عبور فضاپیما از میان بادهای خورشیدی، تصاویری سه‌بعدی از آنها تهیه خواهد کرد. نهایتا ابزار دیگری فهرستی از محتویات خورشید تهیه خواهد کرد؛ مساله مرموزی که بر خلاف سادگی ظاهری، چندین دهه است که فیزیک‌دانان را به خود مشغول کرده است.

به گفته دین پسنل، یکی دیگر از دانشمندان پروژه SDO، ارسال این فضاپیما فرصت مناسبی برای انجام تحقیقات فیزیک خورشید فراهم می‌کند. وی ‌می‌گوید: «هدف این است که بتوانیم آب‌وهوای خورشیدی را پیش‌بینی کنیم. ما اکنون در آغاز این راه قرار داریم، اما من فکر می‌کنم که می‌توانیم پیشرفت‌های خوبی در این زمینه داشته باشیم.»

50