روابط نامشروع یا ازدواج موقت؟

الناز محمدی: آمار ازدواج در کشور در حال کاهش است؛ این را مسئولان می گویند. آمار طلاق رو به افزایش است؛ این را هم مسئولان می گویند. اما نکته ای که این مسئولان به آن اشاره نمی کنند، راه حل برای این مشکل است؛ راه حلی که هرچند گاهی از زبان آن ها بیان می شود ولی گاه آنقدر دور از ذهن و تعجب بر انگیز است که نمی شود چندان حسابی روی آن ها باز کرد. یک روز گفته می شود دختران دبیرستانی ازدواج کنند، بهتر است. یک روز اعلام می شود برای داوطلبان متاهل، سهمیه خاص در کنکور کارشناسی ارشد در نظر گرفته می شود. حالا هم بعد از تمام حرف و حدیث هایی که در چند روز گذشته در مورد ازدواج موقت دختران از سوی برخی کارشناسان مطرح شده است، سردار احمدی مقدم رسما اعلام کرده است که ازدواج موقت را باید به رسمیت شناخت.

فرمانده نیروی انتظامی با اشاره به این که روابط نامشروع را می‌توان در چارچوب قانون به رابطه‌ای مشروع تبدیل کرد، ازدواج موقت را راهکاری برای کاهش جرایم خشن همچون تجاوز به عنف در جامعه عنوان کرده است.  

سردار اسماعیل احمدی‌مقدم ادامه داده است: «وقتی که از ازدواج موقت صحبت می‌کنیم، انگار که در حد یک کفر این موضوع مطرح می‌شود، یعنی روابط نامشروع آن قدر قبح ندارد که بحث ازدواج موقت قبح دارد و حتی در ذهن مردم هم این گونه است که ازدواج موقت معمولا برای کسانی است که قبلا ازدواج کرده‌اند و وسیله‌ای برای زیاده‌خواهی هستند، در حالی که روابط نامشروع می‌تواند در چارچوب قانون مشروع شود.»

فرمانده نیروی انتظامی با بیان این که سخت شدن مراحل ازدواج و جوان بودن جامعه ما، یک واقعیت است که منجر می‌شود برخی از افراد برای خودنمایی خود را عرضه کنند، ادامه داده است: «بسیاری از این خودنمایی به این دلیل است که این افراد به دنبال پیدا کردن همسر هستند، پس چرا ما این موضوع را تسهیل نکنیم که یکی از راهکارهای آن، موسساتی است که بتوانند این افراد را به منظور همسریابی به هم معرفی کنند.»

ازدواج موقت؛ قانونی است، قانونی نیست
احمدی مقدم در حالی  از به رسمیت شناختن ازدواج موقت سخن گفته است که چند سال می شود کارشناسان اجتماعی و حقوقدانان از مطرح بودن قانون ازدواج موقت در قانون مدنی ایران انتقاد می کنند. این کارشناسان معتقدند اصولا در این نوع رابطه نگاه به زن ابزاری و شیء انگارانه است و روشن است که چنین نگاهی سبب افزایش خشونت بر زنان و کاهش منزلت اجتماعی آنان می شود. چنین رابطه ای موقعیت زنان را چه زنانی که ازدواج دائم کرده اند، وچه زنانی که تن به چنین روابطی می دهند ،شکننده تر می کند.

به نظر زهره ارزنی، حقوقدان و فعال مسائل زنان حق زن در ازدواج موقت تضییع می شود. او معتقد است که این مساله برای زنان سه مشکل عمده به همراه دارد؛ اول اینکه در ازدواج موقت زنان از مردان ارث نمی برند، مرد ملزم به پرداخت نفقه نیست و علاوه بر اینها هر وقت بخواهد می تواند «بذل مدت» کند. یعنی اگر هنگام اجرای صیغه توافق کرده بودند این ازدواج 5 سال طول بکشد و مرد ناگهان تصمیم گرفت مدت این ازدواج را به دو ماه برساند زن هیچ کاری نمی تواند انجام دهد.

ارزنی از زاویه حقوقی نیز به این مساله می پردازد و می گوید:«ازدواج موقت را از نظر حقوقی قبول ندارم. چون این ازدواج در ایران فقط در اسناد عادی ثبت می شود که انکار یا معدوم کردنش خیلی راحت است. بیشتر مردان هم برای زنگ تفریح خودشان از این مساله استفاده می کنند و چون نمی خواهند به شأن و اعتبارشان خدشه ای وارد شود آن را مخفی نگه می دارند.»

«نعمت احمدی» وکیلی است که اعتقاد دارد راهکار وزیر کشور برای حل مشکل ازدواج جوانان مناسب نیست.

او می گوید:«ازدواج موقت مساله ای قانونی است که در مذهب شیعه هم آمده است. با این حال نتیجه ای که ترویج آن در جامعه به بار می آورد آن نتیجه ای نیست که هدف شارع بود. نتیجه این ترویج جز بی بندوباری برای مردان متمکن نیست.» به گفته او، این کار باعث سستی ارکان خانواده ها می شود. او به آمارهای طلاق اشاره می کند و می گوید که بر اساس این آمارها، اعتیاد نخستین دلیل و خیانت، که ناشی از ازدواج موقت مردان است، دومین دلیل طلاق در ایران است.

احمدی تاکید می کند: «اگر جوانی موقعیت ازدواج داشته باشد که نمی رود ازدواج موقت کند. این طرح نه تنها تاثیری در ازدواج جوانان ندارد، بلکه به ابزاری قانونی برای سودجویی مردان هوسران تبدیل می شود و بنیان خانواده ها را متزلزل می کند.»

دختران و ازدواج موقت؟
اما علی مطهری، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در این باره نظر دیگری دارد: « همه ما می‌دانیم که امروزه دختران و پسران با هم دوست می‌شوند و روابطی را برقرار می‌کنند که همه ما می‌دانیم نامشروع است و حتی در بسیاری از مواقع خانواده‌ها هم در جریان هستند. ما هم می‌گوییم باشد همین رابطه در جریان باشد اما به صورت مشروع. آنها بیایند و ازدواج موقت کنند.»

او ادامه می دهد: « در حال حاضر می‌بینیم که متأسفانه در بسیاری از خانواده‌ها دوستی بین دختران و پسران مرسوم شده است. حتی در حد صحبت کردن و معاشرت عادی. من می‌گویم این رابطه را بیاییم و سروسامان دهیم همین. می‌دانید که در تحریکات جنسی در جامعه ابزار متعددی پیدا کرده است. خوب است بیاییم و روش اسلامی آن را به کار بریم و دست از عرف نادرستی که برای خودمان مرسوم کرده‌ایم بر داریم.»