پل مارکس: «با فراگیر شدن روزافزون فناوری دیجیتال به شیوه‌های گوناگون، تشویق کودکان به خواندن کتاب‌ها و مطالعه هر روز دشوارتر از روز پیش می‌شود». این را تام ستوپارد، نویسنده و نمایش‌نامه‌نویس بریتانیایی در مصاحبه با دیلی‌تلگراف می‌گوید و اضافه می‌کند: «بچه‌ها آنقدر ساده جذب فناوری‌های تازه می‌شوند که باید نگران کتاب‌ها و مطالعه آنها در آینده باشیم».
دیوید کریستال، مدیر انجمن ملی سوادآموزی انگلستان معتقد است در این نگرانی کمی اغراق شده است. او در سخنرانی هفته گذشته‌اش در انجمن سلطنتی هنر در شهر لندن می‌گوید: «این تفکر که استفاده از متون کوتاه ادبیات باعث از میان رفتن زبان می‌شود، غلط است». او فکر می‌کند ما باید تمامی فناوری‌های گذشته و تازه‌ای که مردم را به خواندن تشویق می‌کنند، از فیس‌بوک، وبلاگ‌ها و متون نوشته شده گرفته تا نامه‌های الکترونیک همگی را ستایش کنیم.
کریستال می‌گوید: «آیا این منتقدان هنگامی که در خیابان قدم می‌زنند، بچه‌ها را حین خواندن متون روی صفحه تلفن‌های همراه‌شان نمی‌بینند؟ این‌که بگوییم بچه‌ها خواندن را کنار گذاشته‌اند، غلط است. توجه زیاد آنها به فناوری باعث شده تنها واژه‌ها متفاوت شوند، محتوا تغییری نکرده است».
این روزها بازار کتاب‌های دیجیتالی داغ‌داغ است. به همین دلیل این هفته هم شاهد کاهش قیمت کتابخوانهای دیجیتال بودیم. البته بسیاری از کارشناسان دلیل اصلی این کاهش را استفاده بیش از 3میلیون کاربر آی‌پد اپل از کتاب‌خوان این ابزار برای خواندن کتاب‌های دیجیتال در سراسر جهان می‌دانند.
با صنعت چاپ باید خداحافظی کرد؟
علیرغم صحبت‌های ستوپارد به نظر می‌رسد فناوری‌های تازه هیچ چیزی را به اندازه کتاب‌های چاپی، صنعت چاپ و تمامی متعلقات آن تهدید نخواهند کرد. گرچه چاپ هم یک صنعت و فناوری پیچیده است، البته کمی قدیمی‌تر!
فکر می‌کنید برای حفظ آن چه باید کرد؟ پاسخ خیلی‌ساده به نظر می‌رسد. مطمئنا فناوری می‌تواند با کمی تغییر، به کارگیری جلوه‌های بصری و گرافیک 3بعدی عشق به خواندن کتاب‌های قدیمی را در کودکان قرن 21ام تقویت کند.
کارلتون، ناشر انگلیسی را باید پیش‌تاز خلق این کتاب‌های تازه در جهان با استفاده از فناوری واقعیت افزوده دانست. در هفته‌ای که گذشت سری کتاب‌های «جادوی سرزمین پریان» و «دایناسورها زنده‌اند» به این شیوه توسط کارلتون منتشر شدند و به زودی کتاب «کوسه‌ماهی‌ها: هیولاهای اعماق» نیز وارد بازار خواهند شد.
کتاب دایناسورها را باز بکنید و آنرا جلوی یک وب‌کم متصل به کامپیوتر بگیرید تا تصاویر زنده و سه‌بعدی آنرا همراه با کلمات کوچک سه‌بعدی که روی صفحه نمایش در حرکت هستند، تماشا کنید. می‌توانید همین تجربه را با کتاب کوسه‌ماهی‌ها تکرار کنید. این بار صفحه نمایش را آب فراخواهد گرفت، شما می‌توانید به کمک یک ماسک غواصی مجازی به اعماق آب شنا کنید و در حین تماشای پویانمایی تهیه‌شده از گونه‌های گوناگون کوسه‌ماهی‌ها، به کمک متن اطلاعاتی در مورد هر یک کسب کنید.
جادوی سرزمین پریان
راسل پاتر، مدیر طراحی انتشارات کارلتون را در روز رونمایی این کتاب ملاقات کردم. او می‌گوید: «شاید این را ندانید اما هیچ چیز پری‌ها را مانند آب، میوه‌ها و گل‌ها مجذوب نمی‌کند». او با جادو هر سه را حاضر می‌کند و در حالی که ورد می‌خواند، تلاش می‌کند یک پری مجازی را به نشستن روی صفحه پر از گلی که در کف دستش نگاه داشته و آب و میوه‌ها روی آن قرار گرفته‌اند، تشویق کند.
فناوری که در قلب این کتاب‌ها به کار گرفته شده یک بسته نرم‌افزاری متعلق به شرکت فرانسوی Total Immersion است که D-Fusion نام دارد. این فناوری خارق‌العاده قادرست تمامی اجزای یک نوشته چاپ‌شده مانند صفحات یک کتاب را حتی هنگامی که توسط انگشت‌های فرد حین نگاه‌داشتن پوشانده شده‌اند، تشخیص دهد. در کنار این نرم‌افزار، شبیه‌سازی سه‌بعدی از پیش تهیه‌شده داستان توسط دوربین کامپیوتر به نمایش درخواهد آمد.
به نظر جذاب می‌رسد، من با دخترم در مورد این کتاب‌ها صحبت کردم. او می‌گوید این راه یک روش فوق‌العاده برای درگیر کردن بچه‌ها در داستان‌هایی است که پیش از این شنیده‌اند.
مطمئنا اشکالاتی هم وجود دارند، به عنوان مثال نگاه‌داشتن یک کتاب باز روبروی وب‌کم در حالی که نیاز دارید به کمک صفحه کلید فرمان‌ها را اجرا کنید، کمی سخت به نظر می‌رسد. شاید استفاده از یک دوربین جداگانه که روی صفحه باز تنظیم شده یا قابلیت ردیابی صفحات را دارد، ایده بهتری باشد.
پاتر می‌گوید: «توتال‌ایمرشن ایده‌های بی‌نظیری دارد. در آینده نزدیک و با استفاده از فناوری تشخیص صدا خوانندگان کتاب‌های سه‌بعدی می‌توانند با شخصیت‌های داستان به صورت زنده و شفاهی ارتباط برقرار کنند».
بلیندا راسموسن، مدیر انشتارات کارلتون می‌گوید: «به طور قطع کتاب‌های تهیه شده توسط واقعیت افزوده منحصر‌به‌فرد هستند. آنها همان کتاب‌های آشنای همیشگی هستند که کمی چاشنی فناوری جذابیت تازه‌ای به آنها بخشیده است».
او معتقد است استفاده از واقعیت افزوده می‌تواند به بعضی از انتقادات ستوپارد پاسخ دهد و می‌گوید: «ما می‌خواهیم بچه‌ها به کتاب‌ها و مطالعه آنها عشق بورزند و فکر می‌کنم ترکیب کتاب‌های قدیمی با فناوری واقعیت افزوده باعث شده به این هدف دست پیدا کنیم. این کتاب هنوز هم کتاب هستند و همیشه خواهند بود».
نیوساینتیست، ترجمه: محبوبه عمیدی
نظر شما