الهه محمدی: از صبح امروز فیلمی درباره تجمع تعداد زیادی از معتادان در میدان شوش تهران در فضای مجازی دست به دست می‌شود؛ فیلمی که در ساعت ۳ صبح گرفته شده و زنان و مردانی را نشان می‌دهد که در این ساعت صبح و در روزهای شیوع ویروس کرونا، در حال خرید و فروش مواد مخدرند. معتادانی که اغلب جایی برای ماندن ندارند و حالا با تعطیلی مراکز ماده ۱۶ ترک اعتیاد راهی خیابانها شده‌اند. مراکزی که همزمان با طرح توقف جمع‌آوری معتادان متجاهر و با تصمیم وزارت بهداشت تعطیل شدند.
درحالی بعضی از منابع، خبر از بیرون آمدن حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار نفر از این مراکز ترک اعتیاد می‌دهند که فرید براتی سده، مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با خبرآنلاین این اعداد را رد می‌کند و ضمن موافقت با تعطیلی این مراکز ترک اعتیاد، نگه داشتن معتادان در یک مکان واحد را مصداق کشتار جمعی می‌داند؛ «کلا ۵۲۰ نفر از معتادان که دستور مرخص شدن از سوی قاضی را داشته‌اند از این مراکز بیرون رفته‌اند. موضوع مهم در این میان تعطیلی این مراکز نیست بلکه قضیه جمع‌آوری نکردن معتادان از سطح شهرها است که با دستور کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر اجرایی شده است. عده‌ای در این باره با هیاهو تشویش درست می‌کنند درحالیکه تا کنون همه‌گیری کرونا در بین معتادان نداشته‌ایم.»
سردار محمد مسعود زاهدیان، رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر کشور اما این استدلال را قبول ندارد و با اعلام ارسال نامه‌ای به ستاد مقابله با کرونا، وزیر بهداشت و ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره آمادگی پلیس برای جمع‌آوری معتادان از شهر، به خبرآنلاین می‌گوید باید مکان‌هایی وجود داشته باشد تا تحت عنوان قرنطینه، از این افراد نگهداری شود.
انتقاد از تردد معتادان؛ از شورای شهر تا شهرداری
تعطیلی مراکز ماده ۱۶ ترک اعتیاد که ابتدا تحت مدیریت ستاد مبارزه با مواد مخدر بود و از دو سال پیش به مراکز بهزیستی محول شد، درحالی انتقاد برخی از کاربران فضای مجازی را به دنبال داشته که زهرا نژادبهرام عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران، در این باره به «فارس» گفته که حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار نفر در مراکز ماده ۱۶ نگهداری می‌شدند که پس از بروز کرونا، این افراد که در مراکز تحت قرنطینه کامل بودند مرخص شدند. او با انتقاد از تعطیلی این مراکز و با بیان اینکه اینکه ۱۱ هزار معتاد همچون منابع سیار انتقال بیماری کرونا محسوب میشوند، از ارسال نامه‌ای به ستاد مبارزه با مواد مخدر، ستاد مقابله با کرونا، رئیس شورای تأمین و فرمانداری تهران از سوی شهرداری تهران خبر داده است.
سرهنگ عبدالوهاب حسنوند رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر تهران بزرگ هم به تسنیم گفته که در تهران حدود ۱۹ هزار معتاد متجاهر وجود دارد که اکنون هفت هزار نفر در مراکز نگهداری حضور دارند و مابقی رها شده‌اند.
اما مسوولان شهرداری هم به نظر خود منتقد این موضوع هستند؛ بطوریکه سید مالک حسینی، سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران هم در حساب توییتری خود با انتشار تصاویری از ازدحام معتادان نوشت: «میدان شوش، بامداد ۱۴ فروردین ۱۳۹۹؛ این افراد مردم همین شهرند، کارتن خواب نیستند و حتی بی سرپناه، معتادانی که محصول همین جامعه اند؛ اما توان خود مراقبتی ندارند، زحمات چند ساله نیروی انتظامی با تعطیلی مراکز نگهداری معتادان نقش برآب شد، بیش از پیش نگران همکارانم در مواجهه با این افرادم.»
