زهره نوروزپور: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به سمت ونزوئلا لشگرکشی کرده است. او می گوید می خواهد با کارتل های مواد مخدر مبارزه کند. اما نیکلاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا می گوید که ترامپ می خواهد من را سرنگون کند و مبارزه با کارتل و مواد پوششی برای تغییر حکومت ونزوئلا است.
ترامپ که این روزها مبارزه با کارتل و قتل و جنایت را از خیابان های واشنگتن آغاز کرده است حالا به کارائیب رسیده و تهدید کرده است که اگر جنگنده های ونزوئلا بالای ناوهای آمریکا به پرواز درآیند آنها را سرنگون میکنیم. در همین حال پیت هگست که حالا وزیر جنگ نام گرفته گفته است هیچ مصالحه‌ای نخواهیم کرد و تا حداکثر کشتار پیش خواهیم رفت.
از سوی دیگر سی ان ان گزارش داد که ترامپ به فرماندهی جنوب اختیار تام داده است و احتمالا جنگ به خاک ونزوئلا کشیده شود. مارکو روبیو نیز پس از حمله به قایق قاچاقچیان که در پی آن ۱۱ نفر کشته شدند گفت که این مبارزه با نارکوتروریسم است. اشاره روبیو به فرمان اجرایی ترامپ است که یکی از ۱۰۰ فرمانی بود که روز تحلیف او در حال امضای آن بود.
هادی اعلمی فریمان کارشناس ارشد مطالعات آمریکای لاتین درخصوص این فرمان به خبرآنلاین گفت: «این فرمان به معنای این است که کارتل های مواد جزء دسته سازمان تروریستی به حساب می‌آیند به این معنا که در قانون اساسی آمریکا هدف مشروع نظامی قرار میگیرند. بر همین اساس نیکلاس مادورو نیز یک هدف مشروع است چراکه ترامپ می گوید مادورو یک کارتل مواد مخدر است.»
از سوی دیگر رژیم سوسیالیست و چپ‌گرای ونزوئلا از زمان سلف خود هوگو چاوز متحد اصلی ایران، چین و روسیه بوده است این کشور که همیشه به عنوان حیات خلوت این سه کشور علیه آمریکا بوده است حالا در برابر آمریکا قرار گرفته و مشخص نیست نفوذ این سه کشور و حمایت اینها با بالاگرفتن شدت درگیری به چه سمتی رود؟ و تحولات خارجی از این درگیری چه خواهد بود.
در ادامه متن کامل گفت و گوی خبرگزاری «خبرآنلاین» را با هادی اعلمی فریمان، کارشناس ارشد مسائل آمریکای لاتین، مطالعه میکنید:
ونزوئلا یک ثروت بی‌پایان نفتی در سراسر جهان است
*** ماهیت اقدام نظامی آمریکا علیه ونزوئلا را در چه ابعادی تحلیل میکنید؟ علت این اقدام‌ها چیست؟
آمریکایی‌هایی چندین استدلال دارند؛ مورد اول این است که دولت آمریکا، دولت ونزوئلا را به دلیل ادعای تقلب در انتخابات نامشروع می‌دانند و از استقرار دولت راست‌گرای موافق با کاخ سفید، طی چندین مرحله تا کنون ناکام مانده‌اند. در دولت بایدن و ابتدای دولت ترامپ تمایل داشتند مذاکرات اپوزسیون با مادور به نتیجه برسد و تغییر و جابه جایی از طریق صندوق رای انجام شود و دولت راست گرا موفق شود. حالا طی چندین سال اپوزسیون ونزوئلا ناکام مانده است براین اساس امریکایی‌ها از تغییر نظام سیاسی ونزوئلا ناامید شده‌اند و وضعیت داخلی این کشور را متفاوت می‌بینند. بر همین اساس بحث تغییر نظام یا رژیم چنج را به عنوان کارکرد نهایی در این کشور دنبال می کنند.
استدلال دوم، انرژی است؛ ونزوئلا به عنوان دارنده ذخایری معادل ۳۰۰ میلیارد بشکه نفت است که این کشور را به نخستین منبع و بزرگترین کشور نفت‌خیز جهان است. یک منبع بی پایان ثروت نفتی که می‌تواند قاره آمریکا را از نفت خلیج فارس و دیگر جاهای دنیا بی‌نیاز کند . سیاست ترامپ هم تا کنون مشخص شده که علاقه عجیبی به معادن کمیاب، نفت و انرژی و معادن طلا دارد که همین دلایل برای تصاحب یک کشور کافی است.
