شب یلدا را که در گویش لری «شو چِلهَ» یا «شو قارّه» مینامند، در استان لرستان با سنتهای کهن و بومی برگزار میشود.
شب یلدا یا در اصطلاح گویش لری «شو چِلهَ» یا «شو قارّه» یکی از رسوم و آیینهای ایران کهن است که همواره مردمان این کشور در طولانیترین شب سال یعنی شب اول زمستان با بیدار ماندن در کنار هم تا صبح این شب را پاس میداشتند.
شب یلدا تنها یک دقیقه طولانیتر از شبهای قبل و بعد از آن است، اما همین یک دقیقه بهانهای شده، برای یک رسم کهن و یک آیین ماندگار که در آن خانوادهها در شب سرد زمستان با دور هم جمع شدن و خوردن نوشیدنی، میوه و شیرینی این شب را به سحر میرسانند.
گردهمایی اقوام دورهم و ایجاد فضایی کاملا سراسر از محبت، عشق و دوستی در بین خانواده شاید فلسفهای باشد از اتحاد و مقاومت ناشی از آن در مقابل طولانیترین شب سال در سیاهه سرد زمستان.
پاسداشت شب یلدا در لرستان
این مراسم باشکوه که میتوان آن را پس از عید نوروز یکی از جشنها و آیینهای ماندگار ایران کهن دانست در سرزمین لرستان نیز با شکوه هرچه تمام در بین خانوادهای این قوم بزرگ برگزار میشود به نحوی که در این شب همه اقوام و فرزندان در منزل بزرگ و پیر خانواده جمع و سنت صله رحم را به جا میآورند.
در شب یلدا رسم بر آن بوده که غذایی فاخر طبخ و اعضای خانواده تا سحر با خوردن انواع میوه و شیرینی و تنقلات ذخیره شده از فصل برداشت در کنار هم لذت ببرند و خود را سرگرم بازیهای دسته جمعی و بومی کنند.
«چارشو دُر کنی» « مَتَل خونی» از رسوم کهن لرستان در شب یلدا
از رسوم این شب در استان لرستان میتوان به مراسم «چارشو دُر کنی» اشاره کرد؛ که این مراسم با شرکت نوجوانان و جوانها برگزار میشد به نحوی که بچهها از پشت بام خانهها با آویزان کردن چادر، شال یا گلونی از صاحب خانه تقاضای شیرینی و تنقلات مخصوص این شب را میکردند و صاحبخانه نیز چند گردو، بادم، میوه یا مقداری نخودچی کشمش و از این دست تنقلات در آن چادرهای آویزان شده، قرار میدادند.
این کار از سوی بچهها همراه شعر خوانی همراه بود و آنها زمزه میکردند: «اِمشو اول قاهارهَ خیر دِ حونت بَواره ** نون و پَنیر و شیره کیخا حونَت نَمیره».
شوهنومه خونی (شاهنامه خوانی) و متل گویی (قصه تعریف کردن) از دیگر رسوم مردم لرستان در این شب است که اغلب توسط بزرگان فامیل برای جمع حاضر صورت میگرفت و در این بخش بزرگ فامیل با لحنی جذاب و محلی قصههای کهن را برای جمع تعریف میکرد و این کار مورد استقبال اعضای خانواده به خصوص کودکان قرار میگرفت.
مصرف گندم برشته و انار سرخ در شب یلدا
یک مرد کهن سال دورودی در گفت و گو با خبرنگار فارس در دورود در خصوص این مراسم گفت: از گذشته در لرستان شب یلدا با نامهای شب چله و شب قارّه نیز یاد میشود، شبی که در آغاز چله گَپَ (یعنی اول دی ماه) است.
وی ادامه داد: در این شب مردم دور بزرگ فامیل جمع میشوند و دیدار تازه میکنند و میزبان نیز با میوههایی مثل انار و آجیل مخصوص این شب یعنی گندم برشته و شاهدانه از آنها پذیرایی میکند.
یعقوب لک ادامه داد: در گذشته کدوی حلوایی را در آتش باقی مانده تنور میپختند و در شب یلدا در کنار سایر تنقلات استفاده میشد.
صله رحم بهترین دست آورد شب یلدا
وی با بیان جمع شدن خانواده در کنار هم بهترین دست آورد، این رسم بوده است، گفت: متاسفانه این روزها دیگر خانواده کمتر به سر میزنند و شاید این رسم فرصت مناسبی باشد، برای نزدیکتر شدن خانواده به هم دیگر.
در ادامه یک بانوی میانسال در این خصوص به خبرنگار فارس، گفت: شعر خوانی به خصوص حافظ خوانی یکی از مراسمهای این شب بوده است که توسط بزرگ خانواده اجرا و سایر اعضا از آن بهرهمند شده و لذت میبردند.
قاشق زنی و چهل سرو از رسوم محلی لرستان در شو چِلهَ
مهناز مرادی ادامه داد: مراسم قاشق زنی، چل سرو (فال گرفتن)، شب نشینی و مصرف آجیل مخصوص نخودچی و کشمش به همراه گندم برشته و گندم شیر از مراسمهای این شب در قدیم بوده است که همواره صفا بخش مجالس ما بودند.
وی تاثیر حفظ این رسوم را با اهمیت دانست و گفت: کشور ما از نظر فرهنگی بسیار غنی است و حفظ این دست سنتها میتواند در حفظ و ترویج سبک زندگی ایرانی بسیار تاثیرگذار باشد.
این شهروند دورودی خاطرنشان کرد: در این شب تازه عروسها و دخترهای خانواده بینصیب نبوده و بزرگان خانواده و فامیل هدیههایی را به آنها میدادند که این رسم همواره در برخی از نقاط کشور و بخصوص استان ما همچنان به چشم میخورد.
چه لذتی دارد، شو چِلّهَ پای کرسی تَشی با لحاف مخملی
به گزارش فارس، فراموش نکنیم، این شب تاریخی که با رسوم کهن متعددی همراه است، فرصتی برای دور هم جمع شدن فامیل و انجام سنت صله رحم است و چه زیباست خاطره جمع شدن دور کرسی چوبی با لحافی مخملی آن هم در کنار بزرگان.
گفتنی است، مراسم شب یلدای امسال با ایام جانسوز دهه آخر ماه صفر یعنی رحلت پیامبر عظیم شان اسلام و شهادت دو فرزند وی همراه شده است و طبق توصیه بزرگان دین حفظ حرمت این ایام با برگزار نکردن مجالس شادی باید حفظ شود.
البته صله رحم با در نظر گرفتن مسائل شرعی به عنوان یک سنت نیکو و حسنه مورد تایید اسلام است و میتواند در این شب انجام شود.
45503
نظر شما