به گزارش مبلغ امروز اول اردیبهشت روز بزرگداشت سعدی شیرازی در تقویم رسمی است. شاید عجیب باشد ولی همچنان در بسیاری از محافل دینی و حوزوی، سخن گفتن در مورد سعدی همراه با اثبات این حقیقت انجام می شود که وی در اشعار و آثار خود به مباحث اعتقادی و دینی هم می پرداخته است و احترام خاصی به پیامبر و اهل بیت قائل بوده است. چیزی که در تیتری هم که خبرگزاری ایکنا برای مصاحبه با استاد محمود مهدوی دامغانی با موضوع بزرگداشت انتخاب کرده است، مشهود است: «انعکاس مسائل تربیتی و اعتقادی در اشعار سعدی نمایان است» همه اینها در حالی است که سعدی، ملای زمانه خود و عالم به علوم دینی و به گواهی تاریخ یک فقیه، حکیم، دانشمند و البته شاعر بوده است و در واقع به بیان امروزی، رواحانی بوده است که زبان شعر را بهترین راه برای تعلیم مردم زمانه خود می دانسته است. اینکه چه شد امثال سعدی، حافظ، فردوسی و ... امروزه در حوزه های علمیه ما مهجور هستند با اینکه خود از بزرگان و دانشمندان دینی زمانه خودشان بوده اند جای بسی تأمل دارد.
محمود مهدوی دامغانی قرآن‌پژوه و مترجم قرآن کریم، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، به مناسبت اول اردیبهشت‌ماه و بزرگداشت سعدی شیرازی، اظهار کرد: ادبیات منظوم فارسی به جز تنی چند از شاعران و فرهیختگان که با امور تربیتی و عرفانی آشنا نشده‌اند، با مطالب تفکری و اندیشهای، اعتقادی، دینی و اعمال عبادی آمیخته شده است. ۲۰۰۰ بیت از اشعار فردوسی ویژه توحید، نوبت، امامت، معاد و حج است، بنابراین آدم از سیر تفکری فردوسی در شاهنامه متحیر می‌شود، همچنین انعکاس نماز در شاهنامه حتی به میزان نماز شب در شرح حال وزرای اندیشمند ایرانی در این اشعار توجه شده است که بیانگر اهمیت سیر تفکر و دینی اندیشمندان ایرانی است. علاوه بر فردوسی، نظامی، مولوی و خاقانی از شاعران بزرگ ایرانی هستند، اما از میان تمامی آنها اشعار سعدی متفاوت است و به صورت ویژه‌ای سروده شده، زیرا انعکاس مسائل اعتقادی و تربیتی در آثار ارزشمند سعدی به خوبی نمایانگر شده است.
وی ادامه داد: در طی سال‌های سال در میان نوجوانان، بوستان و گلستان سعدی بسیار مورد استقبال قرار گرفته و اشعار لطیف سعدی در جان آنها ریشه دوانده است. در سال‌های اخیر موسیقی‌دان‌های ماهر ایرانی برای افرادی که آواز را به خوبی فرا گرفته‌اند، از اشعار سعدی انتخاب کرده و آنها را به خواندن اشعار سعدی تشویق می‌کنند.