آماده‌ایم معتادان را جمع‌آوری کنیم
سردار محمد مسعود زاهدیان، رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر کشور اما مرخص کردن و جمع‌آوری نکردن معتادان از سطح شهرها را درست نمی‌داند و به خبرآنلاین می‌گوید که پلیس مبارزه با مواد مخدر آمادگی جمع‌آوری این معتادان از سطح شهرها را دارد؛ «ما آمادگی داریم که این معتادان را از سطح شهر جمع‌آوری کنیم و نامه‌ای هم به ستاد مقابله با کرونا، وزیر بهداشت و ستاد مبارزه با مواد مخدر ارسال کرده‌ایم. در این نامه اعلام کرده‌ایم که زیرساخت‌های لازم را فراهم کنند تا ما بتوانیم این افراد را منتقل کنیم. اما به نظر دوستان درگیر مسائل با کرونا هستند و هنوز به این نامه رسیدگی نکرده‌اند اما فردا قرار است که به ما پاسخ بدهند.»
او ادامه می‌دهد: «خواسته ما این است که مراکزی را برای نگهداری معتادان در این وضعیت شیوع کرونا مشخص کنند تا ما بتوانیم این افراد را به این مکان‌ها منتقل کنیم تا هم به لحاظ بهداشتی و درمانی به آنها رسیدگی شود و هم اینکه در خیابان نباشند. در خیابان نبودن این افراد بهتر از این است که در نقطه‌هایی از شهر تجمع داشته باشند. به نظر ما مکان‌هایی باید وجود داشته باشد که تحت عنوان قرنطینه، از این افراد نگهداری شود.»
سردار زاهدیان با بیان اینکه دوستان درمانگر می گویند که تجمع این معتادان در یک مکان می‌تواند میزان مرگ و میر را با توجه به شیوع کرونا بالا ببرد، می‌گوید: «اما ما معتقدیم وقتی این افراد در یک مکان کنترل شده باشند و از آنها مراقبت شود، شاید برای نگهداری و حفظ آنها بهتر بشود کار کرد.»
او در پایان می‌گوید که پلیس با مواردی از این معتادان که وضعیت حادی در خیابانها داشته باشند، برخورد می‌کند.
دوستان پیش از این کجا بودند؟!
فرید براتی سده، مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور اما نه تنها با نظر سردار زاهدیان مخالف است که اعلام اعداد معتادانی را که از مراکز ترک اعتیاد مرخص شده‌اند، هیاهوسازی می‌داند.
براتی سده نگهداری معتادان در یک مکان را مصداق یک کشتار جمعی می‌داند و به خبرآنلاین می‌گوید: «دوستانی که الان درحال هیاهو کردن درباره این موضوع هستند در طی سه سال گذشته کجا بودند؟ دوستان در شورای شهر تهران، شهرداری و حتی وزارت کشور کجا بودند؟ وزارت کشور سال گذشته در طرح ساماندهی معتادان متجاهر صفر ریال بودجه به سازمان بهزیستی اختصاص نداد. به ما نامه نوشتند و گفتند به شما بودجه نمی‌دهیم! درصورتیکه خود وزیر کشور این طرح را در قانون برنامه ششم توسعه مطرح و مصوب کرد. خود ایشان در محضر مقام معظم رهبری اجازه ایجاد سازمان امور اجتماعی را گرفتند که اعتیاد مساله اول این سازمان بود. سازمان بهزیستی خلاف آنچه که در شورای شهر درحال هیاهوسازی درباره آن هستند، بدون هیچگونه کمکی، طرح ساماندهی معتادان متجاهر را با همکاری موسسات غیردولتی در تهران و دیگر استان‌ها انجام دادیم.»
۵۲۰ نفر مرخص شدند نه ۱۱ هزارنفر
براتی مرخص کردن ۱۱ هزار نفر از معتادان از مراکز ترک اعتیاد را درست نمی‌داند و با بیان اینکه اصلا ما ظرفیت پذیرش ۱۱هزار نفر معتاد متجاهر را نداریم که بخواهیم آنها را ترخیص کنیم وهمه این افراد هم کرونا ندارند، می‌گوید: «من امروز عدد دقیق را بررسی کردم و دیدم که کلا ۵۲۰ نفر از از این معتادان از این مراکز ترک اعتیاد که تحت مدیریت بهزستی هستند، مرخص شده‌اند که البته ۷۰ یا ۸۰ نفرشان قرار است فردا ترخیص شوند. اما موضوعی که در این میان مطرح است این است که درست در زمان شروع شیوع کرونا در کشور یعنی روزهای اول اسفند، زمان ترخیص این افراد رسیده و مدت نگهداری ۶ ماهه آنها در این مراکز تمام شده و قاضی دستور ترخیصشان را داده بود. عده‌ای از معتادان متجاهر هم تحت مراقبت ما نیستند و مثلا در زندان فشافویه نگهداری و تحت مسوولیت سازمان زندان‌ها هستند. من حدس میزنم آنها تعداد بیشتری را مرخص کرده باشند.»
