حکایت عمارت مسعودیه و به توپ بسته شدن خصوصی سازی در میراث فرهنگی

هفته گذشته خبرهایی درباره از بین رفتن و به آتش کشیده شدن و غارت عمارت مسعودیه، این مکان تاریخی منحصر به فرد و ویژه برای دوست داران تاریخ و فرهنگ و هنر ایران زمین، شنیده شد که قلب را به درد می آورد.

طبیعی ترین واکنش تحقیق و پرس و جو بود که با چند تلفن ساده انجام پذیرفت و اندوه را به شعف و رضایت مندی تغییر داد.

موضوع از این قرار بود که باز آفرینی وقایع تاریخی در قالب عکس های روایی با طراحی صحنه ی حرفه ای جهت ثبت رویدادهای تاریخی به همت جمعی هنرمند مدت هاست آغاز شده که مجموعه به روایت یک شاهد عینی کار بی نظیری بود که قبلا توسط همین گروه کار شده و سال گذشته رونمایی شد، حال نوبت ثبت لحظات به توپ بستن مجلس رسیده بود. آزاده اخلاقی کارگردان فرهیخته پروژه که کارهای موفقی در کارنامه خود دارند، در روز های اخیر به تفصیل دراین مورد سخن گفته است و طبق شواهد، طراحی صحنه ی این پروژه که توسط بهترین های سینمای ایران طراحی و اجرا شده بود، طی چند ساعت جمع آوری شده و عمارت زیبای مسعودیه به همان سرزندگی و شکوه خود بدون هیچ آسیبی پذیرای بازدیدکنندگان است. حال این که چرا و به چه دلیل ناگهان، بدون تحقیق، شعار وا مصیبتا، وا تاریخا و وابناها سر می دهیم ازآن دست رفتارهایی ست که شاید سال ها کار جامعه شناسی و رفتار شناسی ، آن هم در فضای مجازی که همه از آن زخم خورده اند را بطلبد. 

بماند.

جالب آن که به دلیل این پرس و جو ها و تارنما گردی ها پی به اتفاقات دیگری نیز پیرامون این عمارت کم بدیل بردم.

از سویی شادی بود و خرسندی که برای مرمت و نگه داری و نگه بانی از این گونه عمارت ها سال هاست دولت پذیرفته اصل 44 را در این زمینه نیز عملیاتی کند و از سویی دیگر بخش خصوصی پذیرفته است که در این زمینه که به لحاظ اقتصادی بسیار دیر بازده است سرمایه گذاری کند. ناگفته نماند در دنیا این گونه فعالیت ها مرسوم و جزو افتخارات شرکت های بزرگ است که در این راه قدم بگذارند.

اما چرا پروژه ای مانند سرای عامری های کاشان توسط همین بخش خصوصی به بهترین شکل انجام می شود، و فاز اول آن به بهره برداری می رسد، در چند زمینه جوایز بین المللی به ارمغان می آورد و در حال حاضر به عنوان یک بوتیک هتل پنج ستاره ، مقصد اول جهانگردان برای اقامت می شود، اما در پروژه ی مسعودیه کار به کندی پیش می رود؟

از ظواهر امر بر می آید که باید دلیل را در جای دیگری جز بودجه و یا توانایی مجری جستجو کرد چرا که آن ها توانسته اند سرای عامری ها و پارک آبی کیش را با موفقیت در کارنامه ی خود ثبت کنند.

گویا یکی از موارد مناقشه و محوری ترین آن ها که در این خبرهای چند روز اخیر خود نمایی می کرد و محل اختلاف بین مجری و سازمان میراث فرهنگی یا به قولی سازمان ناظر که صندوق احیا ست ، موضوع کاربری عمارت مسعودیه ست.

گروه مجری طرح بر این باور ست که کاربری اقامتی برای عمارت مسعودیه قابل اجرا نیست و تمام تزیینات و تالارهای 80 تا 100 متری از بین می رود . همه می دانیم یکی از امور غیر قابل بازگشت، میراث فرهنگی یک کشور است. و شاید با تبدیل شدن این عمارت به هتل لطمه ای جبران ناپذیر به این میراث وارد شود.

تاکنون صندوق احیا بر اساس قرارداد واگذاری در سال 89 مبنی بر کاربری اقامتی اصرار بر اجرایی شدن آن داشته است که البته اخیرا سخنان تازه ای از صندوق احیا شنیده می شود که خوشبختانه بعد از 5 سال ،دفاع کارشناسی شرکت طرف قرارداد آقایان قبول کرده اند که اینجا هتل نشود که به لحاظ ملی این امر پسندیده ای است.

به گفته ی مهندس تقی زاده که نامی آشنا و معتبر در امر مرمت است، کار مرمت زیر بنایی و به اصطلاح رفع خطر این مجموعه انجام پذیرفته و در حال انجام است و بدیهی است حفاظت بنا وظیفه شرکت بهره بردار است و یک امر دائمی می باشد. اما ادامه و تکمیل مرمت بنا منوط به تعیین تکلیف کاربری است .

قطعا اختلاف نظرها هرچه که باشد و هر آن گونه که باشد و مقصر هر کسی باشد ، دود آن مستقیم در چشمان این عمارت پیر اما استوار خواهد رفت.

آن چه که در خبرها آمده بود حکایت از اعلام فسخ یک طرفه قرارداد از سوی صندوق احیا است و این که بدون نشست مشترک و بدون درنظرگرفتن نظر متخصصین امر و داور مرضی الطرفین صندوق احیا حکم فسخ قرارداد را اعلام نماید به سود هیچ کس نیست که تبعات و خسارت های زیادی نیز بدنبال خواهد داشت.

اینکه یک سرمایه گذار بخش خصوصی که سرمایه گذاری در بزرگترین پروژه گردشگری کشور را در کارنامه خود دارد را نتوان در یک پروژه ی این چنینی نگاه داشت و برایش انگیزه ایجاد کرد دیگر سرمایه گزاران را نیز دلسرد می نماید و امر واگذاری در بنا های تاریخی را باید فراموش کرد.

اینکه حیات فرهنگی عمارت مسعودیه را که در صدر اخبار قرارگرفته و بعنوان یک مجموعه بی نظیر شهروندان و گردشگران غیر ایرانی را به قلب تاریخی تهران کشانده و انها را با تجربه ای متفاوت به شناخت فرهنگ ، هنر وتاریخ این سرزمین مشتاق میکند و میزبانی جشن خانه ی سینما، جشن خانه موسیقی، تئاتر یا دیگر رویدادهای فرهنگی هنری را در کارنامه درخشان خود داشته و دارد و در بیلبوردهای شهری خودنمایی می کند را به یکباره مختل کنیم به نحوی تیشه ای ست که بر بخشی از فرهنگمان فرود می آید.

به ابتدای این متن بر می گردم. صحنه ی بازسازی به توپ بستن مجلس ، این که توپ را مستقیم به بزرگترین خصوصی سازی در حوزه احیای بنا های تاریخی شلیک کنیم هنر نیست. امیدوارم همه ی بزرگان این عرصه زمانی را اختصاص دهند و مشکلات را از سر راه بردارند و با یک توافق لازم الاجرا با شرکت بهره بردارکه بارها اعلام کرده مشکلات ما را حل کنید تا ما بتوانیم به راحتی به تمامی تعهدات مان به نحو احسن عمل نماییم و در قالب یک برنامه اقدام مشترک با تفاهم و همکاری متقابل شاهد شکوه دوباره ی این عمارت باشیم، و این امرالبته هنر است و خدمت به فرهنگ این مرز و بوم.

۴۷۴۷