-
یک مثال از نبوغ بی‌نظیر نیوتن / حل یک مسئله فوق‌العاده دشوار فقط در یک شب
دانش‌های بنیادیتصور کن دو نقطه بر دیواری صاف داری: یکی بالاتر (A) و دیگری پایین‌تر (B). از نقطهٔ بالا یک دانهٔ فلزی کوچک را رها می‌کنی تا روی سطحی بدون اصطکاک به نقطهٔ پایین برسد. سؤال ساده‌ای پیش می‌آید: اگر بتوانی هر شکلی برای مسیر میان A و B انتخاب کنی، کدام منحنی باعث می‌شود جسم سریع‌تر از همه به نقطه پایین برسد؟
-
درگذشت برنده جایزه نوبل در ۱۰۳ سالگی
دانش‌های بنیادیبه گزارش رسانه‌های دولتی چین، چن نینگ یانگ (Chen Ning Yang)، برنده جایزه نوبل و یکی از تاثیرگذارترین فیزیکدانان جهان، در سن ۱۰۳ سالگی درگذشت.
-
ماهی‌گیر خوش‌شانس دنبال طعمه می‌گشت، اتفاقی گنج پیدا کرد
دانش‌های بنیادییک ماهی‌گیر سوئدی در حین کندن زمین برای یافتن کرم در نزدیکی استکهلم، به جای کرم، با گنجی از سکه‌ها و جواهرات قرون‌وسطی مواجه شد.
-
میلیون‌ها نفر پس از کرونا حس بویایی خود را از دست داده‌اند، بی‌آنکه بدانند
دانش‌های بنیادیپژوهشی تازه نشان می‌دهد میلیون‌ها نفر پس از ابتلا به ویروس کرونا، بدون اینکه خودشان بدانند، بخشی از حس بویایی‌شان را از دست داده‌اند؛ پدیده‌ای که ممکن است نشانه‌ای از آسیب مغزی یا افزایش خطر بیماری‌هایی مانند آلزایمر باشد.
-
«حس ششم» چیست؟ / رمزگشایی از حس پنهان بدن انسان
دانش‌های بنیادییکی از برندگان نوبل، در پروژه‌ای ۱۴.۲ میلیون دلاری با هدف رمزگشایی از نحوه نظارت سیستم عصبی بر اندام‌های داخلی، به دنبال یافتن رویکردهای جدیدی برای درمان اختلالات خودایمنی و دردهای مزمن است.
-
فیزیکدانان استرالیایی مدلی تازه برای «حرکت در زمان» پیشنهاد کردند
آیا سفر در زمان واقعاً ممکن است؟
دانش‌های بنیادیدو پژوهشگر از دانشگاه کوئینزلند استرالیا مدلی تازه برای بررسی امکان سفر در زمان ارائه داده‌اند؛ مدلی که به گفته آنان، می‌تواند نظریه مشهور «وارپ درایو» را یک گام دیگر به واقعیت نزدیک‌تر کند.
-
کشف یک نوع جدید «یخ» که آب نمی‌شود!
دانش‌های بنیادیمحققان در حال مطالعه شکل غیرعادی از یخ هستند که در دمای محیط آب نمی‌شود.
-
یک کشف شگفت‌انگیز / «مغز زنان» هر ماه دوباره متولد می‌شود؟
دانش‌های بنیادیپژوهشگران برای نخستین‌بار موفق شده‌اند تغییرات ساختاری و گسترده‌ای را در مغز زنان در طول چرخه قاعدگی شناسایی کنند؛ تغییری که نشان می‌دهد نوسانات هورمونی نه‌تنها بر خلق‌وخو و بدن، بلکه بر سیم‌کشی مغز نیز اثر می‌گذارند.
-
نابغه فلسطینی برنده جایزه نوبل: پدر و مادرم به سختی می‌توانستند بخوانند یا بنویسند
دانش‌های بنیادیعمر یاغی، برنده اردنی فلسطینی‌الاصل جایزه نوبل شیمی امسال، در فرودگاه بود که مسئول کمیته نوبل با وی تماس گرفت تا اولین واکنش‌های وی را پس از شنیدن خبر دریافت نوبل ثبت و ضبط کند.
-
آلزایمر معکوس شد!
دانش‌های بنیادیدانشمندان با تزریق نانوذراتی که سد خونی-مغزی را ترمیم می‌کنند، موفق شدند بیماری آلزایمر را در موش‌ها معکوس کنند.
-
نوبل شیمی ۲۰۲۵ به توسعه‌دهندگان چارچوب‌های فلز-آلی رسید
دانش‌های بنیادیآکادمی سلطنتی علوم سوئد امروز (چهارشنبه، ۸ اکتبر ۲۰۲۵) برندگان جایزه نوبل شیمی سال ۲۰۲۵ را اعلام کرد.
