تیتر سه وبلاگ‌ها
-
رفتارشناسی رجب طیب اردوغان
سخنان اخیر رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه درباره ایران، با اشاره های درستی به شب های کودتای ترکیه روبرو شد.
-
تحریک مجدد روسی عهدنامه ترکمنچای
مقصر کیست؟َ کارشناس روس!
پس از گذر از بستر جنجال‌های تاریخی، موضوع اصلی مربوط به حقوق ایران (و سایر اعضا) مطابق نشست ۲۰۱۸ قزاقستان است. متأسفانه بسیاری و از جمله کارشناسان سیاست خارجی و امنیت بین‌المللی از جزییات آن مطلقاً بی‌خبریم و این ابداً چیز خوبی نیست. عدم ارائه توضیحات قانع‌کننده و مستند و نیزعدم انتشار عمومی مفاد توافق قزاقستان، یک سرش می‌شود تحریف تاریخ. یک سرش می‌شود اظهارات یک تحلیل‌گر جنجالی روس. در این میان چه انتظاری از افکار عمومی می‌توان داشت و گناه آنها چیست؟
-
تداوم بن‌بست مخاطره‌آمیز روابط ایران و جهان عرب
مواجهه نامتوازن جهان عرب و ایران
در پروژه سخت و گره خورده روابط ایران و اعراب، هیچ راهی جز فعال کردن جبهه دیپلماسی بردبارانه برای کاهش تنش‌ها وجود ندارد. البته هزینه‌هایی به دنبال خواهد داشت، اما مسلما از هزینه‌های تداوم وضعیت فعلی و احتمالاً بدتر در آینده، بسیار کم‌تر خواهد بود. دیپلماسی ابزاری مناسب برای مدیریت روزهای بحرانی است، نه دستاویزی برای توجیه و تداوم شرایط ناپایدار و نگران کننده. احیای مناسبات بهتر با دنیای عرب البته بدون ایجاد تغییرات اساسی در مناسبات با همسایگان عرب جنوب خلیج فارس غیرممکن است.
-
تازه واردی پوپولیست در پاکستان
پاکستان؛ شمعی در برابر باد
به دلیل داشتن تمامی امکانات، ضعف احزاب مطرح و سنتی و نیز نهاد های ناکارآمد اجتماعی-سیاسی، فرماندهان ارتش با تمرکز و هزینه کردن موثر روی "عمران خان" تازه کار پوپولیست و حزب تبلیغاتی نوپای تحریک انصاف، توانستند شرایط را مصادره به مطلوب خود کنند". قبول داشته باشیم یا نه، اما در پاکستان نمی‌توان موقعیت بلامنازع ارتش و سازمان مخوف اطلاعاتی آن را نادیده گرفت. آنها فعلا برای "عمران خان" در قسمت خوب سناریو نقش عوام‌پسندانه درجه یکی در نظر گرفته‌اند.
-
روسیه آیا واقعا کشور قدرتمندی است؟
اصالت یا توهم قدرت روسی، کدامیک!؟
آقای پوتین صرف‌نظر از خصلت‌های شخصی که داشته و دارد مانند کم‌حرفی، اما با نگاه حرف زدن، لو ندادن افکار و ایده‌هایش و بیان کوتاه و بی‌رحمانه نظراتش به مخاطبان، تربیت شده مکتب خشک و بی‌رحمانه یوری آندره‌پوف از آخرین دیوان‌سالاران ایدئولوژیک محور جماهیری شوروی سابق در دهه ۸۰ به شمار می‌رود. فلسفه سیاسی او مبتنی بر «بله، اطاعت رفیق فرمانده» بود و شخصاً هم به کم‌تر از آن راضی نمی‌شد.
