جمعیت ، افزایش نرخ یا مدیریت کیفیت؟

عده ای که دولتمردان امروز هم از آن جمله اند معتقدند که جمعیت و نرخ رشد آن بسیار پایین است به نحوی که تا دهه های آینده اثری از ایرانیان با مختصات نژادی ، اعتقادی وفرهنگی باقی نخواهد ماند.

عده دیگر که منتقدان را از هر قشر شامل می شوند معتقدند که با شرایط امروز جهان و کمبود منابع و بالاخره بحران بیکاری همین تعداد جمعیت هم برای کشور ما زیاد و برنامه ریزی آن از توان دولت خارج است .

اما نکته اساسی این جاست که فارغ از دیدگاهها و علایق سیاسی ، در هر دوی این نقطه نظرات به نرخ رشد جمعیت ، حقیقتی نهفته است.

بحث ماندگاری جمعیت فارغ از برخی نگرش های نژاد پرستانه ناظر بر این موضوع است که جمعیتی با مختصات خاص فرهنگی – اجتماعی که مثلا ایرانی ، فندلاندی یا مکزیکی خواستار آن باشند که علیرغم مراودات فرهنگی و نژادی درون مرزی خود از لحاظ جمعیتی هویتی ماندگار و دیر پا داشته باشند.که موضوعی قابل دفاع است.

اما نکته این جاست که آیا این میل معطوف به ماندگاری هویتی یک قوم یا یک ملیت تنها با افزایش نرخ جمعیت میسر می شود؟

پاسخ قطعا منفی است اگرچه افزایش معقول و مقطعی نرخ جمعیت عامل مهمی است اما بدون در نظر گرفتن متغیر های کیفی ، قطعا متغیری بی اثر و حتی دارای اثری منفی است.

جمعیتی را در نظر بگیرید که به دلیل ضعف ژنتیک دارای نرخ بالای امراض قلبی باشند چنین جمعیتی بدون درمان و پیش گیری حتی در صورت افزایش زاد و ولد دارای جمعیت سالم و مفیدی برای خویش و دیگران نخواهند بود.

لذا افزایش نرخ رشد جمعیت باید با عنصر دیگری همراه باشد که آن مدیریت کیفیت جمعیت آینده است.

نه تنها امراض بدنی که امراض اجتماعی چون اعتیاد، امراض روحی ، بحران هویت ، ایدز ، شکاف بین نسلی ، بی کاری ،عقده های اجتماعی و دهها پدیده بومی و غیر بومی می تواند جمعیت را از عامل مولد در اجتماع به کپسولهای ایجاد بحران جمعیتی – اجتماعی تبدیل کند.

لذا نمی توان برای رشد جمعیت به موضوعی چون ماندگاری هویت ملی _ نژادی اشاره کرد اما از مدیریت کیفی جمعیت غفلت ورزید ؛ چرا که در این صورت فاجعه انفجار جمعیتی در سالیان آینده که منابع زمین محدود تر خواهد شد بسیار دردناک تر خواهد بود.