-
برندگان نوبل شیمی ۲۰۲۵ امروز اعلام می‌شوند
شیمی‌دان‌هایی که آینده بشر را دوباره نوشتند /نوبل شیمی چطور زندگی همه ما را تغییر داد؟
دانش‌های بنیادیجایزه نوبل شیمی، که بر اساس وصیت آلفرد نوبل بنیان نهاده شده است، به دانشمندانی اعطا می‌شود که «مهم‌ترین پیشرفت شیمیایی» را به وجود آورده‌اند و از این طریق «بزرگترین منفعت را برای بشریت» فراهم کرده باشند.
-
برندگان جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۵ معرفی شدند / گامی بلند در دنیای کوانتوم
دانش‌های بنیادیجایزه نوبل فیزیک امسال به سه دانشمند بابت دستاوردهایشان در زمینه فیزیک کوانتوم رسید.
-
۷ حقیقتی که درباره جایزه نوبل نمی‌دانستید
پشت پرده نوبل: جایزه‌هایی که زنان شایسته‌اش بودند اما به مردها رسید!
دانش‌های بنیادیآیا می‌دانستید تئوری نسبیت اینشتین رد شده بود؟ یا اینکه مدال‌های نوبل به قیمت میلیون‌ها دلار به حراج گذاشته می‌شوند؟ یا کشفیاتی که جایزه گرفتند بعداً پس گرفته شدند؟ این حقایق نوبل شما را شگفت‌زده خواهند کرد!
-
ماریچ پشت پرده موفقیت‌های نابغه قرن
همسر اینشتین، شریک زندگی‌اش بود یا همکار و نابغه‌ای که تاریخ نادیده‌اش گرفت؟
دانش‌های بنیادیمیلوفا اینشتین-ماریچ، در سال‌های دشوار اولیه زندگی اینشتین (از آغاز تحصیل در رشته فیزیک در سال ۱۸۹۶ میلادی تا رسیدنش به اوج در سال ۱۹۱۴)، از نظر فکری و عاطفی پشتیبان او بود. تا ۴۰ سال پیش شناخت زیادی درباره او یا فرزندانش وجود نداشت تا اینکه در سال ۱۹۸۶ میلادی و با کشف نامه‌های شخصی میان او و اینشتین، میلوفا در کانون توجه‌ها قرار گرفت.
-
مقبره کلئوپاترا در مصر پیدا شد
دانش‌های بنیادیکشف یک بندر غرق‌شده در سواحل مصر ممکن است قطعه‌ای از پازل جستجوی دیرینه برای مقبره گمشده کلئوپاترا و نگاهی اجمالی به فعالیت‌های دریایی باستانی این کشور باشد.
-
دلیل جالب نصب آینه در آسانسور / چطور یک ترفند ساده شکایت‌ها را متوقف کرد؟
دانش‌های بنیادیسال‌ها پیش از این شکایت‌های مردمی از سرعت پایین آسانسورها زیاد شده بود. مهندسان می‌دانستند افزایش واقعی سرعت آسانسورها بسیار پرهزینه است: موتورهای قوی‌تر، کابل‌های مقاوم‌تر و تغییرات سازه‌ای لازم بود. اما یک روانشناس محیطی پیشنهادی داد که مسیر تاریخ طراحی شهری را تغییر داد: «آینه نصب کنید.»
-
نخستین ایرانی، برنده بالاترین نشان ژئوفیزیک آمریکا شد!
دانش‌های بنیادیانجمن زمین‌شناسی آمریکا (AGU) بالاترین افتخار خود، مدال ویلیام بویی، را به پروفسور سروش سروشیان از دانشگاه کالیفرنیا، ایروین، اهدا کرد.
-
کشفی که معمای هم‌زیستی نئاندرتال‌ها و انسان‌های اولیه را پررنگ‌تر کرد
دانش‌های بنیادیکشف یک جمجمه فسیل‌شده با قدمتی نزدیک به یک میلیون سال در چین، فرضیه‌های دیرینه درباره زمان پیدایش انسان خردمند را به چالش کشیده است؛ یافته‌ای که می‌تواند نشان دهد حضور انسان بر زمین نیم میلیون سال زودتر از تصور دانشمندان آغاز شده است.
-
کشف گنج ۱۴۰۰ ساله در نزدیکی دریاچه با دستگاه فلزیاب!
دانش‌های بنیادییک گنجینه باستانی شامل سکه‌های طلا و جواهرات متعلق به دوره بیزانس در نزدیکی دریاچه جلیل (Sea of Galilee) کشف شد. این کشف ارزشمند توسط یک فرد با دستگاه فلزیاب صورت گرفت و قدمت آن به حدود ۱۴۰۰ سال پیش بازمی‌گردد.