-
رئیس‌جمهوری که فقط وفاداری شخصی را می‌طلبد
گسست‌های دمکراسی آناتولی
گرچه آقای اردوغان بدون در نظر گرفتن ماهیت جامعه ترکیه، خود مدعی ست داشتن قدرت برتر رئیس‌جمهور عملا به حل بسیاری از معضلات کنونی کمک خواهد کرد و در این زمینه ظاهرا خوش‌باورانه اما غیرمنطقی و ناموجه جمهوری فرانسه را الگو قرار داده!، اما دلایل متعددی وجود دارد که چنین تمرکز قدرت یک سویه و غیرقابل کنترلی که اینک صورت قانونی و رسمی به خود گرفته به احتمال قوی به شکل‌گیری یک جامعه دو یا چندقطبی در ترکیه منتهی خواهد شد. مخالفان که از هم اکنون خود را آماده کرده‌اند.
-
شرایط خلیج فارس در آستانهٔ وضعیت قرمز
تأثیر مثبت واقع‌گرایی بر دیپلماسی
باید توجه داشت که شرایط آینده حاکم بر روابط و مناسبات درونی اعضای شورای همکاری خلیج فارس، با همه تغییراتی که ممکن است در ابعاد آن رخ دهد، اما درذات خود نمی‌تواند چیزی جدا از وضعیتی باشد که طی تقریبا ۳۸ سال گذشته بر آن شورا حاکم بوده. کشورهای شمال و جنوب خلیج فارس به هر دلیل و بنا به دلایل متعدد تاریخی، هویتی و سیاسی، نه می‌توانند و نه ظرفیت آن را دارند که به متحدانی استراتژیک و راهبردی برای یکدیگر تبدیل شوند. این یک رویا شبیه آلیس در سرزمین عجایب است.
-
بحران کره‌شمالی یک شبه حل نخواهد شد
نه، به این سادگی نیست آقای رئیس‌جمهور!
اعلام کوتاه آمدن و نرمش ایالات‌متحده در برابر کره‌شمالی به خودی خود نکته تعجب‌آور، بدیع و بعیدی در عرصه دیپلماسی نیست (البته اگر همه چیز عادی باشد) و بسیاری آن را "امرمطلق اجتناب‌ناپذیر در دیپلماسی" می‌دانند. کما اینکه در موارد مشابهی مانند توافق اتمی ایران، همین ضرورت‌ها، نهایتا کار با تهران را ساده و توافق وین 2015 را موجب شد. اما تفاوت ضرورت آن روز با شرایط امروز در واشنگتن بسیار زیاد است. اکنون در مقابل کره‌شمالی آیا ایالات متحده با وضعیت مشابه و یکسانی روبه‌روست؟ حتما پاسخ مثبت ساده‌انگارانه خواهد بود.
-
دیپلماسی تنها گزینه حل بحران خلیج‌فارس
ریسک دیپلماسی، گام اول پاسخ دوم
تهران لازم است با پذیرش واقعیات ناشی از «اصل دفاع از منافع ملی و دیگر هیچ»، مدلی جدید از دیپلماسی ایرانی را ترسیم و آن را در ویترین دیپلماسی خود عرضه کند. تهران قبول داشته باشد یا نه، اما بنا به دلایل متعدد تاربخی و هویتی و اینک سیاسی و امنیتی نمی‌تواند با همسایگان عرب خود به یک همکاری راهبردی و استراتژیک معنادار آن طور که آرزو دارد، دست یابد. این خواست به یک رویا در آسمان شباهت داردتا یک واقعیت.
-
تب ۳۷ درجه شبه‌جزیره کره
واقعاً باید خوش‌بین بود!؟
وجود ۳ مولفه حساس و کلیدی «امنیت حوزه عمومی پاسیفیک و دریای ژاپن»، «استانداردهای بسیار سطح بالای امنیتی در دفاع تضمین شده از متحدان ایالات‌متحده در منطقه» و «نهایتاً تخریب منطقه اتمی یونگیه‌ری» ،نکات قابل اغماضی نیستند که به صرف انجام یک ملاقات چندساعته بتوان آنها را نادیده و یا حل شده تصور کرد، آن‌طور که رئیس‌جمهور ترامپ روز شانزدهم ماه ژوئن مدعی آن شد! اعلام معضل تحریم‌ها، فاجعه انسانی و فقر ناباورانه توده‌های مردم و نهایتاً نابودی اقتصاد کره‌شمالی برای اقناع افکارعمومی در توصیف تحولات، شاید قانع‌کننده به نظر برسند، اما برای بیان دلایل واقعی تحولات اخیر به هیچ‌وجه قابل پذیرش نیستند.