استدلال سوم، ترامپ یک تنفر تاریخی از دولت‌های سوسیالیستی دارد به ویژه در قلمروی جنوبی خود که اصلا تمایل ندارد نظام سوسیالیستی را تحمل کند. اساسا عدم تمایلی که در طی دولت بایدن نسبت به منطقه امریکای جنوبی وجود داشت الان چرخش پیدا کرده است، می توان به جرات گفت ترامپ دکترین مونرو را احیا کرده یا به دنبال احیای آن به صورت گسترده است. (دکترین مونرو در ۱۸۲۳ توسط رئیس جمهور وقت جیمز مونرو، مخالفت خود را با دخالت و نفوذ کشورهای اروپایی در ونزوئلا و آمریکای لاتین اعلام کرده بود که خب امریکا در آنجا همیشه فعال مایشاء بوده است و حالا هم به دنبال احیای آن است.)
استدلال چهارم؛ قدرت های بزرگ است به عنوان یک بازیگر اصلی در ونزوئلا ظهور پیدا کردند. روسیه، چین و ایران در این کشور نفوذ و فعالیت دارند و از رژیم چپ‌گرای مادور حمایت می‌کنند که می‌توان گفت این اقدام نظامی برای کاهش نفوذ این قدرتها در ونزوئلا است
در مجموع می توان گفت که جنگ مواد مخدر اساسا بیشتر پوششی برای مشروعیت دادن به مداخله در نظام سیاسی این کشور است. این مساله را خیلی واضح می‌توان مشاهده کرد. چراکه در منطقه امریکای جنوبی ۸۷ درصد کوکائین منطقه امریکا از کلمبیا وارد و از طریق اکوادور حمل می شود، اساسا چون تقاضا در ایالات متحده بالا است مافیا این نیاز را احساس کرده و از سود اقتصادی آن نمی‌گذرد. چراکه مبادلات وسیعی اقتصادی از سوی مافیا در این مورد جریان دارد. تا زمانی که این تقاضا بالا باشد، رژیم ها هیچ تاثیری ندارند هر رژیمی باشد باز در جریان است. تاکنون مبارزات علیه مواد مخد ناکام مانده کلمبیا دارای ۷ پایگاه برای مبارزه با مواد مخدر است که ناکام مانده است.برنامه مبارزه با کارتل های مواد در دروه ریاست جمهوری نیکسون آغاز شد تا الان شکست خورده است. و مبارزه با مواد جواب نداده در نتیجه ادعای مبارزه با قاچاق مواد مخدر فقط پوششی برای مداخله نظامی در ونزوئلا برای رسیدن به چهار هدفی است که اشاره کردم.
همانطور که ما برنامه ریچارد نیکسون که ۱۹۷۰ در جنگ علیه مواد مخدر برای اولین بار مطرح شد، طی ۵۰ و ۶۰ سال گذشته هیچوقت فعالیت کارتل ها متوقف نشده است و مرتب در حال بازتولید هستند. این هیچ ارتباطی به رژیم‌ها ندارد، نه دموکرات، نه جمهوریخواه و نه به دولت‌های سوسیالیست و کمونیست و دیگر رژیم های منطقه و ... کوکائین، متامفتامین، فنتانیل و هروئین کماکان از این منطقه در حال صادرات به ایالات متحده است.
یک نکته اینکه کشورهایی که در مثلث شمال هستند؛عبارت از هندوراس، گواتمالا و السالوارد، ۵۳ درصد کوکائین علاوه بر کلمبیا از این سه کشور وارد ایالات متحده می‌شود. مضاف برآن، پولشویی، مهاجرت، قتل و تخریب هویت امریکایی، ترس روانی از جنایتکاران که همه این مسائل از کشورهای مثلث شمال است و اساسا ربط چندانی به ونزوئلا ندارد. این فقط یک پوشش است برای هدف اصلی؛ رژیم چنچ و سرنگونی دولت های حامی چین، روسیه و ایران که با ورود روبیو به دولت آمریکا که از او به عنوان یک کوبایی الاصل یاد می‌شود شدت گرفته است. هدف، کاهش و تضعیف نفوذ قدرت های منطقه‌ای است.
تحلیل کلان این است که به‌طول کلی ایالات متحده ۳ استراتژی را در منطقه به خصوص کشورهای شمال دنبال میکند؛ اول- ابتکار مریدا. دوم- ابتکار امنیت منطقه‌ای برای آمریکای مرکزی و سوم- استراتژی برای تعامل. همه اینها تا کنون شکست خورده است.
