99درصد ایدزی های جدید بخاطر رفتارهای جنسی مبتلا شده اند

سپیده سعیدی: بیش از دو دهه است که بیماری پر خطر ایدز به ایران آمد . بیماری که در ابتدا در کشور ما به گفته پزشکان متخصص از طریق تزریق افراد معتاد گسترش پیدا می کرد و ایران جدای از کشورهای آمریکایی و اروپایی در ابتدا با انتقال این بیماری از طریق ارتباط جنسی مواجهه نبود . این در حالیست که این روزها متخصصان تنها راه انتقال این بیماری را در کشورمان تماس های کنترل نشده جنسی می دانند . مسئله ای که به گفته دکتر مینو محرز ، رئیس مرکز تحقیقات ایدز وزارت بهداشت نشان می دهد که ما در حال حاضر جامعه ای سرشار از رفتارهای ناهنجار و کنترل نشده داریم . هیجاناتی که تنها می توان با تلاش رسانه ها آن را کنترل و هدایت کرد .

به نظر می رسید با در اختیار قرار دادن سرنگ های رایگان به معتادان انتقال بیماری ایدز از طریق تزریق در کشورمان کنترل شود اما به نظر می رسد بر خلاف تلاش مسئولان در این زمینه نه تنها این بیماری کنترل نشده است بلکه با گسترش آن بیشتر در بین جوانان روبرو هستیم.
با ورود بیماری ایدز به ایران در صدد بر آمدیم تا این بیماری را با در اختیار گرفتن معتادان کنترل کنیم . برای رسیدن به این هدف هم گام های بسیاری بر داشته شد . اینکه تعداد کثیری سرنگ رایگان در اختیار معتادان تزریقی قرار بگیرد و از انتقال این بیماری از طریق تزریق جلو گیری شود و نیز گام های موثری در رسانه ها برداشته شد مبنی بر اینکه با معتاد مانند یک بیمار رفتار شود تا معتادین دست به رفتارهای پر خطر نزنند . همانطور که می دانید حتی از زندانی شدن معتادان جلوگیری به عمل آمد و هم اکنون هر معتادی که شناسایی می شود . در مراکز معتبر  درمان اعتیاد بستری می شود تا این افراد برای ترک اعتیاد شرایط لازم را داشته باشند . همچنین سعی شده با فراهم کردن متادون خوراکی برای معتادان در حال ترک ،موقعیت مناسبی را برای ترک اعتیاد برای این افراد به وجود آوریم . اینها اقداماتی است که نشان می دهد تا چه اندازه بیماری ایدز از راه انتقال آن با تزریق توسط معتادین کنترل شده است . ضمن اینکه مسئولان با تلاش بی وقفه شان دست به اقدامی همچون درمان پلیس مدار زدند . تا معتادین را به زندان نفرستند و در مراکز ترک اعتیاد آنها را درمان کنند .

هنوز هم می توان شاهد انتقال این بیماری از راه تزریق بود ؟
راه انتقال این بیماری از راه تزریق هم هنوز آمار چشمگیری دارد . متاسفانه موارد جدید همگی به خاطر سوء مصرف مواد مخدر و تزریق دچار این بیماری می شوند .

به طور کلی در ایران این بیماری چگونه انتقال می یابد ؟
تزریق با وسایل مشترک در مصرف کنندگان مواد ، رابطه جنسی ، دریافت خون و فرآورده های خونی و انتقال از مادر به کودک .اگر براساس این بخواهیم در خصوص وضعیت و الگوی ابتلا به ایدز در ایران صحبت کنیم باید صحبت های مسوولان ارشد وزارت بهداشت را تایید کنیم که الگوی ابتلا به ایدز در کشور ما همچنان اعتیاد تزریقی است . اما این روزها موارد دیگری راهم مشاهده می کنیم که تفاوت چندانی به لحاظ آماری با انتقال این بیماری از طریق تزریق ندارد .

شما اعلام کرده بودید که موارد انتقال این بیماری از طریق تماس جنسی هم به اندازه تزریق بالا رفته است جتی بیشتر . چرا ؟ در این رابطه توضیح دهید ؟
اول باید عنوان کنم که در گذشته و در حال حاضر در تمام دنیا انتقال بیماری ایدز از راه ارتباط جنسی کنترل نشده بوده است . موردی که ما در ایران به خاطر فرهنگی و اجتماعی که در عرف ما وجود دارد آن را دست کم گرفتیم و از خطر این راه انتقال غافل شده بودیم . البته در این رابطه مسئولان وزارت بهداشت همه تلاش خود را به کار گرفتند . اما باز هم غفلتهای در زمینه فرهنگ سازی در رسانه ها صورت گرفت . حال باید شاهد گسترش این بیماری از طریق تماس های جنسی خارج از چهار چوب ازدواج باشیم . باید بگویم ۹۹ درصد موارد جدید شناسایی شده ابتلا به بیماری ایدز مواردی است که از طریق ارتباط جنسی غیر ایمن مبتلا شده اند. این مسئله نگران کننده است و به نظر ما با یک بحران اجتماعی روبرو هستیم .