-
خاورمیانه؛ زنگ‌ها برای که به صدا درآمده!؟
بازی عجیب کرملین در ۳ محور دیپلماسی
بسته به اینکه در کدام طرف ماجرا و دعوا قرار دارید، قضاوت در باره تحولات جدید خاورمیانه می‌توانند متفاوت باشد. متقابلاً هیچ‌کس از تبعات این وضعیت هژمونیک سیاسی به نفع مسکو در امان نیست. در چنین وضعیتی است که دیپلماسی جدید روسیه سوالات متعددی را مطرح کرده است. صرف‌نظر از مخالفت، موافقت و یا بی‌تفاوتی نسبت به این وضعیت (که البته بی‌تفاوتی عملا معنایی ندارد)، اما محتوای همه سوالات یکی است: «مسکو به دنبال چیست؟»
-
در ذهن رهبر کره‌شمالی چه می‌گذرد!؟
ترمینولوژی غیرانقلابی یک شهروند کره‌شمالی!
برخی تحلیل‌گران امور امنیت استراتژیک در آسیا می‌گویند تحولات جاری بیش از آ‌نکه ماهیت مستقلی داشته باشند به نظر می‌رسد بخشی از یک تحول عمده‌تر در منطقه‌ای است که چین به‌گونه‌ای مناقشه‌برانگیز آن را فلات امنیتی خود می‌داند و ایالات‌متحده و متحدانش خصوصا ژاپن، کره‌جنوبی و اندونزی با آن مخالفند. با توجه به راهبرد نظامی و امنیتی چین تا سال ۲۰۵۰، این تقابل به احتمال قوی، بخشی از استراتژی همسان‌سازی پکن برای تسلط بر منطقه بدون توسل به زورنامتعارف با به تعبیر ژاپنی‌ها آهن نرم به‌شمار می‌رود.
-
آیا به‌زودی با عراق تازه‌ای مواجه خواهیم شد؟
بله! با یک واقعیت روبه‌رو شده‌ایم
در موقعیت اجرایی و مدیریتی آتی (یا با تشکیل مستقیم دولت یا مشارکت در آن)، مقتدا و ائتلاف وی چه کارنامه‌ای از خود ارائه خواهند داد که می‌تواند متفاوت از آن چیزی باشد که امروز منتقد آن هستند!؟ این سوال بسیار مهمی است. این برداشت دو گانه از صدر از موضع سیاسی الزاما نگرشی منفی به وی تلقی نمی‌شود. اگر البته این قاعده را قبول کنیم (شاید اخلاقی نباشد اما حتما کاربردی است) که سیاستمداران در زمان انتخابات شعارها و وعده‌های زیاد و قشنگی به مردم و هوادارانشان می‌دهند.
-
دیپلماسی تنها گزینه حل بحران‌هاست
دیپلماسی کلاسیک و مدیریت بحران
بی‌شک بسیاری از اعضا ورهبران حزب دمکرات و گروه مشابه در حزب جمهوری‌خواه و نیز کانون‌های تصمیم‌ساز در ایالات متحده در موقعیت تاثیرگذاری مستقیم بر تصمیمات کاخ سفید نیستند. اما در شناخت از ساختار سیاست ایالات متحده و سازمان اجرایی و مکانیزم‌های تصمیم‌گیری دولت فدرال (دولت به مثابه حاکمیت)، باید دانست این همه ماجرا نیست و حاشیه می‌تواند بر متن تاثیر بگذارد.
