اگر چه بر اساس مادهٔ ۹ کنوانسیون وین «دولت پذیرنده می‌تواند در هر زمان و بدون ارائهٔ هیچ توضیحی در خصوص تصمیمش» هر کدام از مأموران دیپلماتیک را عنصر نامطلوب یا مأمور متخلف بخواند. مطابق مواد ۴۱ و ۴۲ نیز مأموران ملزم به رعایت قوانین و مقررات داخلی کشور پذیرنده هستند. نقض قوانین، اقدام علیه امنیت و منافع کشور پذیرنده، پرداختن به فعالیت‌های نامشروع یا هر عمل خلاف دیگر به تشخیص کشور پذیرنده، دخالت در امور داخلی آن کشور و نارضایتی از فعالیت‌های کشور فرستنده همگی می‌تواند منجر به عنصر نامطلوب شناخته شدن مأموران دیپلماتیک یک کشور شود.
اما اولا" در این کنوانسیون چک لیستی درباره مواردی که به معرفی کردن عنصر نامطلوب منجر می شود، وجود ندارد و این موضوع بیشتر در چارچوب نوع مناسبات دوجانبه، سطح و نوع رابطه، میزان تنش ایجاد شده بین دو طرف و نیز اراده کشور پذیرنده برای استفاده از اشتباه یک دیپلمات پذیرفته شده و همچنین دلایل و چگونگی رعایت کشور فرستنده دیپلمات خاطی تعریف میشود. بخشی از میزان عکس العمل کشور پذیرنده هم به عرف محل بازمی گردد که یک دیپلمات چقدر افکار عمومی محل ماموریتش را تحت تاثیر قرار داده و یا خطوط قرمز حکومتی را رد کرده باشد. مجموعه اینها شرایطی را برای دولت پذیرنده فراهم می کند تا دیگر پذیرای یک دیپلمات خاطی نباشد ولی ممکن است مواردی که در یک کشور دیپلمات خاطی محسوب میشود درکشوری دیگر این موارد دارای اهمیت نبوده و خاطی محسوب نشده و در چارچوبی دیگر تعریف شود. پس اعلام عنصر نامطلوب بسیار اقتضائی و به شرایط بسیار پیچیده ائی مربوط شود.
سفیر انگلیس گفته که برای گرامیداشت جانباختگان که در بین آنها اتباع انگلیسی نیز بودند در محل تجمع حضور داشته و بعد از شروع شعارها محل را ترک کرده است. به عقیده من با توجه به مشکلات کنونی در کشور و برداشتن گام پنجم کاهش تعهدات برجامی و به دنبال اقدام تروریستی ترامپ در حمله به افراد نظامی ایران و عراق و شهادت آنان و تحولات بعدی و از جمله ساقط شدن هواپیمای اوکراینی و مشکلات داخلی ناشی از آن همینقدر که سفیر شناسایی ، بازداشت و سپس با نظر وزارت امور خارجه آزاد شده نشانگر قدرت پلیس امنیت داخلی ماست و حتی اگر سفیر اهداف دیگری هم داشته باشد حساب دست انگلیسیها آمده است. اما با اینحال وزارت امور خارجه با توجه به اینکه سفیر افکار عمومی بخشی از مردم را متاثر کرده لذا وی را احضار و تذکر داده است.
البته توجه به روحیات شخصی و وپژگیهائی سفیر که تلاش دارد رفتاری دوستانه با مردم و فرهنگ ایرانی داشته باشد و روابط دو کشور را تلطیف و از ایجاد تنش بیشتر جلوگیری کند، معتقدم همینقدر عکس العمل کفایت می کند و لذا به صلاح نیست با توجه به اضاع کنونی و بحث برجام و فعال شدن مکانیسم ماشه توسط سه کشور اروپائی ایران و انگلیس رو در رو قرار گیرند. زیرا قدرت انگلیس در مجامع بین المللی و ایجاد اجماع علیه ما و نیز ویژگیهای شخصی بوریس جانسون و نزدیکی اش به ترامپ که با نخست وزیر شدنش یکی از دغدغه های سیاستمداران و نخبگان جامعه این بود که نکند به سمت ترامپ بغلتد. بنابراین ما با چنین اقداماتی نظیر تظاهرات در مقابل سفرات انگلیس و یا تلاش برای کاهش سطح رابطه با این کشور وی را به آن سمت هدایت می کنیم.
متاسفانه یک نقص و کم کاری در سیاست خارجی داریم و آن اینکه بعد از تحولات بعدی و تبعات ترور جنایتکارانه سردار سلیمانی توسط ترامپ، منفعلانه کار دیپلماتیک کمی با اروپا صورت گرفت و یا با جو ملتهب درخواست انتقام کمی زود وارد فار عملیاتی شدیم در حالیکه باید تا قبل از پاسخ موشکی در حمله به پایگاه عین الاسد با دیپلماسی مظلومیت خود را برای همراه کردن اروپا تشریح و بهره برداری سیاسی می کردیم و در همان مقطع دستاوردهای خود را بصورت امتیاز سیاسی تثبیت میکردیم ولی در این زمینه یعنی ایجاد تعادل بین فعالیت دیپلماتیک در کار با سایر طرفهای ذیربط بین المللی و پاسخ به اقدام تروریستی ترامپ ضعیف عمل کردیم.
الان هم بعید می دانم وزارت امور خارجه و یا مسئولان دست اندرکار سیاست خارجی اقدامی بیش از این در قضیه انگلیس صورت دهندو بیانیه وزارت خارجه بیانیه ای سیاسی برای توجیه افکار عمومی و التیام آن بخش از نیروهای سیاسی و مردم کشور بود که خواسته ائی بیش از این مد نظر دارند. از آن طرف هم بعید می دانم انگلیسی ها در رابطه دو جانبه دیگر اقدامی صورت دهند و اگر ادامه یابد تنها راهی که می توانیم انجام دهیم اخراج سفیر است. البته در تاریخ روابط دیپلماتیک شرایط و وضعیتی هم هست که در برخی مواقع برای ابراز نارضایتی از دولت مقابل می توان سفیر خود را فرابخوانیم و البته به نظر میرسد الان چنین ظرفیتی در روابط دو کشور وجود ندارد. درباره کاهش سطح روابط که گویا امروز طرحی با یکصد امضا< در مجلس شورای اسلامی اعلام وضول شده معتقدم الان شرایط برای این اقدام هم مناسب و آماده نیست که ما دنبال کاهش روابط باشیم. این امر منافع ما را نه در کوتاه و نه میان و بلند مدت تامین نمیکند و دوباره برمیگردیم به چند سال پیش که بدنبال حمله به سفارت انگلیس ما بطور مادی و معنوی بدهکار شدیم! طرحی که امروز ارائه شده است متاسفانه اولا" معلوم نیست کدام حقوق ملت استیفا شود؟ ثانیا"این حقوق چه ربطی به کاهش سطح روابط با انگلیس دارد؟! ثالثا"چرا وزارت امور خارجه همین حالا بدنبال چنین اقداماتی برای استیفای حقوق ملت نیست؟ و رابعا" چه حقوقی از ملت ایران در پی کاهش روابط با انگلیس استیفا میشود؟!
310311
نظر شما