تهران گردی در روز سوم بهار: دیدن تمدن چشمه علی و عیادت از بیماران شهر ری

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، قدمت تمدن ری را برخی مورخان به 8 هزار سال پیش نسبت داده اند. احمد مسجدجامعی، عضو شورای شهر درباره پیشنهاد تهرانگردی امروز می گوید بد نیست در روزهای اول بهار، به دیدن "چشمه علی"، همان نماد حوزه تمدن کهن شهر ری بروید.

مسجدجامعی پیشنهاد می کند: چشمه علی ری، حوزه تمدنی گسترده ای ست که قدمت آن با تمدن های دیگر مقایسه می شود. برخی از مورخان گفته اند این تمدن بین ۶ تا ۸ هزار سال قبل وجود داشته.
چشمه علی از اولین چشمه های دائمی فلات ایران است که مردم در کنار آن، یکجانشین شده اند. این چشمه‌ از وسط صخره‌ای بزرگ بیرون می آید و به سمت جنوب و پس از آن جنوب شرق روان می شود. اسم کهن این چشمه "سورینی" بوده که برخی احتمال می دهند مربوط به خاندان بزرگی در دوره اشکانی یا ساسانی باشد. بعد از تصرف ایران به دست لشکر اسلام، این چشمه به نام چشمه علی نامگذاری شد.

تاریخ اصلی این چشمه‌ به طور دقیق واضح نیست ، ولی یافته ها نشان می دهد حدود ۸۰۰۰ سال پیش ایرانیان باستان در کنار این چشمه می زیسته اند، زمانی که اولین یکجانشینی مردم ری در کنار این چشمه دایمی بوده.
در گذشته فرش فروش‌ها و مردم تهران، قالی‌ها و قالیچه‌های خود را با این عقیده که در آب این چشمه خاصیتی است که فرش را خوب تمیز و رنگ روشن‌تر و پر جلاتر می‌سازد، در آب چشمه‌علی می‌شستند. اما حالا از این کار ممانعت می شود

مسجدجامعی به بخشی از حصار و باروی برجامانده در اطراف چشمه علی اشاره می کند و می گوید: این بارو، حصار دفاعی ری قدیم بوده که در دوره قاجار هم بازسازی شده. یکی از دیدنی های این منطقه، کتیبه معروفی است که مربوط به دوره فتحعلی شاه است.
این کتیبه، یک خواهر دوقلو هم در تنگه واشی دماوند دارد.می گویند فتحعلی شاه قاجار که زمان پیش از پادشاهی خویش را در شیراز گذرانده بود، با دیدن نقش برجسته‌های سرزمین فارس، سه نفر به نام‌های حجارباشی، نقاش باشی و معمارباشی را مسئول نقش کردن این کتیبه به همراه کتیبه‌ای مشابه، در چشمه علی و تنگه واشی فیروزکوه کرد.

در جنوب چشمه علی، قبرستانی است که برخی از هنرمندان نامی در آن دفن هستند. مقبره میرزا غلامرضا اصفهانی که خطاط بزرگی بوده در آنجاست و در تابلویی، معرفی کاملی از سوابق او وجود دارد.
قبر عبدالغفار نجم الملک هم همانجاست که جغرافیدان و ریاضی دان بنام بوده. یکی از کارهای او ترسیم نقشه تهران و تقویم است. بیش از ۱۰۰ سال از عمر تقویم نجم الملک می گذرد ولی هنوز کارهای او منتشر می شود. از جمله انتشارات اقبال مجموعه تقویم های نجم الملک را منتشر کرده.

این تهرانگرد درباره دیدنی های اطراف چشمه علی و مقبره اشخاص مشهور می گوید: قبر جبار باغچه بان هم در چشمه علی است. کسی که برای اولین بار مدارس استثنایی را در ایران تشکیل داد. شعر زیبایی هم روی سنگ مزار اوست که سروده خودش . است. تا زمانی که قبر او را ندیده بودم نمی دانستم شعر هم داشته. مقبره بسیاری دیگر هم در چشمه علی است که به اینها خیلی کمتر توجه شده.

در سمت دیگری از محوطه چشمه علی، ارگ قدیمی به چشم می خورد که از آثار دوره سلجوقی است. در این مجموعه امام زاده عبدالله را می توان زیارت کرد، همچنین قبرستان بسیار مهم و بزرگ ابن بابویه را می توان دید که در جوار آن هم برج طغرل قرار دارد که دارای ارزش های معماری زیادی است و اخیرا هم شهرداری تهران در اطراف آن، قصد ساخت مجموعه فرهنگی و هنری بزرگی را دارد. در آن سوی کوه های شرق ری، مقبره و زیارتگاه بی بی زبیده و بی بی شهربانو است که البته رفتن به آنجا خودروی شخصی می خواهد و گشت و گزار در آن زمانی بیش از یک روز را می طلبد. بی بی شهربانو را از دست ندهید. هر چند انتساب این مقبره به همسر امام حسین(ع) روایت مستندی ندارد، ولی دیدار از غاری که قطعا محل نیایش ایرانیان باستان بوده، تجربه بسیار خوبی است.
در گورستان ابن بابویه غیر قبر مرحوم تختی، مقبره میرزاده عشقی، موذن زاده اردبیلی و اشخاص بنام دیگری را می توان دید و فاتحه ای خواند.

مسجدجامعی درباره عیادت از بیماران هم پیشنهاد می دهد: اگر گذرتان به این منطقه افتاد، سری هم به بیمارستان فیروزآبادی شهر ری بزنید و از بیماران عیادت کنید. مرحوم فیرزآبادی متوجه می شود مردم تهران برای رسیدن به بیمارستان سینا مشکل دارند. او با پزشک اتریشی یا سوئیسی که در آن روزگار در ری بوده همکاری می کند و این بیمارستان را می سازد. این بیمارستان سردری دارد و در این سردر نوشته شده که این بیمارستان برای بیمارانی است که توانایی مالی برای پرداخت هزینه های درمانشان را ندارند.
در کنار بیمارستان، مسجد و مدرسه مرحوم فیرزوآبادی هم دیدنی است. در این مکان، جلال آل احمد و استاد میرخانی استاد بزرگ خوشنویسی دفن هستند و سنگ قبرها بسیار دیدنی است. قطعا مسیری که بیان شد، بیش از یک روز زمان می خواهد.

46231