-
آیا سیاست منطقه‌ای تهران تغییر خواهد کرد؟
ابهامات حساس یک فرآیند دیپلماسی
اینکه عربستان سعودی حضوری دیرپا، تأثیرگذار و مهم بر تحولات منطقه خلیج فارس و از جنبه بورکراتیک بر شورای همکاری خلیج فارس دارد نکته جدیدی نیست. شاید چنین نفوذی چندان مورد رضایت و دلخوشی تهران نباشد که حتما نیست. (البته عکس این قاعده هم کاملا صادق است) اما این تاثیر و حضور علی‌القاعده آن زمان (توافق وین) نمی‌توانست مانع از تحرک دیپلماسی منطقه‌ای ایران شود که فعال شدن آن عملا به بعداز حل بحران هسته‌ای موکول شد.
-
خاورمیانه به دلیل دیگری در آستانه بی‌ثباتی قرار دارد
مخاطرات آتی یک بی‌توجهی
بودجۀ سخاوتمندانه بخش‌های نظامی عربستان در سال ۲۰۱۷ حدود ۷۵ میلیارد دلار بوده و گفته می‌شود این میزان تا پایان سال‌جاری میلادی احتمالاً با رشدی بین ۲۵ تا ۳۰ درصدی مواجه خواهد شد. اکنون دلایل نگرانی به‌وضوح در برابرهمه ما قرار دارد که مستقلا، هیچ ارتباطی هم با موضوعی به نام ایران ندارد. استراتژی نظامی و سیاست خارجی نامتقارن و نامتعارف عربستان برای هندسه منطقه و ثبات آن نگران‌کننده است.
-
آیا امید بازگشت آرامش پایدار به خلیج فارس هست؟
۲ منطق متناقض یک دیپلماسی
یک تحلیل‌گر ارشد عرب مقیم لندن می‌گوید به اعتقاد من مشکل اصلی این است که عربستان تصور می‌کند اگر بتواند با حذف ایران هژمونی خود را به منطقه تحمیل کند همه چیز تمام خواهد شد! بسیار خب، اما شما فکر می‌کنید مصر، اردن، لبنان و یا اکثر کشورهای آفریقای عربی با این پدیده کنار خواهند آمد؟ محال است! از آلیس در سرزمین عجائب هم محال‌تر است!
-
حفظ آرامش ملی و کیان ایران
تقابل تفاهمی دولت-ملت
نحوه پیگیری مطالبات عمومی و مکانیزم پاسخگویی دولت مستقر به آنها، مولفه یی بسیار مهم و تعیین کننده دررابطه متقابل میان ملت و دولت است.این سیکل گردشی و نحوه پیگیری مطالبات ، دقیقا نقطه تمایز میان جوامع در حال توسعه و نیمه مدرن با جوامع توسعه نیافته و نا کارآمد است. از همین منظر، موفق ترین دولت ها،بدهکارترین ها آنها نزد ملت هایشان به دلیل تامین خواسته های مردم توصیف شده اند.
-
آیا تهران از صراحت لندن استقبال خواهد کرد؟
تقابل و تناقض بریتانیایی اخلاق و سیاست
اگر این بار وزیر خارجه بریتانیا را جدی بگیریم، صراحت اعلام شده توسط او بالقوه می‌تواند بسیاری از معابر بسته شده تهران-لندن را اگر نه کاملا باز، دست‌کم قابل تردد کند. بیشتر به این دلیل که دیپلماسی و ایرانی ها به‌وضوح نشان می‌دهد آنها موفقیت را نه در تعارفات معمول، که بیشتر در صراحت و بیان بی‌پرده نقطه‌نظراتشان دنبال می‌کنند. نکته‌ای که نه تنها بریتانیا بلکه اتحادیه اروپا باید روی آن تمرکز و مشکلات خود با تهران را به بهای تقویت دیپلماسی حل کنند.
-
بحرانی که عربستان در محور آن قرار دارد
مثل همیشه؛ نه جنگ نه صلح!