روسیه مداخله نخواهد کرد
*** با بالاگرفتن تنش ها میان دو کشور روسیه پیشنهاد ارسال پهپاد شاهد را مطرح کرده است. از سوی دیگر مسکو با واشنگتن در حال مذاکره هستند. با توجه به نفوذ روسیه در آمریکای لاتین، خصوصا کوبا، کلمبیا و ونزوئلا، ایا ممکن است در صورت رژیم چنج دخالت کند؟
به نظر نمی رسد که الان روسیه نقش چندانی در تحولات ونزوئلا ایفا کند. روسیه جنگ افزار نظامی در اختیار ونزوئلا و کوبا قرار داده است. اینکه بتواند حمایت مستقیم کند بسیار بعید است. روسیه در ظاهر اقدامات امریکا را محکوم کرده اما در عمل اقدام خاصی انجام نمی‌دهد. درحال حاضر این کشور درگیر اوکراین است و الگوهای تکرار قبل هم نشان داده به لحاظ فاصله زمانی و وارد درگیری مستقیم با ایالات متحده نمی‌شود و تمایل چندانی هم برای دخالت ندارد در کوبا هم شاهد بودیم که روسها علی‌رغم حمایت لفظی در مقام عمل،کاری از پیش نبردند، در صورتی که ایالات متحده وارد واکنش سریع و رژیم چنج شود بعید می دانم روسیه اقدامی در حمایت از مادورو و ونزوئلا مداخله مستقیم انجام دهد شاید در زمینه تسلیحات کمی حمایت کند.
چین هیچ حمایتی نخواهد کرد
*** پس از حرکت ناوهای آمریکا به کارائیب در اوایل شهریور وزیردفاع ونزوئلا با وزیردفاع چین دیدار کرد و ظاهرا چین به این کشور قول حمایت داد. این وعده حمایت به چه معناست؟
درباره چین وضعیت متفاوت است؛ روس ها در زمینه سخت افزار و کمک تسلیحاتی وارد می‌شوند اما چینی ها به لحاظ اقتصادی و منشور سازمان ملل یعنی حق حاکمیت کشورها حمایت می‌کنند. درباره تنش میان امریکا و ونزوئلا آنها صرفا محکوم کردند. در منطقه آسیا و دریای چین جنوبی تایوان به عنوان نیروی نیابتی آمریکا از ۱۹۷۹ در جذب متحد عمل کرده است و بیلیز، گواتمالا، هندوراس و پاراگوئه با تایوان قرارداد تجارت آزاد بسته‌اند که این کشور رقیب اصلی چین است. منتهی چینی ها ارتباط دیرینه با منطقه دارند که یک امر مهم آن ابتکار کمبرند جاده است که ابزار اصلی چین در منطقه است. از ۳۳ کشور ۲۱ کشور برای همکاری اعلام امادگی کرده اند. به نظر می رسد که هدف اصلی آمریکا مهار چین در منطقه و احیای دکترین مونرو است که تمایل دارند نفوذ چین را کاهش دهند. در موضوع کانال پاناما شاهد بودیم که استدلال انها حضور چینی‌ها بود و اینکه ترامپ می‌گفت این کانال را چینی‌ها اداره می‌کنند. ایالات متحده قصد دارد که دست چین را کوتاه کند علی‌رغم اینکه چین حمایت لفظی از ونزوئلا داشته است اما بسیار بعید است که بتواند در جهت منافع مادورو مداخله کند چون می‌دانند که دخالت در ونزوئلا قلمرو چین را هم در تایوان به خطر می اندازد بر همین اساس وارد این بحران نخواهند شد.و مداخله مستقیم نخواهند کرد.
مادور تنها است
*** ایا در لحظه بحران جدی و سقوط مادورو چینی ها واقعا وارد عمل خواهند شد؟
نه به نظرم صحیح نیست. ورود نظامی چین منتفی است. ونزوئلا تنها خواهد بود. حتی قدرتهای جهان و منطقه‌ای و منطقه لاتین، به صورت عملیاتی حمایت نخواهند کرد. حتی چپ‌هایی که در منطقه حضور دارند مانند کلمبیا و برزیل حمایت نخواهند کرد. به لحاظ اینکه آنها معتقد هستند که در انتخابات شبهه تقلب پیش امده و انتظار دارند این نوع دموکراسی که در منطقه وجود دارد پایدار بماند و و خدشه ای به آن وارد نشود. انها به مادورو انتقاد دارند که با طولانی کردن زمام‌داری چپ‌گرایان و ممانعت از شفافیت و نظارت بر آرا از نظر بین المللی به دموکراسی در ونزوئلا لطمه زده است و وجهه چپ را تخریب کرده است. فقط در حد محکومیت پیش خواهند رفت و اینکه وارد اقدام عملی شوند این توان را نخواهند داشت. فقط کوبا به نظر می‌رسد که به طور جدی محکوم کرده است که آنهم در همین سطح خواهد بود چون توان اقدام عملیاتی به نفع ونزوئلا نخواهد داشت. حلقه ای که دور مادورو پیچیده شده است و بحثی که به عنوان قاچاق مواد و سران کارتل مطرح شده مشروعیت او را در صحنه بین المللی خدشه دار کرده است و او را تنها گذاشته است به نظر امریکایی ها شخص مادورو را هدف بگیرند در بحث مخد به عنوان فردی که ۵۰ میلیون دلار برایش جایزه تعیین شده و شخص او هدف قرار می گیرد و اگر بتوانند دستگیر کنند به نظر می رسد که وضعیت در ونزوئلا متفاوت شود و نیروهای مسلح یک شرایط متفاوت پیش ببرند.
