با سندروم افسردگی بعد از تعطیلات چه کنیم؟

آخرین روزهای تعطیلات که از راه می‌رسد، کمتر کسی است که با ذوق و شوق آماده حضور مجدد در محل کار یا تحصیلش شود (البته این حالات به شهر یا کشور خاصی هم اختصاص ندارد و همه انسان‌ها ممکن است چنین حالاتی را تجربه کنند). گویا خیلی‌ها از این‌که دوباره باید به زندگی عادی و پراسترس روزانه برگردند، ناراحت هستند و از آن شکایت دارند، البته این نارضایتی را می‌توان هم در حالات چهره و صورتشان دید و هم براحتی و بدون هیچ تعارفی آن را بیان می‌کنند. خیلی تعجب نکنید، این حس تا حدی طبیعی است؛ وقتی این همه روز در کنار خانواده و همراه با آنها بوده‌ایم و بدون نگرانی استراحت کرده‌ایم، برگشت به مکانی پر از کار و استرس،‌ نباید خیلی هم خوشایند باشد. با این حال، گروهی هستند که این حس را طور دیگری تجربه می‌کنند؛ آنهایی که افسردگی و کسالت پس از تعطیلات به شکلی سروقتشان می‌آید که کارهایشان را مختل و سلامت روانشان را تهدید می‌کند.
دکتر پروین ناظمی، روان‌شناس و مدرس دانشگاه در این‌باره توضیح می‌دهد: استراحت کردن یکی از راهکارهایی است که برای دوری از استرس و ارتقای سطح سلامت روان توصیه شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعطیلات نیز فرصتی فوق‌العاده برای استراحت کردن و بهبود سلامت روان است؛ به طوری که بودن در جمع خانواده و ایجاد شرایطی که طی آن فرد بتواند چند روزی به دور از استرس‌‌ها و مشکلات روزمره زندگی کند، بسیاری از آسیب‌ها و مشکلات جسمی و روحی را به حداقل می‌رساند.

به گفته وی همه انسان‌ها برای حفظ سلامت جسم و روح‌شان به تعطیلات نیاز دارند و باید روزهایی را فارغ از کار و مسائل مربوط به آن بگذرانند.

دکتر ناظمی با اشاره به مشکلاتی که ممکن است پس از تعطیلات ایجاد شود، می‌گوید: انسان‌ها خیلی زود به شرایط عادت می‌کنند و چون همه دوست دارند در محیطی آرام و بدون استرس و افکار منفی زندگی کنند، طبیعی است که پس از پایان تعطیلات مشکلاتی ایجاد شود. به همین دلیل گاهی ممکن است هنگام بازگشت به کار با حالاتی مانند بی‌انگیزگی، بی‌حوصلگی و حتی افسردگی و اضطراب روبه‌رو شویم. به گفته وی با افزایش سن، افراد به تجربه می‌آموزند که عقلانی‌تر با این احساسات برخورد کنند و به همین دلیل این مشکلات میان کودکان و دانش‌آموزان بیشتر مشاهده می‌شود.

دانش‌آموزان بیشتر دچار استرس می‌شوند

دکتر ناظمی درباره ایجاد چنین احساساتی میان دانش‌آموزان توضیح می‌دهد: پس از این‌که تعطیلات به پایان می‌رسد، دانش‌آموزان بیشتر از بزرگسالان دچار اضطراب و استرس می‌شوند. با توجه به این‌که در روزهای تعطیل معمولا برنامه‌ریزی خاصی وجود ندارد و هر کس مطابق سلیقه و میل خود کارهایش را انجام می‌دهد، مشخص است که با شروع دوباره درس و کار، کاهش ساعت خواب و فشردگی برنامه‌ها، استرس و حتی نارضایتی آنها بیشتر از قبل می‌شود.

این روان‌شناس به فاصله کم میان زمان تعطیلات و امتحان‌های مدارس، اشاره می‌کند و می‌گوید: با توجه به این‌که تعطیلات نوروز با پایان سال تحصیلی، فاصله چندانی ندارد گاهی حتی می‌بینیم دانش‌آموزان تا هنگام امتحانات نیز با مشکلاتی روبه‌رو هستند؛ این دانش‌آموزان اغلب حوصله ندارند و در نتیجه نمی‌توانند بخوبی برنامه‌ریزی کنند و کارهایشان را درست و منظم انجام ‌دهند.

دکتر ناظمی با اشاره به افت تحصیلی دانش‌آموزان پس از گذراندن تعطیلات، توضیح می‌دهد: به همین دلیل گاهی پس از پشت‌سر گذاشتن تعطیلاتی طولانی مدت، شاهد کاهش عملکرد افراد و افت کاری و تحصیلی آنها هستیم.

چه کار باید کرد؟

دکتر ناظمی با اشاره به اهمیت حفظ سلامت یادآور می‌شود: همان طور که گفته شد، تعطیلات نیاز انسان است و همه ما برای حفظ سلامت جسمی و روحی به آن نیاز داریم، اما آنچه مشخص است این است که تعطیلات روزی به پایان می‌رسد و باید دوباره به محل کار و تحصیل برگردیم؛ به طور حتم شرایط موجود در محل کار مانند روزهای تعطیلات و استراحت نیست و دشوارتر خواهد بود.

به گفته وی برخورد انسان‌های مختلف در چنین شرایطی به ویژگی‌های شخصیتی آنها و نوع تربیت خانوادگی‌شان بستگی دارد. علاوه بر این موارد، نحوه برنامه‌ریزی برای تعطیلات نیز مورد مهمی است که می‌تواند از ایجاد این حالت‌ها پیشگیری کند.

دکتر ناظمی برای برطرف کردن مشکلاتی که ممکن است پس از تعطیلات ایجاد شود، توصیه می‌کند: برای کاهش صدمات ناشی از شروع مجدد کار و تحصیل، بهتر است در روزهای تعطیل هم برنامه‌ریزی داشته باشید؛ البته لازم نیست این برنامه‌ریزی‌ها خیلی دقیق و فشرده باشد که شما را خسته کند.

همچنین باید در تعطیلات، درباره روزهای کار و تحصیل و اتفاقات مربوط به آن نیز در جمع خانواده یا با دوستان صحبت کنید. البته شاید بچه‌ها این صحبت‌ها را خیلی دوست نداشته باشند ولی یادآوری‌ وظایف و صحبت درباره کار و درس می‌تواند آنها را برای شروع مجدد آماده کند.

به گفته وی پیشگیری از ایجاد چنین احساساتی نکته اساسی و مهم است ولی در صورتی که چنین شرایطی ایجاد شود نیز نباید خیلی نگران بود؛ چون معمولا با بازگشت به محل کار و شروع مجدد فعالیت‌ها، علائم برطرف می‌شود، اما در صورتی که نشانه‌های استرس و اضطراب بیش از حد باشد، بهتر است از متخصصان کمک بگیرید و با مشورت آنها این احساسات را کنترل کنید.
47301