ولی به نظرم دو نکته کلی درباب جایگاه انتقاد و منتقد در کشور را می‌توان از دل این سخنرانی و البته صبغه و سابقه آن بازخوانی کرد.
از زمانی که «مطالعه» فرای یک سرگرمی به عنوان یکی از ارکان اصلی حرفه‌مان - روزنامه نگاری - شناخته شد؛ با یک اصل کاربردی زیاد برخورد کردیم و آن اینکه در مواجهه با «نقد» به محتوای پیام نگاه کنیم و نه گوینده آن. همان ضرب المثل قدیمی «من قال» و «ما قال». در مورد دولت آقای احمدی نژاد هم، رهبری انقلاب بارها بر سعه صدر و شنیدن نظرات مختلف بویژه انتقادها تاکید داشته اند که شاید مهمترین شان در دیدار با اعضای هیئت دولت با ایشان در چهارم شهریور 1386 این نکته ورای یک توصیه به دولت، به شکلی قابل تامل تر برای همه مسئولان مطرح شد:
«از انتقاد هم اصلاً عصبانى نشوید... مطلقاً حالت عصبانیت و بى‌تابى نباید به شما دست بدهد. بعد هم شما از همان انتقاد - ولو غیرخیرخواهانه باشد - استقبال کنید؛ چون گاهى در انتقادهاى خصمانه هم حقایقى وجود دارد که انتقاد کننده از روى خیرخواهى نمى‌گوید، اما انتقادش واقعى است؛ چه برسد آن کسانى که از روى خیرخواهى از شما انتقاد مى‌کنند. اصلاً هیچ نرنجید و از انتقاد استقبال کنید.»
حالا شما به این جمله رییس جمهور محترم که قبل از بیان آن گفته است، دیگر شوخی بس است، دقت کنید: «به نظرم طراح سوال با شاسی لیسانس گرفته است!»
اینجا چند سوال مطرح است: این جمله جز تخفیف و تحقیر سوال کننده چه معنایی دارد؟ آیا اصلا منتقد باید ابتدا خودش را و معلومات و مدراکش را عرضه کند و بعد یک سوال و یا نقد را مطرح کند؟! جامعه اسلامی پاسخگوی مد نظر امام (ره) و رهبری اینگونه است؟ منتخبان ملت می توانند با چنین برخوردی منتقدان و پرسش گران خود را قانع کنند؟ شما به عنوان یک شهروند با چه مختصاتی می توانید از منتخب ملت سوال کنید؟ اصلا حق دارید یا خیر؟ اگر بله باید ابتدا مدرک تحصیلی ارائه بدهید و بعد سوال بپرسید یا خیر؟ اگر به دستگاهی نقد دارید باید ابتدا شجره نامه تان را ارائه بدهید و بعد نقد خود را مطرح کنید یا خیر؟
و اما نکته دوم؛ ریییس جمهور محترم در خلال سخنرانی در مجلس، بارها از موضع مظلومیت و البته حق به جانب، عنوان کرد که این دولت بیشترین سعه صدر را داشته و بیشترین حجم انتقادات به آنها وارد شده و...این بیانات در کنار رفتار عملی آقای رییس جمهور چگونه قابل هضم است؟ جمع اضداد است؟ از طرفی منتقد را زیر سوال می بریم، از سویی پاسخ ش را نمی دهیم و در ضلع سوم هم می گوییم ما خیلی انتقاد پذیر هستیم!
و اما بعد...
در جریان مناظره اینترنتی دکتر علی مطهری و حجت الاسلام علیرضا پناهیان، همین دو نکته قابل مشاهده است؛ اولا مقدمه چینی و سطح بندی برای منتقد آنهم نه به خاطر طبقه بندی کردن حد و حدود «پاسخ» بلکه برای وارد دانستن یا وارد ندانشتن اصل انتقاد! (دور زدن همان عنصر «ما قال»)
و ثانیا ایستادگی بر سر مواضع حتی در صورت روشن شدن اشتباه و یا موضع اشتباه و یا حتی اطلاعات غلط؛ به عبارتی در این استراتژی: هرگز عقب نشینی وجود ندارد، حتی اگر سکون و حرکت به جلو، اشتباه باشد! همان ضلع سوم در هر صورت حق با ماست و...
در مورد نکته اول، آقای مطهری پاسخ مبسوط و کاملی را به این طبقه بندی منتقد و یا اعطای حق انتقاد با شاخص بندی جناب پناهیان، داده است. اما در مورد دوم: داستان انتقادهای تند و حملات شدید جناب پناهیان به فیلم تحسین شده «طلا و مس» را خاطرتان هست؟ بعد از تجلیل مقام معظم رهبری از فیلم و اتفاقا تقدیر از نمایش باورپذیر زندگی یک طلبه، عکس العمل جناب پناهیان چه بود؟! در گفتگویی با ماهنامه 24 اعلام کردند: «بنده بعداً رفتم و نکات خودم را هم خدمت ایشان عرض کردم. ایشان ضمن تأکید بر اهمیت نقد و بررسی، عرایض بنده را رد نکردند و اظهار لطف هم فرمودند.»
فتامل!
6060
نظر شما