عمق یک سانتی متری

تا کی می خواهی کاندیدا شوید ؟ اجازه دهید گردش نخبگان ایجاد شود » . اگرچه به او جواب دادم که من نخبه نیستم و لذا چنین خواسته ای موضوعا" منتفی است اما همین گفتگو بهانه ای شد تا با هدف آسیب شناسی ، نکته ای را مرور کنیم :

خیلی از مفاهیم وارداتی از جمله همین «گردش نخبگان» (و تاحدی ،دمکراسی) مثل خیلی از پدیده های وارداتی (از جمله حزب و تا حدی رسانه) و مثل خیلی از صنایع وارداتی (از جمله خودرو و رایانه و ...) به صورت ناقص الخلقه در کشور ما تولد یافته اند و همین تولد و رشد ناقص سبب شده است که شانسی برای بهبود نداشته باشند . این اعوجاج مضحک سبب می شود که آرزو کنیم ای کاش لااقل همان مفهوم غربی را درست و کامل فهم می کردیم و شبیه تنسی تاکسیدو نمی شدیم که با برداشت ناقص ، نه تنها نتوانیم ایده یا پدیده اصلی را کامل سازیم بلکه حتی همان را نیز ضایع کنیم .

در برخورد با چنین پدیده هایی چند راه وجود دارد :
1) کشف ایده ، نظریه پردازی ، اختراعات و اکتشافات توسط خود

2) بومی سازی ایده ها ، ‌پدیده ها و پدیدها ، ‌یعنی اینکه اصل یا ایده اصلی را بگیریم و با توجه به اقتضائات خودمان ، بازسازی کنیم .

3) کپی برداری عین به عین و کامل

4) کپی برداری ناقص و ناشی از بیسوادی ، عجله ، کج فهمی و فقدان نگاه همه جانبه

طبیعی است در این مراتب چهارگانه ، ‌هرچه به عالی ترین حالت (اول) نزدیک شویم بهتر و هرچه دراین طیف به حالت چهارم نزدیکتر شویم خطرناکتر است . وقتی در مدارهای اول و دوم حرکت می کنیم سهم بیشتر در تاریخ تمدن و تولید علم هم داریم ، هویت بیشتری کسب می کنیم و قدرت بالاتری در جهان داریم و متقابلا وقتی در درجات سوم و چهارم حرکت می دانیم ملتی بی هویت ، منفعل ،‌ نیازمند و بازیچه خواهیم بود .

به کرات دیده ایم که فردی در رسانه ای حرف می زند و چنان ژستی می گیرد که کانه دانشمندی بی همتاست و در حوزه ای اظهار نظر می کند که فقط کافی است یک کارشناس سوال هماهنگ نشده ای را بپرسد تا اسباب مضحکه فراهم شود . اخلاق علمی حکم می کند در حوزه ای که صاحب نظر ( و یا حداقل صاحب دانش) نیستیم ، از اظهار نظر خودداری کنیم ، حتی اگر دیگران اشتباه کنند و از ما چیزی را بپرسند .

در حقوق اساسی اگر انتخاب های متوالی رئیس جمهوری با محدودیت مواجه است دلایلی دارد که عمده ترین آنها در دو محور خلاصه می شود :

1) تمرکز قدرت اجرایی در یک نفر ، و تداوم آن امکان فساد و استبداد را افزایش می دهد .

2) مجریان برگزاری انتخابات ، زیر دست او محسوب می شوند و لذا بیم تقلب در انتخابات می رود .

لذا می بینیم که در مراجع مشورتی ، قانونگذاری ، نظارتی یا سیاستگذاری نظیر مجلس شورای اسلامی ، مجلس خبرگان ، ‌هیات های مدیره و حتی وزرا  چنین منعی وجود ندارد . روسای دو قوه مقننه و قضاییه و همچنین روسای مجمع تشخیص و مجلس خبرگان ، ‌همچنین کلیه انتصابات نیز از این قاعده مستثنی هستند ، حال آن که در بعضی پست ها یا مشاغل اجرایی که بارزترین نمونه آن رئیس دولت است ، محدودیت توالی تجویز می شود و اگر گردش نخبگان گفته می شود منظور ،‌ «امکان» رقابت آزاد در یک نظام سیاسی است که دولت به وتبع آن کل بدنه اجرایی کشور ضرورتا" در دست یک گروه خاص نماند .

روزنامه نگاران به واسطه وجه روشنفکری خود منطقا باید مراقب باشند اگر کلمه یا عبارتی را در جایی شنیدند یاخواندند ، برداشت سطحی نداشته باشند و با این برداشت سطحی ، لااقل اظهار فضل نکنند ! همین کارها را می کنیم که به ما می گویند دریایی به عمق یک سانتی متر .