واقعیت با چاشنی انتزاع

مریم آموسا: عباس کیارستمی نزدیک به 26 سال است که به طور حرفه‌ای عکاسی می​کند و نمایشگاه‌هایش هم چه در داخل و چه در خارج از کشور  همواره با استقبال روبرو می​شود.

عکس های او درفاصله 10 سال گذشته دربرخی گالری مهم جهان از جمله موزه لوورپاریس و گالری هنرمدرن نیوبورک به نمایش گذاشته شده اند.

کیارستمی عکس​هایش را بیشتر نتیجه علاقه​اش به طبیعت می​داند تا گرایش به قاب و تصویر. او معمولا ترجیح می​دهد درباره عکس​هایش سکوت کند تا عکس​ها بی​ واسطه با مخاطب سخن بگویند.
 
انتشار منظم عکس​ها به صورت مجموعه
به گفته  بهمن پورمدیرنشرنظر، عباس کیارستمی ازمدتی پیش برای انتشار مجموعه ای ازآثارش که شامل کتاب​های عکس، مجموعه شعرها و مجموعه ازگزیده​ شعرهای شاعران ایران است با این نشروارد تعامل شده است.

این همکاری درحوزه کتاب عکس با انتشار چهار عنوان کتاب «کلاغ​ها ودرخت​ها»، «سفید برفی»، «دیوارها» و «پنجره ای رو به حیات» همراه خواهد بود.

 دو کتاب «کلاغ​ها و درخت​ها» و «سفید برفی» طی هفته گذشته منتشرشده​اند و توزیع آن​ها درکتاب فروشی​ها آغازشده​است.

همچنین دو کتاب «دیوارها» و «پنجره​ای رو به حیات» نیز پس ازاخذ مجوز ازوزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشرخواهند شد.
 
کلاغ ها و درخت ها
کتاب «کلاغ ها ودرخت​ها» دربرگیرنده مجموعه​ای ازعکس​های عباس کیارستمی با موضوع درخت و کلاغ است که کیارستمی در یک مقطع زمانی خاص، این مجموعه را در کاخ سعدآباد عکاسی کرده​است.

به گفته «علیرضا سمیع آذر» که مقدمه​ای به زبان انگلیسی برروی این کتاب نوشته «دراین عکس​ها شاهد رژه رفتن درختان در مقابل دوربین هستیم که گاه با سایه درختان نیزهمراه می​شود، بازی نور و سایه درزمینه چمنزار و البته یک عنصر کوچک و پایدار که جایگاه خاصی در تصویر دارد، یعنی کلاغ سیاه و سفید.»

کلاغ​ها درعکس های این مجموعه از جایگاه ثابتی برخوردارهستند، برخلاف بسیاری از عکاسان که کلاغ​ها را درقاب​هایی که درحال پرواز و یا برروی سیم خاردار یا تارهای سیم برق به تصویر کشیده​اند، کیارستمی دراین مجموعه از کلاغ​ها به عنوان عنصرثابت و ساکنی درقاب تصویر بهره برده​است که گاه درمقابل عظمت درخت بسیار خرد و کوچک نیزجلوه می​کنند.

حضور بزرگ نمایی شده درختان با تنه های عظیم که گاه بخش عمده ای از قاب عکس را به خود اختصاص داده​اند، حتی موجب نشده که کلاغ ساکن و ایستای  کیارستمی نگاه مخاطب را به خود جلب نکنند.

سمیع آذرمعتقد است که «کیارستمی هرگز برای به نمایش گذاشتن کلاغ​ها دراین تصاویر به نقاط طلایی تصویرتوجه نکرده و حتی از بازی​هایی که یک عکاس ممکن است با نور بکنند، بهره​ای نبرده​است، اما اگرقرار باشد برای این مجموعه همچون سایرمجموعه​های عباس کیارستمی عنوانی انتخاب کنیم، بی شک این عنوان کلاغ خواهد بود.»

کلاغ درفرهنگ ایرانی و جهان با راز و رمزهای استعاری بسیاری همراه است و کیارستمی با دانشی که درباره فرهنگ ایران و جهان دارد، بی شک به این موارد نیزتوجه داشته است . همین مساله باعث می​شود که خوانش​های متعددی از عکس​های کیارستمی داشته باشیم.

سمعیع آذرمی​گوید: «درعکس​های کلاغ و درخت​ها آسمان به هیچ وجه معلوم نیست و دراین مجموعه هرگز از پرواز کلاغ​ها خبرداده نمی​شود وبافت عظیم درخت ها به تصویر بعد انتزاعی می​دهد. بخشی از این نگاه را درعکس​های کیارستمی باید مدیون گرایش و علاقه او به نقاشی بدانیم.»

با توجه این که نشر نظر قصد دارد این کتاب را دربازارهای جهانی نیزعرضه کند، مقدمه وتمام توضیحاتی را که به صورت کوتاه درکتاب آورده شده​اند، به زبان انگلیسی منتشرکرده​است.