-
رکوردشکنی در چین: تولید میدان مغناطیسی پایدار، ۷۰۰ هزار برابر قوی‌تر از میدان مغناطیسی زمین
دانش‌های بنیادیدانشمندان چینی اعلام کردند که یک میدان مغناطیسی پایدار با قدرت ۳۵.۱ تسلا (۳۵۱ هزار گاوس) تولید کرده‌اند که رکورد جهانی جدیدی محسوب می‌شود.
-
به زودی بزرگترین راز تاریخ فاش می‌شود/ آیا مقبره کلئوپاترا، آخرین ملکه مصر در اعماق مدیترانه پنهان است؟
دانش‌های بنیادیباستان‌شناسان با کشف بخشی غرق‌شده از یک معبد باستانی، یک گام به یافتن آرامگاه افسانه‌ای کلئوپاترا، ملکه‌ی مصر، نزدیک‌تر شده‌اند.
-
مغز اینشتین کجاست؟
دانش‌های بنیادیپس از مرگ آلبرت اینشتین در سال ۱۹۵۵ مغز او برداشته شد، اکنون مغز اینشتین کجاست؟
-
معمای جدیدی که اینترنت را فراگرفت / آیا می‌توانید حلش کنید؟
دانش‌های بنیادییک معمای ساده اما چالش‌برانگیز در اینترنت پخش شده و بسیاری را فریب داده است. در نگاه اول پاسخ ۵۰ درصد درست به نظر می‌رسد، اما پاسخ چیز دیگری است.
-
چین در عمق ۷۰۰ متری زمین دنبال چه می‌گردد؟ / به دام انداختن مرموزترین ذره جهان
دانش‌های بنیادیبه‌تازگی یک آشکارساز نوترینو جدید در چین شروع به جمع‌آوری داده کرده و امید می‌رود در طول ۱۰ سال آینده بتواند روزانه بین ۴۰ تا ۶۰ نوترینو را شناسایی کند و اطلاعات مفیدی ارائه دهد.
-
جایی که علم و طنز با یکدیگر گره می‌خورند
با برندگان جایزه ایگ نوبل ۲۰۲۵ آشنا شوید
دانش‌های بنیادیبرندگان جوایز ایگ نوبل ۲۰۲۵ با تحقیقاتی درباره گاوهای راه‌راه، فیزیک سس پاستا و علاقه مارمولک‌ها به پیتزا، بار دیگر ثابت کردند که عجیب‌ترین سوالات علمی گاهی اوقات جالب‌ترین پاسخ‌ها را به همراه دارند.
-
کشف قدیمی‌ترین مومیایی جهان در چین
دانش‌های بنیادیهمه ما مومیایی‌ها را با مصر باستان یا تمدن‌های آمریکای جنوبی می‌شناسیم. اما پژوهش‌های تازه نشان می‌دهد که سنت مومیایی کردن اجساد، بسیار قدیمی‌تر و در نقطه‌ای متفاوت از جهان آغاز شده است.
-
گزارش تصویری| عظیم‌ترین پروژه‌های مهندسی جهان؛ از برج خلیفه تا تونل مانش
دانش‌های بنیادیعظیم‌ترین آثار معماری مدرن در جهان به خوبی نشان می‌دهند که چگونه نبوغ و عزم بشر توانسته است با خلق سازه‌هایی بی‌بدیل، بر بزرگترین چالش‌های طبیعی و فنی غلبه کرده و میراثی ماندگار به جا بگذارد. در این مطلب ۱۰ شاهکار مهندسی جهان را بررسی می‌کنیم.
-
روایت خالق فیزیک نوین در ایران:
شاه با ساخت مرکز تحقیقاتی بین‌المللی فیزیک مخالفت کرد / روزی که دانشگاه در برابر ساواک ایستاد
دانش‌های بنیادیفرهاد اردلان، فیزیکدان برجسته ایرانی، در مصاحبه‌ای از زندگی پرفراز و نشیب خود می‌گوید؛ از تلخی کودتای ۲۸ مرداد و مواجهه با ساواک تا فعالیت‌های سیاسی در آمریکا و بازگشت به ایران برای پایه‌گذاری فیزیک نوین در دانشگاه شریف. او همچنین از تلاش برای ایجاد مراکز تحقیقاتی مستقل و تجربه‌های شخصی و خانوادگی خود پرده برمی‌دارد.
-
پایان سلطه برج خلیفه بر آسمان/ عربستان روی دست امارات زد
دانش‌های بنیادیعربستان سعودی با دو ابرپروژه، از جمله برجی به ارتفاع ۲ کیلومتر در ریاض و برج جده با ارتفاع بیش از ۱ کیلومتر، آماده است تا رکوردها را جابجا کند و این یعنی دوران سلطه برج خلیفه دبی به زودی به پایان می‌رسد.