شهر گمشده فارس در حفاریهای غیر مجاز پیدا شد

امید سلیمی بنی: در روزگاری که کاوشهای باستان شناسی، انجام نمی شود، حفاریهای غیر مجاز، باعث کشفهای باستان شناسی می شود. این حادثه، در استان فارس اتفاق افتاده و حفاریهای غیر مجاز، باعث شد تا شهری که هزار سال است در پیچ و خم تاریخ، گمشده، سر از خاک بردارد.
اکنون کارشناسان می گویند شهر "جرم وا" که از شهرهای باستانی فارس است را یافته اند. آنها معتقدند بقایای شهر گمشده جرم‌وا پس از هزار سال در منطقه داراب استان فارس از زیر خاک آشکار شده است. در حال حاضر محدوده این شهر باستانی که گفته می‌شود از دوران پیش‌ از تاریخ تا قرن سوم هجری قمری مورد سکونت بوده مورد حفاری‌های غیرمجاز قرار گرفته. برخی از اسناد تاریخی مانند کتاب جغرافیایی ابوعبداله مقدسی، نشانه‌هایی از این شهر تاریخی را در خود جای داده اند.
"جمشید صداقت‌کیش"، کسی است که بقایای این شهر باستانی را کشف کرده، وی کارشناس تاریخ است و می گوید: "پیش از کشف این شهر تاریخی شواهد آن را در کتاب ابوعبدالله مِقدسی مطالعه کرده بودم اما هنوز مکان این شهر به درستی برایم مشخص نبود. چندی پیش یکی از دانشجویان سابق من، برایم از حفاری‌های غیرمجاز در منطقه‌ای که جرمو خوانده می‌شد گفت که این عنوان برایم جالب بود. بر اساس اطلاعات داده شده به محل حفاری‌ها رفتم و پس جستجوی فراوان دو قلعه بر فراز کوه یافتم که نخستین نشانه‌ها از این شهر گم‌شده بود."
این کارشناس تاریخ که می گوید پس از بررسی‌های فروان در اطراف شهر داراب موفق به کشف شواهدی از شهر باستانی گمشده جَرم‌وا شده، تاکید می کند: "در حال حاضر در عرصه این شهر باستانی حفاری‌های غیرمجاز انجام گرفته و غارت محوطه همچنان ادامه دارد."
مشخصات بقایای شهر باستانی جرم وا
کاشفان این شهر تاریکی می گویند این شهر، دارای دو قلعه تاریخی است. قلعه نخست 250 متر بالاتر از سطح زمین قرار دارد و برای دسترسی به آن نیاز به یک پیاده‌روی 25 دقیقه‌ای است. در میان قلعه سدی به ارتفاع 10 تا 12 متر ایجاد شده که احتمالا وظیفه جمع‌آوری آب باران را داشته‌است. این سد دولایه از ساروج ساخته شده و لایه نخست آن هنوز سالم است.
ادامه بررسی‌ها منجر به کشف قلعه دوم شده که به نظر می‌رسد یک برج باشد، به گفته صداقت‌کیش این دو قلعه به شهر گمشده جرم‌وا مربوط می‌شوند، همچنین سفال‌های دوره پیش از تاریخی که به‌نظر می‌رسد بیشتر آن‌ها سفال‌های مربوط به ظروف آشپزخانه‌ای است در اطراف این محوطه دیده می‌شود.
صداقت کیش درباره قلعه دوم به خبرگزاری میراث فرهنگی گفته: "در مقابل جنت‌شهر و بر فراز کوه تپه‌ای دیده می‌شود که مردم به آن ارم یا گلستان ارم می‌گویند. این همان قلعه دوم یا برج است که از سنگ و گچ و خشت خام ساخته شده‌است. این قلعه چهار پنجره در اطراف خود دارد و پایین این کوه ساختمان‌هایی با ملات سنگ‌چین و خشکه‌چین و دیواره‌های باغ وجود دارد. همچنین در این منطقه یک قنات به چشم می‌خورد که گفته می‌‌شود این قنات تا سال 60 خورشیدی حدود 30 اینچ آب داشته‌است."
بررسی‌های این کارشناس تاریخ در قلعه دوم منجر به شناسایی شیشه‌های دوره ساسانی و مقدار زیادی سرباره آهن شده‌ که نشان از سکونت طولانی در آن دارد.
با وجود کشف مهم شهر "جرم وا" در عرصه شهر جنت شهر، هنوز حفاریهای غیر مجاز در منطقه انجام می شود. صداقت‌کیش در اینباره توضیح می دهد: «حفاری‌های غیرمجاز به طور گسترده انجام گرفته و برخی نقاط تا ارتفاع 4 متر هم کنده شده‌است. به نظر می‌رسد که سازمان میراث فرهنگی هرچه سریعتر باید نسبت به حفاظت و مطالعات باستان‌شناسی منطقه اقدام کند."
تاریخچه ای از شهر باستانی "جرم وا"
از زمان کورش تا سده نهم هجری قمری 500 هزار نفر از اقوام کرد در استان فارس زندگی می‌کردند. پس از این تاریخ، رد آنها در صفحات تاریخ نگاران گم شده و اطلاع چندانی از این اقوام در منطقه فارس وجود ندارد.این اقوام در 5 ایل زندگی می‌کردند که یکی از این ایل‌ها به نام "رم کاریان" یا به عربی "زم کاریان" در منطقه داراب وجود داشته است. مدتی رئیس این ایل کاریان در داراب "مهدی" بود که حتی ایل او را هم "رم مهدی" یا "زم مهدی" می‌نامیدند. در سده چهارم هجری در لابلای کتاب‌های جغرافیایی ذکر شده‌است که از داراب به سوی "فَرگ" به شهر رم مهدی می‌رسند. "ابو‌عبدالله مِقدسی" در 375 هجری قمری همین مسیر را طی کرده و از شهر داراب به شهری به نام جرم‌وا می‌رسد که هیچ کتاب دیگری از این شهر اسم نبرده‌است.
کارشناسان می گویند، دو قلعه کشف شده، در ارتباط با هم هستند و بقایای همان شهر رم یا رم مهدی یا جرم‌وا شمرده می شوند. از سوی دیگر چون در جغرافی‌دانان در ارائه اطلاعات بین‌راه، قلعه‌های برفراز کوه را ملاک قرار نمی‌دهند، احتمالا این شهر در دشتی واقع شده که اکنون "جنت ‌شهر" است.
صداقت کیش، کاشف شهر تاریخی جرم وا تاکید دارد: "اگر در میان 500 هزار کرد که به شکل ایلی زندگی می‌کردند، هر ایل 100 هزار نفر داشته باشد، پس باید دشت بزرگی متعلق به این شهر گمشده باشد که با توجه به قلعه‌های یافت شده و ارتباط آن‌ها، تنها جنت‌‌ شهر ویژگی‌های چنین دشتی را دارد."
هنوز سازمان میراث فرهنگی و پژوهشکده باستانشناسی وابسته به این سازمان، اکتشاف این شهر را به طور رسمی تایید نکرده است.
45/233