نگاهی به جایگاه فراکسیون​های سیاسی مجلس/ تازه واردهای که اکثریت شدند

محمود عزیزی: تشکیل فراکسیون های سیاسی در مجلس، بیش از هر چیز وابسته به دولت وقت است؛ بعد از دوم خرداد 76 که اصولگرایان شکستی سنگین را تجربه کردند، چهره با تجربه آنها به اتاق های فکر رفتند و برای کسب مجلس هفتم از کرسی های شورای شهر آغاز کردند و اتفاقا به بهشت هم رسیدند.

 تغییر نام متناسب با فضای روز

بعد از ساختمان بهشت، اصولگرایان راهی ساختمان سبزی در حوالی میدان بهارستان شدند. آن روزها دوران ماه عسل اصولگرایانی بود که عنوان خود را از فراکسیون حزب الله به «اصولگرایان» تغییر داده بودند و این نام هم متناسب با فضای جدیدی بود که چپ و راست، جای خود را به اصولگرا و اصلاح طلب داده بود. اصولگرایان با کسب کرسی​های مجلس یک به یک برخی ازشعارهای انتخاباتی خود را از طریق طرح تثبیت قیمت ها به سرانجام رساندند تا گامی باشد برای تضمین رای در دوره آینده.

 کاشتن بذر اختلاف در اصولگرایان

آن دوران روزهایی بود که اصولگرایان هنوز در خیلی از امور با هم اختلاف جدی نداشتند، اما دولت محمود احمدی​نژاد بذر اختلاف​های اصولگرایان را کاشت تا در نیمه های سال سوم مجلس، برخی چهره​ها چون افروغ، خوش چهره، ابوطالب و... «فراکسیون اصولگرایان تحول خواه» را تشکیل دهند. فراکسیونی که اگر چه غالب نبود، اما بذرش در مجلس هشتم با دو دسته شدن اصولگراها روئید.

ضلع سوم  فراکسیون های سیاسی مجلس هفتم، فراکسیون وفاق و کارآمدی بود. گروهی که در اواخر دهه 70 حیات سیاسی اش آغاز شد و در انتخابات مجلس هفتم به عنوان ضلع سوم فراکسیون های سیاسی مجلس فعالیت کرد. هر چند در عمل توان آن دو گروه بیش از گروهی بود که بردار محسن رضایی-امیدوار رضایی- آن را هدایت می کرد.

 فراکسیون انقلاب چگونه به جبهه پایداری رسید؟

اصولگرایانی که به دلیل مصلحت در مجلس هفتم فراکسیون اصولگرایان را تشکیل می دادند، در مجلس هشتم ماندگار نشدند و از دل فراکسیون اصولگرایان جمعی تشکیل شد که اکثریت آن با لیست رایحه خوش خدمت (حامیان دولت نهم) به  مجلس راه یافته بودند و در ادامه هم بعد از یک غربال به جبهه  پایداری رسیدند.

فراکسیون انقلاب اسلامی اگر چه در ابتدا جمع زیادی را دور خود جمع کرده بود، اما کم کم برخی از اعضای آن دیگر در نشست هایش شرکت نکردند و در نهایت گروه باقی مانده در این فراکسیون که حدود 51 نفر می شدند، بنای جبهه پایداری را ریختند که در انتخابات مجلس نهم با ارائه لیست در تمامی استان​های کشور موفق شد.

فراکسیون بیداری اسلامی، اقتدار ملی و مهرورزی دیگر فراکسیون‌ها... با رویکردی سیاسی بودند که در عمل تاثیر چندانی در آرایش سیاسی مجلس هشتم نداشتند و فضای مجلس هشتم در انحصار دو فراکسیون اصلی مجلس یعنی اصولگرایان (اکثریت) و خط امام(اقلیت) بود.

 رهروان تازه از راه رسیده

علی رغم پیش بینی ها، حامیان دولت نهم و دهم در مجلس نهم دست به تشکیل فراکسیون نزدند. دلیل این امر بیش از توان و موفقیت آنها به عملکرد دولت دهم و شیوه تعامل احمدی نژاد با مجلس و یارگیری فراکسیون تازه تاسیس رهروان ولایت بازمیگشت.

 نطفه تشکیل اصولگرایان رهروان ولایت به کجا بازمی گردد

نطفه تاسیس اصولگرایان رهروان ولایت به روزهایی بازمی​گردد که اختلاف های دو طیف فکری در فراکسیون اصولگرایان در مجلس هشتم اگر چه بروز داده نمی شد، اما کارکرد بزرگترین فراکسیون سیاسی مجلس هشتم را سلب کرده بود و در عمل اصولگرایان در مقابل اصلاح طلبان نظر فراکسیونی نداشتند.

با پایان انتخابات مجلس نهم و مشخص شدن ترکیب نمایندگان، چهره​های اصلی اصولگرایان رهروان ولایت فعالیت​های خود را برای جذب نمایندگان دیگر آغاز کردند. در این میان اگر چه اعضای فراکسیون اصولگرایان سخن از اشتباه بودن تشکیل دو فراکسیون سیاسی در مجلس اصولگرا می زدند، اما اظهارات صریح  لاریجانی رئیس مجلس هشتم در خصوص اینکه باید سلیقه های سیاسی را به رسمیت شناخت، موجب شد فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت، تعداد حدود 210 نفر از نمایندگان را جذب خود کند و در ادامه به فراکسیون اکثریت مجلس نهم تبدیل شود.