عمدتاً واکنش پایتخت‌های عربی در قبال تصمیم ترامپ است که بر ابهام‌ها افزوده و جلب توجه می‌کند. همین ابهام به خودی خود توصیف‌کننده شرایطی است که حتما به نفع فلسطینیان نیست. لطفا حیرت‌زده نشوید! رئیس‌جمهور ترامپ و مشاوران امنیت ملی ایالات متحده با اطمینان از عدم واکنش موثر جامعه عرب، تصمیم خود که شورشی تمام‌عیار علیه قوانین بین‌المللی بود را بدون نگرانی اجرا کردند.
-
عربستان به سوی اصلاح یا تزلزل؟
تحولات درانتظار امت عربی
زمانی که به قول رابرت فیسک همزمان با ادعای مبارزه بافساد شاهد خرید یک قایق تفریحی به ارزش 500 میلیون دلار توسط محمد بن سلمان در فرانسه هستیم! حتما چند جای کار معیوب است. البته موضوع مبارزه با فساد در خاورمیانه اتفاق جدیدی نیست. شاید بتوان به اقدامات مشابه آخرین پادشاه ایران محمدرضا پهلوی بین سال‌های 1976 تا 1978 اشاره کرد . اقداماتی نا متوازن و روبنایی که نتایج آن در نهایت دامان کل حکومت شاه تا فرو پاشی کامل را گرفت.
-
چاشنی فعال انفجار اتمی در شبه‌جزیره کره
لطفاً با این کلیدهای قرمز بازی نکنید
در فرآیند بسیار خطرناک بحران شبه‌جزیره کره جایگاه سیاست تا حد خواست‌ها و جاه‌طلبی‌های شخصی سیاستمداران تنزل یافته است. آن‌چه اینک اهمیت دارد نه الزاما موشک‌های کره‌شمالی، بلکه قابلیت‌های غیرمتعارف نظامی اتمی این کشور است که در کنار «احمق، پیر و خرفت» توصیف کردن ترامپ، به نوعی تفریح شبانه در کره‌شمالی تبدیل شده است! از آن طرف نیز شخص ترامپ خیال می‌کند بازی با کلیدهای حمله اتمی، چیزی در حد فشار دادن کلید قرمز عروسک آدم فضایی داستان اسباب‌بازی است! او با توهینی عجیب به «اون»، وعده داده کره‌شمالی را با بمب‌ها و هواپیماهای خیلی قشنگ! به یک ویرانه تبدیل خواهد کرد .خدای من باور کردنی نیست.
-
سعودی‌ها همه را با خود غرق خواهند کرد
نگران نباشید، پولش را می‌دهیم!
می‌توانیم نبینیم، نگوییم، مانع نشویم و سوداگرانه با موضو ع کنار بیاییم واتحادیه عرب هم براین وضع شرم‌آور صحه بگذارد. ولی لطفا پایتخت‌های اروپایی از زیر بار عواقب آتی این بی‌مسئولیتی‌ها شانه خالی نکنند. در ذهن رهبران اروپایی چه می‌گذرد که سعودی‌ها توانسته‌اند همه را گروگان امنیتی و اسیر پول خود کنند؟ شرم‌آور! این یک واقعیت تلخ است. اما آیا با چنین واقعیت تلخی قرار است زندگی و با تبعات آن کنار بیاییم!؟ خدای من باورکردنی نیست.
-
سوداگری امنیتی در خاورمیانه و خلیج‌فارس
چرا به دنبال مقصر معلوم می‌گردید!؟
با چنین رواداری و تحمل‌پذیری در قبال هم‌پیمانان عرب منطقه، کماکان می‌توان چشمان خود را روی واقعیات بست. یا به دلیل آن‌چه مهار ایران در منطقه خوانده شده دستان آنها را در منطقه برای هر کاری باز گذاشت. از بمباران یمن گرفته تا به گروگان گرفتن نخست‌وزیر قانونی لبنان! اما با یک چنین گسست و شکاف بزرگ فوق امنیتی آن‌هم به قیمت گردش حساب‌های بانکی، منطقا صحبت از ضرورت حفظ آرامش، دفاع و حمایت از ثبات و صلح درخاورمیانه کاملا بی‌معنا والبته شرورانه است.
