خودکفایی کامل ایران در تولید کیت‌های تشخیص کرونا

مصطفی قانعی روز پنجشنبه در نشست خبری ویدیو کنفرانس که از وزارت بهداشت برگزار شد در پاسخ به سوالی درباره ادعاهای مختلف در زمینه تولید دارو یا روش درمانی برای کرونا افزود: در هر استان حداقل یک دانشگاه علوم پزشکی وجود دارد و این دانشگاه تیمی با عنوان «کمیته اخلاق در پژوهش» دارد. ریاست این کمیته با دانشگاه علوم پزشکی است. تمام کدهای اخلاق در سایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری وجود دارد و تخلف از این کدها، تخلف انتظامی است. از سال ۷۲ دارای کدهای اخلاقی هستیم. حتما کسی که می‌خواهد دارویی را روی فردی آزمایش کند باید همه مشخصات آن را اعلام کند. باید سلامت دارو تایید شود و سیستم پوشش بیمه‌ای هم مشخص شود که اگر بیمار خسارتی دید، چه کسی باید جبران خسارت کند. همه این موارد توسط کمیته اخلاق بررسی می‌شود و ممکن است ادعاهای متعددی باشد و کمیته اخلاق می‌تواند رد کند و اگر رد شد، فرد هیچ چاره‌ای ندارد که از طرح خود بگذرد.

وی ادامه داد: در مورد تشخیص بیماری کووید ۱۹ به خودکفایی کامل در زمینه کیت‌های تشخیصی رسیده‌ایم. جلسه‌ای که با وزیر بهداشت داشتیم نیز اجازه داده شد که اگر تا حد مشخصی رسیدیم اجازه صادرات داشته باشیم.

قانعی افزود: تست‌های مختلف در مورد داروهای انجام می‌شود و اگر در کمیته علمی نتایج ارائه شود، دارویی مورد بحث قرار می‌گیرد که باعث کاهش التهاب ریه شود. دسته دوم داروها، داروهایی هستند که جلوی تکثیر ویروس را می‌گیرند. برخی از این داروها وارد کشور شده و تست بالینی آن منتشر شد. به طور مثال داروی فاویپیراویر نسبت به کلترا هیچ مزیتی ندارد و از پروتکل درمان کرونا خارج شد. بخش دیگر مربوط به داروهایی مثل رمدسیویر است که همه این موارد در حال تحقیق و بررسی بوده و نتایج علمی آنها هنوز به کمیته علمی نرسیده است. داروی اسلتامیویر هم از پروتکل درمان خارج شد. انواع داروهای ضد التهاب هم که تست شده مسیربندی‌هایی مشخص کردیم که اگر طی شود می‌توانیم بگوییم در ماه‌های آینده نتیجه آن مشخص می‌شود.

کمک‌های مالی برای کمیته علمی کرونا

رییس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار سلامت ایرنا درباره کمک‌های مالی انجام شده اظهار کرد: حدود ۴۰ میلیارد تومان برای تولید ونتیالتور به صورت وام قرض الحسنه کمک شد. حدود ۵۰۰ میلیارد تومان صندوق نوآوری و شکوفایی کمک کرد. معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت نیز برای پروژه‌های پژوهشی بودجه خوبی گذاشت و معاونت علمی ریاست جمهوری هم بالغ بر ۲۰ تا ۳۰ میلیارد تومان برای حمایت از پروژه‌ها هزینه کرده است. هم در حمایت مالی و هم در زمینه دارو و واکسن، مسیر خوبی در کشور طی شده است.

پلاسما درمانی برای کرونا

وی اظهار کرد: تاکنون اثبات شده که درمان پلاسمایی بی عارضه است، اما درباره اثربخشی آن در حال جمع آوری اطلاعات هستند. در مطالعه بعدی باید بیمار به صورت تصادفی دارو را دریافت کند.

تولید واکسن آنفلوآنزا در کشور

قانعی گفت: شرکت دانش بنیانی که برای ساخت واکسن آنفلوآنزا گام برداشته اعلام کرده که تا قبل از مهر ماه واکسن را وارد بازار می‌کند. کمبود شدیدی در دنیا در مورد واکسن آنفلوآنزا پیش آمده و حتی اگر بخواهیم از منشا خارجی تهیه کنیم نیز مشکلاتی وجود دارد. بنابراین امیدواریم با همت سازمان غذا و دارو، واکسن آنفلوآنزا را به روش نوترکیب داشته باشیم.