مهدوی دامغانی بیان کرد: در این سده اخیر فرهیختگان ارجمندی مانند استاد غریب در مقدمه گلستانی که در سال ۱۳۱۰ شمسی چاپ کرده است، چنان از عهده معرفی سعدی برآمده است که بسیار متفاوت و تحیربرانگیز است و همچنان برای پژوهش در حوزه زندگانی و اشعار سعدی، منبع ارزنده‌ای محسوب می‌شود. با توجه به متون و کتاب‌های ارزنده‌ای که از اساتید بزرگ ایرانی در خصوص سعدی نگاشته شده است، متوجه می‌شویم که این خورشید تابان در افق ادب ایران گرما و درخشش خاصی را داراست. به عنوان مثال سعدی هنگامی که می‌خواهد بگوید انسان نمی‌تواند خداوند را وصف کند، با ادبیات عارفانه، عاشقانه زیبایی سروده است:
ای برتر از خیال و قیاس و گمان و وهم/ وز هرچه گفته‌اند ما شنیده‌ایم و خوانده‌ایم
مجلس تمام گشت و به پایان رسید عمر/ ما همچنان در اول وصف تو مانده‌ایم
این مترجم قرآن کریم افزود: این سروده غیر از تعبیر و معنی سخن پیامبر اکرم(ص) چیزی نیست، زیرا حضرت محمد(ص) در این باره سخنان گران‌بهایی فرموده‌اند. در وصف ساحت قدس نبوی جستجوهایی داشته‌ام و طی آن برای مقدمه تالیف کتابی به دنبال شعری با معنی بودم که این سروده را از سعدی برگزیدم و مانند آن شعر، در اشعار دیگر شعرا ندیده‌ام. زیرا سعدی سروده است:
هزار جهد بکردم که سر عشق بپوشم/ نبود بر سر آتش میسرم که نجوشم
به هوش بودم از اول که دل به کس نسپارم/ شمایل تو بدیدم نه صبر ماند و نه هوشم
وی در ادامه گفت: سعدی حضرت محمد(ص) را به‌گونه زیبایی معرفی می‌کند، شعر او در ادبیات جهان بی‌بدیل محسوب می‌شود، او در غزلی سروده است:
ماه فروماند از جمال محمد/ سرو نباشد به اعتدال محمد
قدر فلک را کمال و منزلتی نیست/ در نظر قدر با کمال محمد
وعده دیدار هر کسی به قیامت/ لیله اسری شب وصال محمد
آدم و نوح و خلیل و موسی و عیسی/ آمده مجموع در ظلال محمد
مهدوی دامغانی تصریح کرد: سعدی علی‌رغم سرسپردگی به شاعران بسیار بزرگ قبل از خود و همچنین به صوفیان بزرگ زمان خود و با دلبستگی بسیار زیاد او به وطن برای گریز از ناملایمات و افزایش معلومات توصیه به ترک وطن می‌کند و در این خصوص سروده است:
دلم از صحبت شیراز به کلی بگرفت/ وقت آن است که پرسی خبر از بغدادم
هیچ شک نیست که فریاد من آنجا برسد/ عجب ار صاحب دیوان نرسد فریادم
سعدیا حب وطن گرچه حدیثی‌ست صحیح/ نتوان مرد به سختی که من این جا زادم
این قرآن‌پژوه اظهار کرد: سعدی در اشعار خود درس‌های بسیار زیادی برای زندگی آدمی بیان کرده است و در خصوص نیکو عمل کردن، اینچنین سروده است:
طاعت آن نیست که بر خاک نهی پیشانی/ صدق پیش آر که اخلاص به پیشانی نیست
وی ادامه داد: بسیاری از مسلمانان در خصوص سعدی این سؤال را مطرح می‌کنند که آیا سعدی شیعه بوده است یا خیر؟ برای پاسخ به این سؤال باید گفت عاشقان را مذهب و دین خداست. خود سعدی هم در این باره سروده است:
خدایا به حق بنی فاطمه/ که بر قولم ایمان کنم خاتمه
اگر دعوتم رد کنی ور قبول/ من و دست و دامان آل رسول
چه کم گردد ای صدر فرخنده پی/ ز قدر رفیعت به درگاه حی
که باشند مشتی گدایان خیل/ به مهمان دارالسلامت طفیل
خدایت ثنا گفت و تبجیل کرد/ زمین بوس قدر تو جبریل کرد
بلند آسمان پیش قدرت خجل/ تو مخلوق و آدم هنوز آب و گل
مهدوی دامغانی گفت: بنابراین در سروده‌های او این نکته را نمایانگر است که سعدی قائل به تفضیل است، زیرا ایشان حضرت علی(ع) را از دیگران برتر می‌داند و به خاندان اهل بیت(ع) ارادت ویژه دارد.
این مترجم قرآن کریم در خصوص باب‌های بوستان سعدی نیز بیان کرد: سعدی به مسائل اعتقادی بسیار معتقد بوده و این امر را در باب‌های بوستان خود بیان کرده است زیرا باب اول آن در خصوص عدل و تعبیر، باب دوم احسان، باب سوم عشق و مستی، باب چهارم تواضع، باب پنجم رجاء، باب ششم قناعت و باب هفتم تربیت، باب هشتم عافیت و باب نهم توبه و بدین ترتیب در خصوص معارف و تربیت است.
انتهای پیام
نظر شما