-
باز شدن یک جبهه جدید جنگ در خاورمیانه
خاورمیانه،غرش طوفان از لبنان
برخی منابع سیاسی و دیپلماتیک آگاه مقیم بیروت در پاسخ به این سوال که آینده را چگونه پیش بینی می کنند و آیا واقعا باید منتظر وقوع یک جنگ جدید در خاورمیانه باشیم؟ می گویند" نبرد مستقیم میان ایران و عربستان در خلیج فارس تقریبا غیرمحتمل به نظر می رسد".یکی از آنها که لبنانی ست می گوید"ایرانی ها در تله جنگ خود را گرفتار نخواهند کرد.اما به همان نسبت جنگ در لبنان کاملا محتمل خواهد بود.
-
توفانی سهمگین درراه خاورمیانه
بیروت در محاصره،حریری در حصر
در اینکه لبنان در شرایط کنونی بستر و خاک حاصلخیز تری برای رشد اختلافات ایران و عربستان دارد شکی نیست. اما با روی کار آمدن حریری در نوامبر سال گذشته که با رایزنی های سری و متعدد طرف های اصلی درگیر در موضوع، یا بهتر است گفته شود ایران و عربستان به قدرت رسید، این تصور شاید خوش باورانه بوجود آمد که احتمالا روزنه یی در فضای عمیقا تیره تهران ریاض بوجود آمده است. حال به نظر می رسد همه و از جمله حریری اشتباه کرده اند.او میدانست در قسمت بد سناریو مشغول بازی ست؟نمی دانیم!.
-
دورخیز تنش‌زای عربستان در منطقه
فروپاشی اتوپیای امنیت عربی در خلیج‌فارس
فرضا ایران در معادله منطقه عربی نادیده گرفته شود. بازهم جهان عرب به قدر کافی در درون خود دچار تضاد های بزرگی هست که تضمین کننده دهها سال تنش و رویارویی باشد و این ربطی به ایران ندارد.نمی دانیم!،شاید در ادامه تنش ها ، اعراب منطقه تصمیم به اخراج قطر از شورای همکاری بگیرند. اما اگر چنین اتفاقی رخ دهد نه تنها شورا متلاشی خواهد شد بلکه در خلاء ناشی از آن،موجی از ناامنی و زیاده خواهی در منطقه از سوی ریاض به راه خواهد افتاد.
-
چرا ایران تنها نیست؟
این بستگی به اروپا دارد!
سخنان ترامپ آنچنان حاوی نکته جدیدی نبود که تصور کنیم ایران و دیگر شرکای توافق اتمی این کشور در موقعیت غافل گیر کننده یی قرار گرفتند.در واقع اگر این فرض کاملا محتمل را در نظر بگیریم که "ازنوامبر سال گذشته تا کنون (در بدترین حالت سلبی) ایرانی ها منتظر روزی مثل جمعه13 اکتبر (دیروز) بودند ،پس منطقا و علی القاعده نباید این روز جنجالی برای آنها روز متفاوتی بوده باشد،آنها کاملا آماده بودند.
-
شتاب عربستان به سوی ناامنی
آرزوهای بزرگ، اثر محمد بن سلمان
صرف نظر از میزان توانایی محمد بن سلمان در اجرای برنامه هایش، اما دیپلمات های غربی مقیم ریاض جسارت نه چندان هوشمندانه او را به خودی خود یک مخاطره مضاعف برای ثبات عربستان می دانند که عواقب آن می تواند فرآیند بی ثبات شدن این کشور را تسریع کند.
-
توافق هسته برجام ماندنی است
شرایط برجام بد نیست، شاید!
گروهی از دیپلمات‌های مقیم واشنگتن می‌گویند مطلع شده‌اند، تلاشهایی از سوی برخی مقامات دولتی درگیر با پرونده ایران در جریان است تا رئیس‌جمهور را از اتخاذ هرگونه تصمیم برگشت‌ناپذیر در قبال برجام منصرف کنند. اما بدبینانه نمی‌دانند چنین تلاشهایی موفق خواهد شد یانه؟