قوه قضاییه دستور داد ما اطاعت کردیم
براتی سده با بیان اینکه تعداد دیگری از معتادان هنوز هم در مراکز ترک اعتیاد بهزیستی هستند، می‌گوید: «اما نکته مهم این است که دستور مرخص کردن این معتادان دستور قوه قضاییه است و ما هم اطاعت می‌کنیم. کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر تحت نظر وزارت بهداشت است و وزارت بهداشت هم الان ستاد ملی مقابله با کرونا را هدایت می‌کند. این کمیته به ما اعلام کرد که فعلا معتادان متجاهر را جمع‌آوری نکنید. مشکلی الان در سطح شهر تهران در این باره به وجود آمده، ترخیص این معتادان نیست بلکه جمع‌آوری نشدن این معتادان از سطح شهر است.»
او با بیان اینکه از نظر من هم این دستور که فعلا این معتادان را جمع‌آوری نکنیم درست است، ادامه می‌دهد: «کرونا یک بیماری است که احتمال شیوعش در مناطقی که تجمع زیاد باشد، خیلی بیشتر است. ما در مراکز نگهداری معتادان خدمات اختصاصی درمان کرونا نداریم و اگر یکی از معتادان به کرونا مبتلا شود، بقیه هم مبتلا خواهند شد. طبیعی است که من مخالف نگهداری آنها در این مراکز در این وضعیت کرونایی باشم.»
عده‌ای با سروصدا ذهن مردم را مشوش می‌کنند
براتی سده می‌گوید معتادانی که در حال حاضر در خیابانها هستند، خدمات شبانه‌روزی می‌گیرند؛ «مراکز ما شبانه روز در پاتوق‌های معتادان خدمت می دهند، ما به مراکزمان پول و امکانات داده‌ایم تا به معتادان خیابانی رسیدگی کنند. افراد ما تعدادی از معتادان که مشکوک به کرونا می‌کنند جدا و غربالگری می‌کنند تا ما بلافاصله به اورژانس معرفیشان کنیم. تا الان هم خیلی موارد حاد و شدیدی از ابتلای این معتادان به کرونا نداشته‌ایم. اغلب مواردی که تا الان از میان این معتادان به ما معرفی شده، مشکوک به کرونا بوده‌اند یا مشکلات دیگری داشته‌اند. بنابراین عده‌ای با سروصدا و هیاهو دراین باره فقط باعث تشویش اذهان مردم میشوند.»
او ادامه می‌دهد: «چون این افراد در پاتوق ها هستند برای دسترسی به مواد مخدر به سطح شهر می‌آیند. دولت به ما اجازه بدهد که به این افراد ما خودمان مواد مخدر برسانیم تا به سطح شهر نیایند. این اجازه را که طبق قوانین مبارزه با مواد مخدر داریم. مسوولان در این باره تصمیم‌گیری کنند تا ما هم اجرا کنیم. اینگونه بهتر از این است که این افراد را به مکانی واحد ببریم و هزار و یک مشکل درست کنیم. الان دستگیر کردن این افراد و بردنشان به مراکز خاص، اجرای یک کشتار جمعی است و ما با آن مخالفیم.»
او با بیان اینکه بهزیستی یکی از اولین سازمان‌هایی بود که به خاطر آسیب پذیری همه مددجویانش از همان آغاز شیوع کرونا دست به کار شد، ادامه می‌دهد: «ما تا الان حدود ۱۷ تا ۲۰ میلیارد تومان فقط برای معتادان هزینه کردیم. ۵ میلیون برای هر یک کمپ‌های اعتیاد اختصاص دادیم. گان، ماسک و دیگر مواد ضدعفونی تهیه کردیم و در مراکز کاهش آسیب که در پاتوق ها کار می‌کنند، توزیع کردیم. به معتادان آموزش می‌دهیم که از وسایل یکدیگر استفاده نکنند و غذا هم بینشان توزیع می‌کنیم. در نهایت ما تابع نظر ستاد مقابله با کرونا هستیم و می‌توانم بگویم که حضور معتادان در خیابانها خطری برای مردم از نظر ابتلا به کرونا ندارد.»
۲۳۵۲۳۵
نظر شما