روس‌ها شمشیر جنگ هسته‌ای را از غلاف درآوردند

زهره نوروزپور: ۲۹ مهر سال جاری مصادف با ۲۱ اکتبر، رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرد که از یک پیمان بسیار مهم دیگر خارج می شود. پیمانی که یادآور سال های وحشتناک جنگ سرد است. حکمرانی کمونیسم، گرفتاری اروپای شرقی و غربی میان دو بلوک شرق و غرب،  در نهایت بحران موشکی کوبا... بحرانی که بخشی از تاریخ را رقم زد و دنیا را گرفتار....!

دونالد ترامپ در جدیدترین اقدام ضد جهانی خود در راستای سیاست های یکجاتبه گرایانه و جهانی زدایی، با چاشنی غرور ناسیونالیستی اعلام کرد که از پیمان هسته ای موشک های میانبرد با روسیه خارج می شود. (اینجا)

این پیمان که یک پیمان مهم کنترل تسلیحاتی میان آمریکا و شوروی سابق است در جریان روزهای پایانی جنگ سرد باعث برچیده شدن یک گروه کامل از تسلیحات هسته ای شد. خروج مورد انتظار آمریکا از این توافق در راستای اتهامات ادامه دار آمریکا علیه روسیه و متهم کردن این کشور به نقض این پیمان از طریق آزمایش و یا استقرار تعداد محدودی از موشک های منع شده در این پیمان است.

در تاریخ ۲۱ اکتبر ۲۰۱۸ وب سایت خبرگزاری رویترز،  گزارش داد که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا قصد دارد این کشور را بیش از سه دهه قدمت تاریخی پیمان منع تولید و آزمایش موشک‌های هسته‌ای میان‌برد و کوتاه‌برد با روسیه خارج کند.

دو روز قبل از رسانه ای شدن تصمیم ترامپ به تاریخ ۲۶ مهر سال جاری مصادف با ۱۸ اکتبر میلادی، ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه نسبت به حمله اتمی هشدار داده بود .(اینجا)

پس از اظهارات ترامپ سرگئی ریابکف آمریکا را تهدید نظامی کرد. معاون وزیر امور خارجه روسیه ضمن محکوم کردن خروج آمریکا از پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد اظهار کرد: در صورت ادامه عقب نشینی‌های یک جانبه آمریکا از توافقات و تعهدات، روسیه هیچ راهی جز اقدامات تلافی‌جویانه از جمله اقداماتی با ماهیت نظامی ندارد.(اینجا)

سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه اظهار کرد، این مساله بسیار جدی تر از آن است که به معرض بحث عمومی گذاشته شود. این در حالی است که امروز وب سایت شبکه خبری سی ان ان، گزارش داده است که روسیه قصد دارد،  پیش نویس قطعنامه ای را درباره پیمان منع موشک های هسته ای میان برد و کوتاه برد موسوم به "آی ان اف" (INF) به سازمان ملل ارائه داد.

نماینده دائم روسیه در سازمان ملل در بیانیه ای اعلام کرد : پیرو خروج یکجانبه آمریکا از این پیمان ، گامی که در این توافق پیش بینی نشده بود وضعیت و آینده این پیمان را به مخاطره انداخته است.

نماینده دایم روسیه در سازمان ملل در ادامه این بیانیه متذکر شده کنار رفتن از این پیمان به طور جدی بر عاری سازی جهان از تسلیحات کشتار جمعی و مکانیزم های کنترل سلاح اثر منفی می گذارد و روسیه از آمریکا می خواهد در این پیمان بماند.

فئودور استرژینوفسکی، سخنگوی نمایندگی دائم روسیه در سازمان ملل گفت : برای همین منظور روسیه در تاریخ ۱۴ دسامبر در پیش نویس قطعنامه ای برای حفظ این پیمان – پیمان آی ان اف – که به سازمان ملل تقدیم شد از همه طرف ها می خواهد به تعهدات خود در چارچوب این پیمان متعهد بمانند.

این در حالی است که رئیس جمهوری آمریکا در تاریخ ۱۳ آذر مصادف با ۴ دسامبر میلادی، در توئیتر خود نوشت: من مطمئنم که در آینده با شی جینپینگ، رئیس جمهوری چین و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه دیدار می‌کنم و با این دو درباره یک توقف معنادار رقابت تسلیحاتی غیرقابل کنترل گفت‌وگو خواهم داشت. (اینجا)

ترامپ این توئیت را زمانی نوشت که در اجلاس جی ۲۰ در آرژانتین به سر می برد و دیدار خود را با پوتین لغو کرده بود، اما با چینی ها اعلام آتش بس جنگ تجاری کرده بود.(اینجا)

ترامپ معتقد است، روسیه به این پیمان متعهد نبوده و بارها با آزمایش موشک‌های جدید آن را نقض کرده است. بر این اساس او اعلام کرده که آمریکا از این پیمان خارج می‌شود.

پیشتر باراک اوباما، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا نیز ادعای  ترامپ را مطرح کرده بود ولی اعلام کرده بود که با هدف جلوگیری از رخداد یک جنگ تسلیحاتی از آن پیمان خارج نخواهد شد. خروج ترامپ از این پیمان در زمان صورت می گیرد که روسیه در بدترین حالت ارتباطی با ناتو بر سر مساله اوکراین قرار دارد. 

