ابوالفضل کریمی: در حالی‌که فصل آنفولانزای خوکی در نیم‌کره شمالی رو به پایان و برعکس در نیم‌کره جنوبی در حال آغاز است، دانشمندان درتلاشند با بررسی رفتار ویروس آنفولانزای خوکی مسیر گسترش این ویروس را کشف کنند. بسیاری از دانشمندان از ترکیب این ویروس با ویروسهای دیگر و حتی از جهش آن بسیار نگرانند و به گفته آنها، این ویروس ممکن است در آینده بیماری‌های خطرناک‌تر و شدیدتری را به وجود آورد.
اما به گزارش نیچر، بسیاری از محققین هشدار دادند احتمال بروز این تغییرات خطرناک در نیم‌کره شمالی و جنوبی که شیوع آنفولانزا به صورت فصلی است، به اندازه کشورهای استوایی که ابتلا به ویروس در همه اوقات سال مشاهده می‌شود، نیست. کن شورتریج، از پژوهشگران بررسی رفتار ویروس‌ها در چین و کشورهای آسیای شرقی در این باره گفت: «احتمال این که این ویروس در ماه‌های آینده در کشورهای استوایی دچار تغییر شکل و جهش شود بسیار زیاد است».
شیوع این ویروس تاکنون بیشتر به کشورهای نیم‌کره شمالی محدود شده بود و مقامات بهداشتی این کشورها امیدوارند با فرارسیدن فصل تابستان، آمار مبتلایان به این ویروس بسیار کمتر شود. به این ترتیب آنها میتوانند در زمان باقی مانده تا شیوع دوباره نمونه‌های جدید ویروس درزمستان، واکسن‌های جدیدی را تهیه کنند.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا تاکنون توانسته‌اند با پیگیری اولین نمونه‌های ابتلا به ویروس در کشورهایشان و درمان به موقع آنها، این ویروس را به خوبی کنترل کنند. اما بسیاری از کشورهای کم‌درآمد توانایی انجام این برنامه‌ها را به صورت گسترده ندارند. جرمی فارر، مدیر مرکز تحقیقاتی دانشگاه آکسفورد در ویتنام میگوید: «این بدان معناست که اگر این ویروس به کشورهای پرجمعیت و با منابع محدود مالی در نیم‌کره جنوبی و مناطق استوایی برسد، به سرعت گسترش می‌یابد و حتی ممکن است هزاران نفر را مبتلا کند».
دانشمندان تاکنون در پیش‌بینی رفتار این ویروس ناتوان مانده‌اند. اگر چه آنها از سال 1365 / 1986، آخرین باری که آنفولانزا (البته از نوعی دیگر) همه‌گیر شد، بسیار مجهزترند. آنها در آن زمان به اینترنت و ابزارهای میکروبیولوژیکی و ژنتیکی به مانند الان دسترسی نداشتند، اما هنوز هم از پیش‌بینی رفتار این ویروس و مسیراحتمالی گسترش آن ناتوانند.
کیجی فوکودا، معاون مدیرکل سازمان بهداشت جهانی گفت: «برای پیشگیری از این ویروس ما نه تنها باید بررسی‌های موشکافانه‌تری در مورد مبتلایان به این بیماری و شاخص‌های سنی آنها انجام دهیم، که باید نظارت‌های بیشتری در مورد ویروسهای آنفولانزای شایع در میان حیوانات و بخصوص خوک و پرندگان خانگی داشته باشیم. این اقدامات باید حداقل به مدت 2 سال به طور مستمر صورت گیرد تا بتوان با اطمینان در مورد این بیماری‌ها به نتیجه رسید».
در طی 5 سال گذشته در کشورهای کم‌درآمد نیم‌کره جنوبی و همچنین در کشورهای استوایی ایجاد زیرساختارها برای نظارت وجلوگیری از شیوع ویروس‌ها رشد بسیار خوبی داشته، اما این پیشرفت‌ها بسیار کند بوده و در بسیاری از نواحی روستایی در کشورهای آسیایی و آفریقایی هنوز ضعف‌های زیادی به چشم می‌خورد.
کشورهای جنوبی نواحی استوایی میتوانند بستر خطرناکی را برای گسترش ویروس آنفولانزا فراهم کنند. از نمونه‌های آن هم می‌توان به H9N2 کودکان در هنگ‌کنگ و چین، H6N1در پرندگان و H4N6 در اردک‌ها و دیگر پرندگان آبی اشاره کرد. احتمال تغییر شکل این ویروس در کشورهای استوایی که مردم علاقه دارند در جمعیت‌های زیاد و در فاصله نسبتا کمی از دام‌ها و احشام خود زندگی کنند، بسیار زیاد است. شورتریج میگوید: «اگر این تغییرات رخ دهد، فقط خدا می‌داند نتیجه‌اش چه خواهد بود».
در کارگاه تحقیقاتی که شورتریج به همراه آلن کندل، مدیر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آتلانتا برگزار کردند، این دو محقق بیشترین توجه را در مورد شیوع آنفولانزا به نواحی استوایی معطوف کردند؛ زیرا این نواحی به عنوان منبعی برای ترکیب شدن انواع مختلفی از ویروس‌ها به شمار می‌روند. با این وجود این نواحی همیشه در رساله‌های معتبر و روزنامه‌ها مورد غفلت واقع می‌شوند و بیشترین توجه، همیشه معطوف به آنفولانزهای فصلی در کشورهای نیم‌کره شمالی است.
الیور پایبس از دانشگاه آکسفورد میگوید: «در دو مقاله تحقیقاتی که سال گذشته منتشر شد، شواهد معتبری وجود دارد که این ویروس‌ها در نواحی استوایی با یکدیگر ترکیب شده و جهش مییابند که ما بعدها در نیم‌کره شمالی و جنوبی شاهد اثرات این تغییرات در همین نواحی هستیم».
یک هفته پیش، مارگارت چان، مدیرکل سازمان بهداشت جهانی در کنفرانس سالانه مجمع بهداشت جهانی گفت: «تمام کشورها باید برای مقابله با شیوع آنفولانزا و انجام اقدامات پیشگیرانه وکنترلی در کشورهای فقیر نیم‌کره جنوبی متحد شوند. من از همه کشورها خواستارم هر اقدامی را که میتوانند، برای پیشگیری از شیوع جهانی آنفولانزا دراین کشورها انجام دهند».
نظر شما