لخته شدن خون در رگ به علت کرونا

رییس کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا درباره لخته شدن خون در رگ به علت کرونا اظهار کرد: ویروس کرونا سلول‌های پوشاننده داخل عروق را به نوعی تحت تاثیر قرار می‌دهد. وقتی سلول‌های داخل رگ ملتهب می‌شوند، زمینه برای لخته شدن خون فراهم می‌شود. بیمار بستری در آی سی یو داشتیم که ۳۹ سال داشت و دستور ترخیص صادر شده بود، اما تا بعد از ظهر فوت کرد و نتیجه نشان داد که لخته شدن خون به صورت ناگهانی باعث فوت او شد. در نتیجه دریافت داروی ضد انعقاد برای این بیماران وارد پروتکل شد. میزان مرگ ناشی از لخته شدن خون در ریه با این اقدام تا ۳۰ درصد کاهش یافت.

چه کسانی بیشتر به کرونا مبتلا می‌شوند؟

قانعی گفت: طیف علائم کرونا بسیار گسترده است و بر اساس آخرین تحقیقات، فرم خفیف بیماری بسیار بیشتر از آن چیزی بود که پیش بینی کردیم و بسیاری از بیماران می‌توانند با یک داروی ضد طب یا قرنطینه در منزل درمان شوند و نیازی به داروی بیشتری ندارند. وقتی درمان به کار می‌رود که اکسیژن به زیر ۹۳ درصد برسد و ریه درگیر شده باشد. در موارد خفیف که تنگی نفس فعالیتی وجود ندارد، ریه درگیر نشده و ممکن است طب و لرز مختصر و سرفه وجود داشته باشد. سیستم دفاعی بدن ویروس را کنترل می‌کند. بنابراین مشاهده می‌شود که مرگ و میر و ابتلا در کسانی است که دیابت و فشار خون دارند یا چاق هستند. زیرا عروق آنها زمینه درگیری با بیماری را دارد و اگر فرد سالم باشد، سیستم دفاعی بدن او به خوبی دفاع می‌کند.

آخرین وضعیت رمدسیویر

رییس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در پاسخ به سوالی درباره داروی رمدسیویر گفت: این دارو در پروتکل چند کشور وارد شده، اما شواهد خیلی قدرتمند نیستند که نشان بدهد این دارو را می‌توانیم وارد پروتکل درمانی کنیم. به هر حال شرکت سازنده تلاش می‌کند این دارو را وارد فهرست کند. این دارو تزریقی است و اگر بخواهیم از این دارو استفاده کنیم، فرد حتما باید برای ۱۰ روز در بیمارستان بستری شود. نکته دیگر این است که مشخص نیست این دارو برای کدام دسته از بیماران اثربخش است.

وی ادامه داد: کمیته علمی کرونا بر اساس مدارک بالینی هنوز قبول نکرده که این دارو وارد فهرست درمانی شود.

بررسی پیشنهادهای درمانی کرونا در کمیته علمی

وی بیان کرد: با توجه به این‌که در دنیا دارو یا واکسن خاصی برای بیماری کووید ۱۹ ساخته نشده لازم است همه افرادی که در سطح کشور پیشنهاد درمانی برای بهبود بیماران دارد، موضوع در کمیته‌ای بررسی شده و بعد در سطح کشور مطرح شود. هیچ یک از استانداردهای بهداشتی و درمانی در کشور زیرپا گذاشته نشد. با تشکیل کمیته علمی هرگونه پیشنهاد برای درمان بیماری یا تشخیص آن، بررسی شد. اگر کمیته علمی تشکیل نمی‌شد، بسیاری از افرادی که تصمیم داشتند داروهای خود را در این بحران وارد بازار کرده و با ایجاد تقاضای القایی، مصرف آن را بالا ببرند. حضور کمیته علمی باعث شد مردم در امنیت خاطر باشند و مطمئن باشند چیزی که وزارت بهداشت صلاح بداند، وارد پروتکل درمانی شده است.

قانعی ادامه داد: با وجود مشکلاتی که ویروس کرونا برای ما درست کرد، همت خوبی در جامعه علمی شکل گرفت و همت فناوری هم به آن اضافه شد. کمتر کشوری است که وقتی بیماری ویروسی وارد آن کشور می‌شود و به کیت‌های تشخیصی نیاز دارد، کمتر از دو ماه به کشور صادرکننده تبدیل شود و این نشان داد که بنیه علمی و فناوری کشور خوب است. کارهایی که در مورد واکسن شروع شده نیز در حال پیشرفت است و می‌توانیم امیدوار باشیم که اگر روزی واکسن در جایی از دنیا تولید شد، فاصله کشور از سایر کشورها زیاد نخواهد بود.