روسیه همواره نقض پیمان موشکی با آمریکا را رد کرده است.

با این حال، دولت آمریکا گذشته از این که نگران افزایش توان نظامی روسیه برای برخورد با کشورهای عضو ناتوست، معتقد است که ادامه اجرای این پیمان میان روسیه و آمریکا بدل به فرصتی برای چین شده تا توان موشکی خود را با هدف افزایش سلطه نظامی بر شرق آسیا افزایش دهد.

بر این اساس رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده که با وجود تلاش روسیه و چین برای تولید و توسعه موشک‌های هسته‌ای کوتاه برد و میان برد، ادامه تعهد یک جانبه آمریکا به پیمان قدیمی این کشور با روسیه، منطقی نیست.(اینجا)

به دلیل این پیشینه و متهم شدن روسیه به نقض پیمان، دولت ترامپ در تاریخ ۱۴ آذر مصادف با ۵ دسامبر میلادی به اظهارات مقامات آمریکایی و تعیین ضرب الاجل ۶۰ روزه برای روسیه، واکنش نشان داد؛ پیشتر آمریکا اعلام کرد ۶۰ روز به روسیه فرصت می‌دهد تا درباره نقض توافق کنترل تسلیحات هسته‌ای سال ۱۹۸۷ شفاف سازی کند و بعد از آن مجبور به اعلام آغاز دوره شش ماهه خروج رسمی خود از این توافق خواهد شد.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در پاسخ به سوالی درباره این اولتیماتوم آمریکا به روسیه گفت، این بیانیه‌های آمریکا و ناتو باعث تشدید تنش‌ها خواهد شد. (اینجا)

این در حالی است که روز گذشته سخنگوی وزارت دفاع روسیه گفت، وزیر دفاع روسیه گفت که دو پیام، یکی درباره اوضاع شرق رود فرات در سوریه و دیگری برای بررسی مشکلات مربوط به پیمان موشکی برای همتای آمریکایی خود فرستاده، ولی پنتاگون هنوز حتی واکنش رسمی به آن نشان نداده است.

کوناشینکوف یادآور شد، در این پیام تاکید شده که وزارت دفاع روسیه آمادگی انجام مذاکرات شفاف با پنتاگون در باره همه مشکلات موجود در دستورکار را دارد. ولی بعد از گذشت سه روز وزارت دفاع آمریکا حتی واکنش رسمی به پیشنهاد طرف روسی نشان نداده است که این مسئله گویای عدم تمایل واشنگتن برای گفتگوهای مستدلل و حرفه‌ای در باره حل و فصل مسائل مهم مربوط به امنیت جهانی است. (اینجا)

با اینحال روسیه امروز در حالی از ارائه پیشنویس قطعنامه به شورای امنیت سخن می گوید که در تاریخ ۲۰ آذر مصادف با ۱۱ دسامبر میلادی، بمب افکن های هسته ای خود را در ونزوئلا مستقر کرد. (اینجا) که برخی تحلیلگران این اقدام روس ها را یادآور بحران موشکی کوبا می دانند.

در صورتی که ترامپ به وعده خود برای خارج شدن از این پیمان عمل کند، سوالی که باقی می ماند این است که آیا این امر در راستای منافع آمریکا خواهد بود یا اینکه روش های جایگزینی هست که به شکل بهتری می تواند منافع آمریکا را تامین کند. البته مسائل و پرسش های بیشتری نیز در این زمینه وجود دارد از قبیل تاثیر خروج احتمالی آمریکا از این پیمان روی امنیت اروپا، اینکه آیا این پیمان منافع امنیتی روسیه را تامین می کند یا نه و نیز اینکه این خروج چه تاثیری روی ثبات راهبردی در عرصه موشکی و هسته ای و ... خواهد داشت. (اینجا)

به گزارش خبرآنلاین، پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد که نام کوتاه‌شده پیمان بین ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی برای حذف موشک‌های میان‌بُرد و کوتاه‌بُرد است پیمانی است که در سال ۱۹۸۷ میلادی،  بین ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی (پس از فروپاشی شوروی با روسیه) امضا شد.

این پیمان در واشینگتن، دی.سی. بین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا رونالد ریگان و دبیر کل حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی میخائیل گورباچف در ۸ دسامبر ۱۹۸۷ امضا شد. مجلس سنای ایالات متحده آمریکا این پیمان را در ۲۷ مه ۱۹۸۸ میلادی تصویب کرد. این پیمان در ۱ ژوئن ۱۹۸۸ اجرایی شد .

دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۸ اعلام کرد که به دلیل نقض مکرر این پیمان توسط روسیه ، آمریکا از پیمان مذکور خارج خواهد شد.

پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد همه موشک‌های هسته‌ای و متعارف و سکوهای پرتاب آن‌ها را تا فاصله ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر (کوتاه‌برد) و ۱۰۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر (میان‌برد) از میان برد. این پیمان، موشک‌های دریایی را پوشش نمی‌داد. در مه ۱۹۹۱ میلادی، ۲,۶۹۲ موشک نابود شدند. به دنبال آن ۱۰ سال از سایت‌های هسته‌ای بازرسی شد.

۵۲۳۱۰