از زمانی که امام موسی صدر به هر شکل مفقود شدند تاکنون تلاش های زیادی در مقاطع مختلف برای پیگیری این موضوع صورت گرفته است. البته شکی نیست که این مساله در مقاطعی هم مسکوت مانده است.
اما در برخی مقاطع این موضوع به صورت جدی پیگیری شد. از جمله در دروان آقای خاتمی، ایشان جدیت زیادی برای پیگیری وضعیت امام موسی صدر داشتند. در چهار سال از دوره هشت ساله ایشان که من در لیبی سفیر بودم در راستای جدیت دولت برای پیگیری موضوع، کمیته ای برای پیگیری موضوع در وزارت امور خارجه تشکیل شد و معاون وزیر امور خارجه وقت، آقای محمد صدر مسئول این کمیته بود. از آن مقطع مساله امام موسی صدر در قالب فعالیت های این کمیته پیگیری شد. افرادی از سوی قذافی و دولت آقای خاتمی برای فعالیت در این کمیته و همکاری برای دست یابی به نتیجه مسئول شده بودند.
این کمیته با طرف لیبیایی گفت و گوها و جلسات متعددی داشت و طرف مقابل هم برای همکاری اظهار تمایل می کرد اما زمانیکه موضوع جدی می شد، شاهد بودیم که طرف لیبیایی موضوع را با بی اعتنایی دنبال می کرد و پاسخی برای اینکه این اتفاق در لیبی افتاده علی رغم قبول مساله از سوی دولت لیبی، نداشتند.
حتی در برخی مذاکرات طرف لیبیایی فرضیات و سناریوهایی را مطرح می کردند؛ به عنوان مثال تلاش داشتند که به ما بقوبلانند که مفقود شدن امام موسی صدر در لیبی رخ داده و ایشان کشته شده اما این اتفاق نه به دستور دولت و نیروهای قذافی بلکه بدست نیروهای خودسر و امنیتی لیبی صورت گرفته است. در موردی دیگر، مدعی بودند که یکی از ماموران امنیتی لیبی که از این کشور فرار کرده و به آلمان پناهنده شده بود، مسئول مفقود شدن امام موسی صدر بوده است. آنها سناریوهایی را در دست تدوین داشتند و تلاش می کردند با این سناریوها ایران را متقاعد کرده و پرونده را مختومه اعلام کنند. حتی حاضر بودند که در قبال این پرونده غرامت پرداخت کرده و مبالغ سنگینی را برای پرداخت به خانواده امام موسی صدر پیشنهاد می دادند اما طبیعی بود که ما حاضر به پذیرش نبودیم و خوهان روشن شدن موضوع بودیم. شخص آقای خاتمی هم بر مشخص شدن موضوع از سوی لیبیایی ها و معلوم شدن وضعیت امام موسی صدر تاکید داشتند. دولت در عین حال تاکید داشت که طرف لیبیایی حتی اگر در مفقود شدن امام موسی صدر دخیل نبوده باید در پیگیری موضوع و شفاف شدن ابعاد آن با ایران همکاری لازم را داشته باشد. در این راستا سرویس های اطلاعاتی دو کشور دیدارها و جلساتی با هم داشتند اما متاسفانه این تلاش ها به جایی نرسید و مشخص بود که بی نتیجه خواهد ماند.
اکنون هم که لیبی دستخوش تحول و ناآرامی است معتقدم که بعید است اما موسی صدر زنده باشد. باید توجه داشت که پس از گذشته سی و دو سال، لیبی دلیل ندارد که ایشان را مخفی کرده و در عین حال تلاش برای زنده بودن ایشان را ادامه داده باشد.
احتمال زنده بودن امام موسی صدر بسیار اندک است اما در شرایط فعلی لیبی معتقدم که مسئولین کشور و بویژه کمیته ای که در مجلس برای پیگیری این موضوع تشکیل شده است باید از این فرصت استفاده کنند و با افرادی که احتمال دارد از وضعیت اما موسی صدر اطلاع داشته باشند، ارتباط گرفته و از آنها مساله را جویل شوند.
افرادی مانند احمد قذاف الدم پسرعموی قذافی که اخیرا از دولت قذافی اعلام برائت کرد، چهره ای بسیار برجسته بود و ایشان بود که از سوی قذافی برای پیگیری پرونده امام موسی صدر تعیین شده بود. بی تردید این فرد اطلاعاتی در اختیار دارد و می توان با جستجوی این فرد، اطلاعات لازم را بدست آورد و سرنوشت امام موسی صدر را مشخص کرد.
به طور قطع شرایط امروز لیبی فضا را برای پیگیری وضعیت امام موسی صدر مساعد ساخته است چراکه از یک سو، نزدیکان قذافی با اعلام برائت از دولت و استعفا زمینه خوبی برای کسب اطلاعات مورد نیاز فراهم ساخته اند و از سوی دیگر می توان با کمک افرادی در شهرهای تحت کنترل مخالفین، جریان امور را در دست دارند اطلاعات خوبی بدست آورد. به عنوان نمونه وزیر دادگستری و کشور لیبی که بسیار مطلع هستند و استعفا داده اند، می توانند کمک خوبی برای پیگیری موضوع امام موسی صدر باشند و باید توجه داشت که شرایط امروز بسسار مساعد است. البته شاید در آینده، شرایط برای پیگیری این موضوع بهتر باشد اما از وضعیت پیش آمده باید حداکثر استفاده را برد.
دولت قذافی دیگر کارش تمام است و جز منطقه اصلی طرابلس و حوالی محله عزیزیه که یک پایگاه نظامی به محل استقرار قذافی و کلیه تلاش های او تبدیل شده است، سایر مناطق کشور بدست مخالفان افتاده است. مقاومت های قذافی، مقاومت های ثانیه های آخر و بسیار مذبوحانه است. هر فرد دیگری جای قذافی بود تاکنون تسلیم شده بود اما قذافی بنا به ویژگی های شخصیتی و غرور بسیار زیاد، همچنان تلاش دارد تا آخرین لحظه مقاومت کند. تصمیم ناتو برای حمله نظامی احتمالی به لیبی گرچه ضروری به نظر نمی رسد اما در صورت وقوع، قطعا به گستردگی حمله به عراق یا افغانستان نیست چراکه با هدف قرار دادن یک منطقه، کار دولت لیبی تمام خواهد شد.
سفیر پیشین ایران در لیبی
/30
نظر شما