رییس کمیته علمی کرونا گفت: خبرهایی از برخی پروژه‌های تحقیقاتی می‌رسد که نشان می‌دهد که برخی تحقیقات توانسته در میزان بهبودی بیمار اثر خوبی داشته باشد. بخش دیگری که در تحقیقات انجام شده و نتایج آن را می‌بینیم، اقداماتی است که می‌تواند در پیشگیری از پیشرفت بیماری کمک کند. تحقیقات مختلفی مثل سلول درمانی و پلاسما درمانی هم در کمیته علمی مطرح شد. از همه این تحقیقات استقبال به عمل آمد، اما برای ورود به پروتکل کشوری باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

وی افزود: گاهی در رسانه‌های خارجی مشاهده می‌شود که یک تحقیقات شروع شده، اما به طور مثال تحقیقات در مورد کلروکین و آزیترو تقریبا یک ماه دیرتر از ایران آغاز شد. تحقیقات در مورد پلاسما درمانی نیز بعد از این بود که این تحقیقات در ایران شروع شد. آنتی بادی اختصاصی کرونا در کشور ما زودتر اعلام شد.

قانعی بیان کرد: در این مدت، هماهنگی بین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت بهداشت کمک بسیاری کرد. از طرفی مسئولیت اجتماعی بین دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور نیز وجود داشت. طرح‌های تحقیقاتی با سرعت بالایی بررسی و موارد اخلاق مورد بررسی قرار گرفت که آسیبی به کسی وارد نشود. از طرفی کمیته علمی نیز شکل گرفت که اگر قرار باشد درمانی بین مردم استفاده شود، حتما از کمیته علمی کرونا عبور کند.

امکان کشت ویروس کرونا در کشور وجود ندارد

رییس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در پاسخ به سوال دیگری درباره امکان کشت ویروس کرونا در کشور گفت: یک سوال بسیار جدی در مورد دستگاه‌هایی وجود دارد که می‌گویند در بازه زمانی کوتاه ویروس را از بین می‌برند. این اقدام زمانی میسر است که کشت ویروس در کشور ممکن باشد و تاکنون موفق به کشت این ویروس در کشور نشدیم. انستیتو پاستور فعلا موارد را روی ویروس آنفلوآنزا و سایر ویروس‌ها تست می‌کند.

وی ادامه داد: کمیته علمی هیچ کدام از دستگاه‌های رفع ویروس در دو ساعت را تایید نکرده است. در این‌که برخی شرکت‌های دانش بنیان به دنبال راه حل هستند باید از آنها تقدیر کرد.

قانعی اظهار کرد: وقتی در مورد کیت صحبت می‌کنیم، از ویروس زنده استفاده نمی‌شود، بلکه از پاسخ سیستم ایمنی بدن بر یکی از اجزای ویروس استفاده می‌شود که اگر ویروس وجود داشته باشد، پادتن در بدن می‌تواند ویروس را شناسایی کند یا خیر. کیت‌ها کاملا مطابق استانداردها ساخته شد و زمانی که در حال توسعه کیت‌ها بودیم از ذخیره سرم‌هایی که از ۴ سال قبل وجود داشت به شرکت‌ها داده شد و تمام موارد منفی اعلام شد. از تعدادی از بیماران بیمارستان بقیه الله نمونه‌های مثبت دادیم و دو نمونه هم منفی گذاشتیم و شرکت اعلام کرد که به جز دو نمونه، بقیه مثبت بوده‌اند. در نتیجه متوجه شدیم که این کیت تشخیصی از پتانسیل خوبی برخوردار است.

وی افزود: در حال حاضر قادر به این نیستیم که ویروس کرونا را در کشور کشت بدهیم و در محیطی آزاد کنیم و کسی اقدامی علیه آن انجام بدهد و بگوید محیط استریل شده است. ولی از تکنولوژی که برای ویروس‌های قبلی بوده استفاده می‌شود و با توجه به این‌که ابزار دیگری نداریم، از آن استفاده می‌کنیم.

رییس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا بیان کرد: وقتی سوآپ داخل حلق یا بینی می‌شود و نمونه‌ای از ویروس گرفته می‌شود، بلافاصله ویروس از بین می‌رود. بخش‌هایی از داخل ویروس خارج شده و به کمک دستگاه PCR تشخیص داده می‌شود. وقتی کرونا با این روش تشخیص داده می‌شود، با ویروس زنده سروکار نداریم و با اجزای آن کار می‌کنیم.

ادعای کشورها در مورد ساخت دارو و واکسن کرونا

وی درباره ادعاهای مختلف در کشورها مبنی بر ساخت دارو یا واکسن کرونا بیان کرد: در حال حاضر رقابت بین المللی وجود دارد که قبل از انتشار نتایج علمی در مجله‌های علمی و داوری شدن آن، کشورها تلاش می‌کنند از بازاری که توسط کرونا ایجاد شده، نفع اقتصادی ببرند. اگر بعدتر مشخص شد که اثری نداشته، کشورها فروش خود را انجام داده‌اند. در نتیجه هر کشوری که چیزی داشته باشد، ادعای خود را رسانه‌ای می‌کند و این ادعاها بدون چاپ مقاله در مجله‌های علمی قابل اعتنا نیست.