مادورو در تنگنای صلح و جنگ گیر افتاده است
*** اشاره کردید چین و روسیه به کمک نمی‌آیند، پس در این میان مادورو چه مدل استراتژی و راهبرد نظامی را ممکن است در پیش بگیرد؟
مادورو تمایل دارد که سطح منازعه از درون مرزهای ونزوئلا به منطقه تسری کند و سپس ماهیت جهانی داشته باشد تا قدرت های جهانی وادار و یا ترغیب به مداخله پیدا کنند به امید اینکه چین یا روسیه به کمک بیایند.شاید طرز فکری مانند الگوی مداخله شوروی سابق در بحران موشکی کوبا. اما مسأله این است که شرایط الان مسابقه تسلیحاتی اتمی مانند بحران موشکی نیست.کشورها اهمیت راهبردی مانند گذشته ندارند. لذا مادورو در نوسان بین تصمیم گیری برای تسلیم مانده است. از سویی تمایل به مصالحه و همکاری برای حل و فصل موضوع مواد مخدر دارد و از سویی امید به مداخله قدرتهای بزرگ.اما به نظرم نه روسیه و نه چین، حمایت مستقیم به جز حمایت نیابتی از طریق کمک محدود تسلیحاتی نخواهند کرد.
در رابطه با راهبرد هم باید بگویم که البته راهبرد مادورو به همین شکل دوگانه است از یک سو تمایل شدید به مصالحه داره از یک سو هم چون در نهایت استیصال است، همین استیصال او را در یک تنگنای جدی قرار داده و چون بحث مبارزه با مواد مخدر است، او تحت فشار ضد مشروعیتی قراردارد و لذا تنها راه بسیج داخلی و مقاومت نظامی است.
با فرمان اجرایی ترامپ؛کشتن مادورو یک هدف مشروع و قانونی است
***در آخر وزیر دفاع امریکا که به نام وزیر جنگ گرفت در پرسش و پاسخ کاخ سفید اعلام کرد کرد که دیگر مصالحه نخواهیم کرد و حداکثر کشتار را خواهیم داشت. این به چه معناست؟ و تحلیل شما چیست آیا این موضع و اعلام کشتار از سوی پنتاگون شامل ونزوئلا هم می‌شود؟
آمریکایی ها در جریان ونزوئلا وارد بحث پیچیده نارکو تروریسم شده‌اند. یعنی تروریسم را با موادمخدر پیوند زده‌اند. در ژانویه ۲۰۲۵ ترامپ با صدور یک فرمان اجرایی، کارتل های مواد را سازمان‌های تروریستی اعلام کرد. به این معنا که آنها تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی ایالات متحده هستند. این فرمان، استفاده از عملیات نظامی علیه ونزوئلا را موجه خواهد کرد. و زدن کشتی «ترن دِآرگوآ» که در پی آن ۱۱ قاچاقچی کشته شد، بر مبنای حقوقی همین فرمان اجرایی است و به این معناست که شخص مادورو را که یکی از سران کارتل معرفی کرده‌اند می‌توانند به عنوان نارکو ترویسم مورد حمله مستقیم قرار دهند. حالا وزیر دفاع آمریکا گفته است که مصالحه نمی‌کند و شواهد هم نشان می‌دهد که ترامپ حمله نظامی مستقیم خواهد کرد.