کتاب «درخت​ها و کلاغ​ها» به صورت تمام رنگی درقطع 27 در27 سانتیمتر و با قیمت 32 هزارتومان منتشرشده است.

سفید برفی
کتاب «سفید برفی» رد برگیرنده مجموعه​ای ازعکس​های سفید وسیاه عباس کیارستمی است که در طول سال​های گذشته درطول سفرهایی که او درجاده های ایران درروزهای برفی داشته عکاسی شده. درخت​ها دراین مجموعه همچنان ازدغدغه های کیارستمی به شمارمی​روند.

پیش ازاین نیز 50 قطعه ازعکس​های این مجموعه با همین عنوان درگالری راه ابریشم و موزه هنرمدرن نیویورک به نمایش گذاشته شده​اند.

این کتاب با گرافیک «سیامک فیلی زاده» طراحی وآماده سازی شده است و درقطع 30 در 30 و با قیمت 50 هزار تومان ازسوی نشر نظر منتشر شده است.

درخت در آثارعباس کیارستمی
درخت درآثارتصویری عباس کیارستمی ازجمله فیلم​های داستانی و مستند ، پوستر و عکس​های او حضورجدی و همیشگی دارد.

البته پیش ازکیارستمی، سهراب سپهری درنقاشی و شعرهایش به درختان نگاه ویژه ای داشت؛ اما کیارستمی در چند دهه اخیر با نگاه منحصر به فرد خود به درخت​ها پرداخته​است.

پنجره ای رو به حیات
کتاب «دیوارها» مجموعه​ای ازعکس​های عباس کیارستمی با موضوع دیوار است. دیوار، پنجره و قاب​در قاب​ بودن ازجمله مواردی است که درعکس های  این مجموعه حضور معنا داری دارند.

کیارستمی همواره قصد دارد ازقاب کوچکی که گاه پنجره اتومبیل او درباران و یا برف است و یا پنجره یک خانه قدیمی و یا دهلیز یک خانه روستایی است؛ مخاطب را درپس تصویر با دنیای دیگری که گاه بارها ازمقابلش گذشته و به آن اعتنایی نکرده روبرو کند.

در واقع کیارستمی با دیدن این نادیدنی‌ها و دیدنی کردن آن‌ها درقالب عکس، ما را به دیدن این تصاویر دعوت می‌کند.

درعکس های کیارستمی گاه از دل یک اتاق خرابه، تصویرترک‌ها، فرو ریختگی گچ دیوار و اجزای دیگرچنان ما را درگیر ماجرای عاطفی می‌کنند که گویی قلب اتاق همچنان برای دیدن تصویری از سبزی و روشنی می‌تپد.

فضاهایی که کیارستمی از آن‌ها برای مجموعه «پنجره ای رو به حیات» عکاسی کرده بیشتر روستاهای فراموش شده و یا مناطق دور افتاده‌ای هستند که کمترشاهد حضور آدم‌ها در آن هستیم، هرچند که ردپای آن‌ها درعکس‌ها به چشم می‌خورد.

کیارستمی برای رسیدن به این فضا درعکس‌هایش به بهترین شکل ممکن ازامکانات دوربین دیجتال و تکنیک‌های عکاسی بهره گرفته است.

12 قظعه از مجموعه عکس​های پنجره ای رو به حیات او دراردیبهشت ماه سال گذشته در گالری گلستان به نمایش گذاشته شدند.

 با توجه به قیمت بالایی عکس​های کیارستمی درحراجی​ها، او کمتر درایران اقدام به فروش عکس هایش می​کند.

کیارستمی شاعر
عباس کیارستمی که پیش ازاین دومجموعه شعر«همراه با باد» و «گرگی درکمین» را منتشرکرده بود، بزودی سومین مجموعه شعرش را از سوی نشرنظرروانه بازار کتاب می​کند. این مجموعه هم اکنون درانتظارمجوزاست.

 این مجموعه نیزشامل شعرهایی است که درحال وهوای هایکوهای ژاپنی سروده اند. درشعرهای کیارستمی ردپای شعرکلاسیک ایران کمتردیده می​شود.

کیارستمی حتی این نگاه را درانتخاب شعرهای شاعران کلاسیک چون سعدی وحافظ نیزتعمیم داده و مخاطب را با دنیایی ازتصاویر بکر که گاه ممکن است درنگاه کلی کمتر در شعرهای این شاعران به چشم بیایند، مواجه می​کند.

کیارستمی همچنن قصد دارد درادامه انتشار کتاب​های حافظ و سعدی به سراغ سایر شاعران کلاسیک و معاصرایران برود واین مجموعه را بسط وگسترش بدهد.

 انتشار دوکتاب حافظ و سعدی به روایت عباس کیارستمی پیش از این واکنش های منفی و مثبت بسیاری را برانگیخت.

52