اطلاعات را به تصویر بکشیم

محمود حاج‌زمان: اطلاعات مهم با کلمات، گراف‌ها و نمودارها منتشر می‌شوند. تصاویر ویترین‌های زیبایی هستند و همه آنها تغییر می‌کنند.

جمله فوق شاید در توصیف روش‌های نمایش اطلاعات کفایت کند. آیا تاکنون احساس کرده‌اید که اطلاعات بسیار زیادی در پست الکترونیکی، اخبار، فیس‌بوک، ویکی‌پدیا و بسیاری سایت‌های دیگر وجود دارد؟ آیا توانسته‌اید تنها مطالب، موضوعات و ایده‌های مهم را حفظ کنید یا در اطلاعات غرق شده‌اید؟

به گزارش بی.بی.سی، در عصر فراوانی اطلاعات، راه‌حل جدیدی پیدا شده که می‌تواند به ما کمک کند از عهده اقیانوس اطلاعات و داده‌های فراوانی که ما را در خود فرو برده است، برآییم. این راه‌حل، تصویرسازی اطلاعات نامیده می‌شود. رویکرد آن بسیار ساده است: قوانین طراحی بصری را برای اطلاعات به کار ببرید و اطلاعات را به جای نوشته به تصاویر تبدیل کنید.

بنابراین به‌جای فهرست کردن مبالغ میلیاردی سردرگم‌کننده‌ای که توسط دولت‌ها خرج می‌شود، آنها را به صورت گرافیکی نشان می‌دهیم، مانند تصویر هزینه‌های میلیارد دلاری که در زیر می‌بینید.

مثال دیگر، توضیح ارتباط میان جیوه و واکسن آنفولانزا است که به‌جای ارایه متن، می‌توان آن را به صورت تصویری نمایش داد؛ یا به جای رها کردن اطلاعات خود در یک حالت صفحه گسترده، اجازه بدهید تا خود را نمایش دهد؛ از آن استفاده کنید تا یک تصویر بسازید. می‌توانید اطلاعات را به تصویرسازی‌های ساده، رنگارنگ و زیبا مانند نمودارهای دایره‌ای، نقشه‌های مفهومی، نقشه پیش‌ساخته (Blueprint) و نمودار، با حداقل نوشته، تبدیل کنید.

توجه داشته باشید که منظور از اطلاعات فقط داده‌ و آمار نیست. می‌توان این کار را با انواع اطلاعات مانند مطالب، ایده‌ها، داستان‌ها و در تمام زمینه‌ها از موسیقی پاپ گرفته تا فلسفه تا سیاست انجام داد. وقتی بتوانید این کار را به همه اطلاعات تعمیم دهید، می‌توانید تنها در عرض چند ثانیه، موضوع را متوجه شوید! بخصوص وقتی که سرتان خیلی شلوغ است.

نمودار زیر که نیروهای نظامی کشورهای ناتو را افغانستان مقایسه می‌کند، نمونه‌ای از این نمودارها است.

سی سال تصویرسازی
تصویرسازی اطلاعات موضوع جدیدی نیست. طراحی اطلاعات ابتدا در دهه 1970 / 1350 مطرح شد. پیشگامانی مانند ادوارد تافت، استاد طراحی دانشگاه ییل و آژانس طراحی پنتاگرام شهرتی طولانی دارند و از قدرت طراحی اطلاعات استفاده کرده‌اند؛ ولی امروزه با خیزش اینترنت، می‌توان گفت تصویرسازی اطلاعت دوباره متولد شده است.

امروزه می‌توان به حجم زیادی از اطلاعات دسترسی داشت. تصویرسازی کمک می‌کند الگوهای مهمی را در این داده‌ها کشف کنیم که ممکن است در صورت عدم استفاده از تصویرسازی از دست برود.