چرا انتقال یک بیماری از طریق تماس جنسی می تواند نشاندهنده بحران اجتماعی و رفتارهای پر خطر باشد .
ما در موارد جدید مبتلایان به این بیماری با افرادی آشنا می شویم که در گروه سنی جوان هستند . اتفاقا بسیاری از این موارد جوانانی هستند که از هر گونه بروز رفتار پرخطر ونا هنجاری های رفتاری دور هستند . اما آگاهی های آنها به خصوص درباره کنترل بیماری ایدز کم بوده است.این جوانان در حال حاضر شرایط لازم را برای ازدواج ندارند و با معضلات عدیده ای روبرو هستند . که می تواند حتی در رفتارهای اجتماعی آنها هم تاثیر گذار باشد . اگر امروز شاهد انتقال این بیماری از طریق تماس جنسی هستیم به خاطر غفلتهایی است که در امر ازدواج انجام شده است . در حالی که ما در کشوری ایرانی اسلامی زندگی می کنیم و باید همه تلاش خود را به کار گیریم تا جوانان بتوانند به راحتی ازدواج کنند .کارشناسان و مقامات بهداشتی ایران از افزایش آمار ابتلا به ویروس اچ آی وی از طریق رابطه جنسی ناایمن، گله مند هستند و با توجه به جمعیت جوان این کشور خواستار توجه بیشتر به آموزش همگانی در زمینه روابط جنسی شده بودند.

بعید به نظر می رسد که در این رابطه رسانه ها اقدام به فرهنگ سازی کنند .
اشتباه ما هم همین است که برای چنین مسئله ای رسانه ها را به خدمت نمی گیریم . انتقال بیماری ایدز از طریق تزریق جای خود را به آمیزش جنسی داده است . در حال حاضر دغدغه هایمان را برسر مسئله اعتیاد به تماس جنسی کنترل نشده داده ایم . وزارت بهداشت در این زمینه همواره راه کار ارائه می دهد وکمیته مراقبت از درمان هم همه سعی خود را برای مقابله به کار گرفته است اما کافی نیست . من این سوال را از رسانه ها به ویژه رسانه ملی دارم . چرا این موضوع مطرح نمی شود و چرا خود سانسوری می کنیم . مگر نه اینکه وظیفه ما آگاهی بخشی به آحاد جامعه است . رسانه ها مردم را از آگاهی محروم می کنند . مگر غریزه طبیعی را می توان نادیده گرفت و امروزه شاهد بحرانها و ناهنجاریهای ناشی ازآن شد . انکار غریزه طبیعی ،انکار بیماری ،انکار ابتلا شدن جوانان به این بیماری کشنده  نمی تواند بیماری کشنده ایدز را به دست فراموشی بسپارد و ما شاهد یم که این بیماری بیرحمانه در بین جوانان ما گسترش می یابد . جوانان ما گناهشان در خصوص ابتلا به این بیماری عدم آگاهی شان است .

در بسیاری از موارد شاهد ابتلا شدن جوانان به این بیماری پس از ازدواج هستیم . در این رابطه یک سوال به ذهن می رسد .چرا آزمایشات پیش از ازدواج برای ایدز نداریم ؟ و چرا باید شاهد انتقال این بیماری بعد از ازدواج باشیم ؟
این امکان پذیر نیست که ما بتوانیم در بین آزمایشات پیش از ازدواج آزمایشی برای تشخیص بیماری ایدز داشته باشیم . اگر هم این آزمایش به کار گرفته شود بازهم ماهیت این بیماری را نشان نمی دهد در هیچ کجای دنیا هم توصیه نمی کنند که برای تشخیص این بیماری آزمایشات غربالگری صورت گیرد چون بی فایده و هزینه براست و نمی تواند بر این آزمایشات استناد و تکیه کرد . در‌آمریکا این اقدام تا سالها آنجام و پی گیری شد . اما پزشکان ترجیح دادند این اقدام را از راه های مقابله با این بیماری حذف کنند . در بسیاری از موارد دیده شده که این آزمایشات بیماری را نشان نداده است . ویروس HIV تا سالها خود را نشان نمی دهد و در بدن می ماند .

آیا می توان به ریشه کن شدن این بیماری امیدوار بود ؟ آینده را چگونه ارزیابی می کنید ؟
هم اکنون گسترش این بیماری از طریق بی بند و باری جنسی در ایران نگران کننده شده است. مسئولان وزارت بهداشت نگران موج سوم انتشار این بیماری از طریق ارتباط جنسی هستند که هم اکنون شاهد آن هستیم  موج اول این بیماری از طریق فرآورده‌های خونی آلوده در ایران مطرح شد و موج دوم آن اکنون با انتقال از طریق اعتیاد تزریقی و سرنگ آلوده مطرح است. از طرفی تا وقتی که رسانه ها خطر گسترش بی وقفه این بیماری را جدی نگیرند و دست به آموزش نزنند این بیماری جامعه جوان ایرانی را تهدید بیشتری می کند . چرا که الگوی انتقال این بیماری تغییر کرده است.