نه!این یک بازی یا توهم نیست

""از داخل شدن به جنگ و نزاع بر حذر باش . اما وقتی وارد شدی کاری کن تا دشمن از تو هراسان شود"

(شکسپیر؛هملت)

فتح الله گولن و اردوغان کدامیک حقیقت را میگویند؟ این را هنوز نمی دانیم.تا آنجا که به عنصر صداقت و رفاقت در سیاست مربوط می شود ضرورتا باید به هردو نفر شک کرد.اما یک نکته مسلم است."نبرد سیاسی میان گولنیست های اپورتونیست واردوغانیست های توتاليتر مسلک، زمینه را به صورت جدی برای ورود ترکیه به جرگه کشورهای بحران زده منطقه فراهم کرده است،شک نکنید
تلاش آقای رئیس جمهور برای اعلام حالت فوق العاده در کشور،خروج ترکیه از کنوانسیون حقوق بشر اروپا، شدت برخورد او با مخالفان که محدود به کودتاچیان آماتور نشده و موج بازداشت ها که به مرز 60 هزار نفر رسیده نشان میدهد شرایط عادی نیست و نگرانی های اردوغان از آینده و واکنش احتمالی بدنه اجتماعی وسیاسی و نظامی هوادار گولن جدی ست.
بسیاری از ناظران سیاسی و دیپلمات های مقیم ترکیه می گویند فروخفتگی هواداران آقای گولن ممکن است اقدامی تاکتیکی باشد.یک دیپلمات فرانسوی مقیم استانبول از یک خبرنگار روزنامه جمهوریت که او را فردی مطلع توصیف کرده نقل می کند "رئیس جمهور به خوبی از توان بالقوه این هواداران آگاه است. او خود زمانی از این توان و نیرو برای به قدرت رسیدن استفاده کرده است"
در این میان 2 سوال مهم مطرح است:
1- به فرض محتمل اگر دلایل دولت موجه باشد، در ابتدا این خود دولت و شخص رئیس جمهور هستند که باید پاسخگوی شرایط فعلی باشند. بی اطلاعی  از شرایط چندان باور کردنی نبوده و منطقی نیست. بازداشت حساب شده بیش از 60 هزار نفر طی یک هفته با هر معیاری مبهم وتعجب برانگیز است.
2 - فتح الله گولن واقعا دارای چنین مشروعیتی در میان مردم و مسئولان است که در یک پالایش اولیه از وفاداران او، هزاران نفر از نخبه ترین افراد نظامی و حکومتی بازداشت می شوند.

به راستی او کیست؟.

کیستی و چیستی گولن از جنبه تاریخی ومذهبی  ارتباط ارگانیک غیر قابل انکاری با خود آقای اردوغان دارد .اردوغان که به نوعی پرورش یافته مکتب سیاسی اوست به خوبی می داند در منطق به هم آمیخته و خطرناک مذهبی _ سیاسی محمد فتح الله گولن، افراد خاصیت ابزاری برای زمانی خاص دارند. مکتب سیاسی گولن که با لایه یی محکم از اعتقادات مذهبی حفاظت می شود تا کنون نقش مهمی در پیش برد اهداف او و سیستم تحت امرش داشته.به همین دلیل کم نیستند تحلیل گران و کارشناسانی که معتقدند صرف متهم بودن گولن در وقایع اخیر  چیزی رابرای طرفین  تغییر نمی دهد.ضمن آنکه امکان حذف و قلع و قمع جریان گولن تا حدی خوشبينانه و تقریبا امربعیدی ست.از جنبه اندیشه شناسی اجتماعی در وجوه عمومی مکتب گولن،انسان مسلمان به مثابه یک فرد حتی سکولار، نقش محوری نسبت به خود در عبادات و رابطه شخصی با خدا داشته که  هیچکس حتی نهاد دولت حق دخالت درکیفیت و روش آن را ندارد.