دولت‌های بزرگ مدت‌هاست که قدرت این کار را درک کرده‌‌اند. دولت‌های آمریکا و استرالیا اطلاعات خود را به سرعت منتشر می‌کنند و آن را به رایگان در دسترس عموم قرار می‌دهند. به عنوان یک مشوق اضافی، آنها جوایز نقدی قابل توجهی را نیز برای بهترین تصویرسازی ارائه می‌دهند. دولت انگلستان نیز در نظر دارد تا این کار را در ماه دسامبر / آذر انجام دهد و همه اطلاعاتش را در اختیار عموم قرار دهد. آنها احساس می‌کنند این کار می‌تواند به بهبود شفافیت و پاسخ‌گویی کمک کند.

دیدن اطلاعات به جای ‌خواندن آن می‌تواند لذت‌بخش نیز باشد. در یک جنگل بی‌انتها از وب‌سایت‌ها با محتوای بر پایه نوشتار، یک تصویر زیبا با یک عالمه فضا و رنگ می‌تواند به مانند راه‌رفتن به سوی روشنی باشد. این یک رهایی است.

چگونه اطلاعات را به تصویر تبدیل کنیم؟
طیف گسترده‌ای از وب‌افزارها (نرم‌افزارهای آن‌لاین) وجود دارند که می‌توانند به کسانی که تجربه طراحی ندارند، کمک کنند تا کار با تصویرسازی را آغاز کنند.

یکی از ابزارهای رایج برای این کار، Wordle است. این ابزار به شما اجازه می‌دهد تا «ابرهایی از واژگان» را از پرتکرارترین کلمات یک متن ایجاد کنید.

ابزار ManyEyes از شرکت آی.بی.ام، سایت خوب دیگری است که می‌تواند نمودارهای دایره‌ای، نقشه‌های معنایی و سایر انواع تصویرسازی را به طور خودکار ایجاد کند.

در ورای اینترنت، هنرمندان و برنامه‌نویسان از اطلاعات به عنوان ماده‌ای هنرمندانه استفاده می‌کنند تا آثار شگفت‌آور هنری، فیلم و حتی موضوعات زندگی واقعی را خلق کنند.

این جنبش که «هنر اطلاعات» نام گرفته، توسط افرادی چون آرون کابلین، مدیر Radiohead's generative video House Of Cards و تصویرسازانی مانند بن فرای و ماریوس واتز که موضوعات زندگی واقعی را از میان اطلاعات اقتصادی خلق می‌کنند، هدایت می‌شود.

به طور همزمان و حتی در سطحی تجربی‌تر، شرکت‌ها نیز به استفاده از تصویرسازی اطلاعات روی آورده‌اند تا واقعیت را جایگزین کرده یا آن را تقویت کنند. با استفاده از دوربین تلفن همراه، داده‌های دنیای مجازی می‌تواند به صورت گرافیکی به تصویری از زندگی واقعی افزوده شود. اگر این‌کار بلادرنگ انجام شود، نوعی واقعیت مخلوط یا افزوده را خلق می‌کند.

شرکت‌های سازنده بازی هم‌اکنون این تکنیک را استفاده می‌کنند تا دنیاهای مجازی را در واقعیت پنهان کنند. این کار اندکی علمی-تخیلی به نظر می‌رسد.

همه این‌ها یک نشانه است. اغلب مردم به طرز ظریف ولی پایداری تصویرساز شده‌اند. مشاهدات روزانه اینترنتی، نسل باسواد بصری را خلق کرده که هر روز به طراحی‌های بصری و تصویرسازی اطلاعات نگاه می‌کنند و عادت کرده‌اند تا اطلاعات را به صورت بصری، طراحی شده و رنگارنگ داشته باشند و تقاضا کنند.

در مقام مقایسه، خواندن متنی مانند این به صورت پاراگراف‌های و ستون‌های خطی، مانند تماشای تلویزیون سیاه و سفید می‌تواند کاملاً غم‌انگیز به نظر رسد. درحالی‌که در اطلاعات تصویرسازی شده‌ای که از میان قیل‌وقال، دود، پارازیت و دیوارهای اطلاعاتی اطراف ما عبور می‌کند، وضوح و صراحتی وجود دارد که می‌تواند به ما کمک کند تا دریابیم موضوع واقعاً چیست؛ یا چه چیزی ممکن است از چشم ما مخفی شده باشد.