ممکن است کاخ مادورو بمباران شود
*** ورود جنگنده‌ای اف ۳۵ هم بر اساس همین قانون است؟
برای پاسخ باید ساختار فرماندهی جنوب در منطقه را بهتر بشناسیم. این فرماندهی به این شکل است که یک پایگاه شامل نیروی هوایی ۱۲ ، مستقر در پایگاه دیویس مونتون در آریزونا است.تفنگداران دریایی نیز مستقر در پایگاه فلوریدا هستند، ناوگان چهارم در می‌پورت فلوریدا نیروی عملیاتی ویژه در فلوریدا، پایگاه هوایی سونوکانو در هندوراس، نیروی ویژه گوانتانامو در کوبا نیروهای درون سازمانی برای مبارزه با مواد مخدر در کلمبیا، کوبا آروبا،هندوراس، السالوادور و جزایر مارشال هستند. کارکرد فرماندهی جنوب بیشتر بر بر سازمان های جنایتکار، سازمان‌های افراطی و قاچاقچیان مواد مخدر و قاچاق انسان متمرکز هستند. ساختار فرماندهی جنوب تا الان کمترین حضور سازمانی را داشتند. حالا این فرماندهی اف ۱۶ و اف ۳۵ را وارد پرتوریکو کرده‌اند که نشان می‌دهد که ورود این جنگنده های اف۳۵ نشان از یک عملیات ویژه را سازماندهی کرده‌اند چون اگر صرفا مبارزه با موادمخدر بود همان نیروها کفایت می کرد. اما ورود جنگنده‌ها نشان می‌دهد که آمریکاییها وارد یک مرحله جدی شده‌اند که احتمال قوی قصد عملیات خاصی را دارند. همانطور که هگست گفته است مصالحه‌ای در کار نیست و به نظر می‌رسد آنها قصد مداخله جدی در ونزوئلا را دارند. اینکه چقدر کشتار شود به وضعیت درونی ونزوئلا دارد.
دو سناریو را می توان متصور شد؛ اول اینکه اگر عملیاتی سریع با سازماندهی خاصی اگر قرار باشد انجام شود، مثلا کاخ میرافلورس بمباران شود و یا شخص مادورو هدف گرفته شود ممکن است ساختار فرماندهی از هم پاشیده شود و وارد فاز تسلیم شود. دوم اینکه؛ اگر سازماندهی چینش دفاعی در آنجا خوب انجام شده باشد، آنها وارد فاز مقاومت می‌شوند و احتمالا درگیری ادامه دار باشد. ضمن اینکه در صحنه داخلی، ونزوئلا دچار قطب بندی است. ۱۰ میلیون نفر از این کشور مهاجرت کرده‌اند. در صحنه داخلی نیمی از مردم مخالف مادورو هستند و نیمی موافق که امکان یک آشوب داخلی را در این کشور فراهم میکند.
در نهایت اضافه کنم که من هم مانند امانوئل والرشتاین (نظریه‌پرداز آمریکایی و بزرگترین متفکر سوسیالیست و چپ‌گرا- صاحب نظریه نظام‌های جهانی) معتقدم که با توجه به افول نقش جهانی دلار و افول هژمونی آمریکا، ما شاهد دوران پرآشوب از جنگ قدرت میان قطب‌های متعدد بازیگران نوظهور خواهیم بود و هیچکدام هم توانمندی اقدام علیه هم را ندارند. بازیگران جدید و قدرت های جدید در حال ظهور هستند که ونزوئلا هم از این قطب بندی مستثنی نیست و همین امر شرایط را در این منطقه پیچیده‌تر خواهد کرد.بااینحال کماکان برتری با نیروهای مسلح امریکا است.
مقاومت مادورو نتیجه نمی‌دهد
*** آیا می‌توان به دیپلماسی امیدوار بود؟
از زمان آغاز دور دوم ریاست جمهوری ترامپ، مادورو چه پنهان و چه آشکار بارها برای ایجاد مصالحه و آشتی، تلاش کرده است. حتی گروگان‌های امریکایی را ازاد کرد. زندانیان اپوزسیون را هم آزاد کرد. اخیرا بازهم به آمریکا پیام آشتی و صلح داد به امید اینکه ایالات متحده طرح رژیم چنج را کنار بگذارد. من بعید می دانم ترامپ موافق این کار باشد. احتمالا آمریکا فشار گسترده‌ای را برای معامله و پذیرش خواسته خود به ونزوئلا وارد خواهد کرد. حتی ممکن است که شرایط به سمت این پیش رود که مادورو را وادار به انتخابات زورهنگام کنند. که این بستگی به شرایط داخلی ونزوئلا دارد. من بعید می‌دانم مقاومت مادورو جواب بدهد. چون او در داخل تضعیف شده است و محبوبیتی ندارد. راست گرا ها امید بیشتری برای پیروزی دارند.
۳۱۵/۴۲
نظر شما