در مکتب گولنیسم هر شخص نسبت به خود وظیفه یی محدود،گذرا و تعریف شده در زمان دارد .اما برای هدفی بزرگتر و نامحدود یعنی تحقق "آرمان شهررویایی پیشوا یا مرشد بزرگ" باید خود را وقف عموم و مرشداعلی کند. از نگاه این مکتب، حس تداوم و ماندگاری فرد، وجهی مهم والبته منفی است که می تواند تاثیر نورو الوهیت مرشد را تحت تاثیر قرار دهد. در واقع نوعی صوفی گری وعرفانیسم  محوی ویژه سرزمین های شرقی که گولن قرائت وتعریفی خود خواسته و نسبتا مدرن! اما عمیقا متناقض از آن ارائه می دهد که مبتنی بر خدمت به پیشوای مذهبی واصول منتهی به اوست.در این تناقض او مروج نوعی سانترالیزم مذهبی - سیاسی اما ظاهرا دمکراتیک است که درک مبانی آن با برداشت ما از دمکراسی و جامعه مدارا گرا بسیار متفاوت است.
تجلی اجتماعی آراء و اندیشه های گولن سالهاست درتشکلی اجتماعی به نام "جنبش خدمت "تمرکز یافته که علی رغم وسعت حیرت آور آن اما فاقد ساختاری رسمی وقابل روئیت است.تمامی اعضا به دلیل اهداف مخفی ، عضویت خود در جنبش را تایید نمی کنند ،اما عملا و آشکارا در خدمت آن قرار دارند.
اواسط سال 1999 سخنرانی از آقای گولن افشا شد که عواقب ناشی ازآن منجر به خروج گولن از کشور و عزیمت به آمریکا شد.در این سخنرانی حیرت آور گولن به جمعی از پیروان خود و نیز گروهی از اعضای جنبش خدمت می گوید"شما باید بدون اینکه کسی متوجه شود در شریان های سیستم رخنه کنید،تا اینکه به تمام مراکز قدرت برسید. شما باید صبر کنید تاهمه قدرت حکومت به دستتان بیافتد.تا موقعی که همه قدرت نهاد های منبعث از قانون اساسی در کنارتان قرار گیرد".
دایره اقدامات گولن و سازمان خدمت در ترکیه نشان دهنده بسیاری ناگفته هاست. این جنبش به شدت هدفمند در ترکیه هم اکنون حداقل 300 مدرسه و مراکز آموزشی فوق مدرن، بیش از یک هزار شبکه درمانی و خدماتی و به همین تعدادمراکز خیریه و عام المنفعه را سرپرستی میکند. ضمن آنکه مخارج تحصیلی و خانوادگی بسیاری از دانشجویان را ( از خانواده مذهبی یا سکولار تفاوتی نمی کند)پرداخت وتامین می کند.مسئولان این جنبش اماهیچوقت معلوم نکرده اند که مخارج هنگفت این خدمات از کجا تامین می شود. ادعای آنها مبنی بر پرداخت هزینه ها از سوی خیرین و پرداخت 5 تا 15 درصد از درآمدشان به امور.خیریه، مضحک و باور کردنی نیست.
به نظر میرسد بسیاری ازبازداشتی های اخیرخروجی چنین نظام آموزشی و تامینی سخاوتمندانه هستند.
از سوی دیگر گفته می شود هزاران مرکز مشابه در سرتاسر جهان از جنوب آسیا گرفته تا خاورمیانه و خلیج فارس و از اروپا گرفته تا آفریقا وآمریکای لاتین توسط این جنبش هدایت و سرپرستی میشوند. برخی منابع خبری و مالی بین المللي مدعی هستند تنها در آفریقا و خاورمیانه حدود 1000 مدرسه وتقریبا 500تا800مرکز خیریه درمانی و خدماتی باامکانات کامل توسط جنبش خدمت خصوصادر خاورمیانه آفریقا سرپرستی میشود.
حال اردوغان با آگاهی از نیات رقیب، با هر انگیزه یی،که به باور من بیشتر دو طرفه وشخصی ست، حمله به گولن را از 3جبهه آغاز کرده است.
نخست، اثبات نفش منفی او در ترویج خشونت،تروریسم و براندازی داخلی.
دوم، اثبات این مهم که جریان گولن در صورت اتصال حلقه های منطقه یی آن به یکدیگر خطری جدی خواهند شد.
سوم،تلاش در جهت قداست زدایی از چهره رقیب  که البته نمی دانم موفق خواهد شد یانه؟.
گولن نیز به نوبه خود دست اردوغان را خوانده به همین دلیل تلاش می کند چهره اش را به عنوان یک رهبرصرفا معنوی اسلامی  حفظ کند.آیا موفق خواهد شد؟.آینده یی نزدیک همه چیز را مشخص خواهد کرد. بازی در ترکیه تازه آغاز شده است.matinmos@gmail.com