 روزهای خوب رهروان

این چنین بود که در روزهای نخست مجلس نهم، نمایندگان تشکیل دهنده فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت در مجلس قدیم برای لاریجانی و انتخابش صلوات فرستادند. در ادامه هم، کرسی های اکثریت هیات رئیسه را از آن خود کردند تا حامیان حداد عادل در عمل در یک رقابت سیاسی درون پارلمانی، میدان را به رهروان واگذار کنند.

نقش اصلی را در این برنامه ریزی، کاظم جلالی نماینده  46 ساله شاهرود بازی کرد؛ نماینده​ای خوش مشرب و با روابط عمومی بالا که استراتژی خود را ارتباط با بدنه نمایندگان شهرستانی گذاشت و تلاش کرد فراکسیونی ازهمه  استان​های تشکیل دهد.

جلالی در همان روزها -18 اردیبهشت 91-  در کنفرانس خبری تشکیل این فراکسیون، درباره ضروت تشکیل آن از «اختلاف قرائتی» سخن گفت که درمیان اصولگرایان وجود دارد و تاکید کرد که «برخی از ولایت هزینه می‌کنند درحالی که ما معتقد هستیم ما باید برای ولایت هزینه شویم. ضمن اینکه در حوزه‌های نگاه به مردم و مجلس تفاوت‌هایی در میان اصولگرایان دیده می‌شود و برخی فکر می‌کنند مدیریت مجلس می‌تواند در اختیار یک عده‌ای خاص باشد.»

 اشاره های جلالی متوجه نمایندگان حامی جمعیت رهپویان و ایثارگران بود که از نامزدی حداد عادل در انتخابات حمایت کردند و به این منظور حتی سفر به مناطق عملیاتی جنوب را برنامه ریزی کردند، اما در چانه زنی های سیاسی موفق نبودند و فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت در نهایت تشکیل شد و عنوان فراکسیون اکثریت را به خود گرفت.

اصولگرایانی هم که مخالف این تشکیل بودند، در نهایت ترجیح دادند تحت ریاست غلامعلی حداد عادل فراکسیون اصولگریان را تشکیل  دهند تا در مجلس اصولگرا تبدیل به فراکسیون اقلیت شوند.

 تلاش برای تشکیل فراکسیونی که به سرانجام نرسید

تشکیل دولت یازدهم کافی بود تا گروهی از نمایندگان از تلاش خود برای  تاسیس فراکسیون اعتدال یا مستقل سخن برانند. عباسعلی منصوری نماینده کاشان یکی از این نمایندگان بود که در گفت وگو با ایرنا از تلاش برای تشکیل این فراکسیون سخن راند و البته تاکید کرد که «فراکسیون اعتدال احتمالا تا ۲ ماه آینده و در آبان ماه به طور رسمی تشکیل می شود».

خبری که خیلی زود واکنش برخی رسانه ها همچون کیهان را موجب شد و این روزنامه از تلاش برخی نمایندگان برای تشکیل فراکسیون حامیان دولت نوشت و این گروه را به وکیل الدولگی متهم کرد. در نهایت هم لابی اعضای فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت، اجازه تشکیل این فراکسیون را نداد. شاید عدم تمایل روحانی رئیس جمهور به  تشکیل فراکسیونی این چنینی در نهایت منجر به تشکیل نشدن این فراکسیون شد.

آن طور که کاظم جلالی رئیس فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت 18 شهریور ماه در گفت وگو با تسنیم تاکید کرد که «طبق صحبتی که با آقای دکتر روحانی شده بود وی گفته بود که ما با تشکیل فراکسیونی به نام فراکسیون دولت موافق نیستم و دو فراکسیونی که وجود دارند، کار خود را انجام می‌دهند.»

روحانی به خوبی می داند که فراکسیون​های حامی دولت در مجلس به همان سرعتش که تشکیل می شود، می تواند فرو بپاشد. اتفاقی که برای فراکسیون انقلاب اسلامی افتاد و اعضایش که اتفاقا اکثریتشان به مجلس نهم راه یافتند، در نهایت نتوانستند جمعی زیادی از نمایندگان را همراه خود کنند و بر این اساس، ترجیح دادند که با دیگر نمایندگان هم سلک خود همان فراکسیون اصولگرایان را حفظ کنند.

به جز فراکسیون های سیاسی که در مجلس نهم به همین دو فراکسیون عمده تقسیم می شود، فراکسیون های تخصصی هم در مجلس هستند که تعدادشان در مجلس نهم به 26 فراکسیون رسمی رسیده است. رقمی که در مجلس هشتم 32 مورد بود. از این تعداد 14 فراکسیون درمجلس نهم حفظ شده است، اما مابقی یا به فراموشی سپرده شده است یا اینکه در عمل فعالیت چندانی ندارد.

در ادامه می توانید لیست فراکسیون های دو مجلس هشتم و نهم را در جدول ذیل ببینید:

فراکسیون های مجالس هشتم و نهم

*فراکسیون حج و زیارت و پیگیری امور ایرانیان خارج از کشور در مجلس هشتم تشکیل شد اما در عمل اطلاعاتی از آنان بر روی سایت مجلس شورای اسلامی یافت نشد.

/4929212