عصر ناو هواپیمابر به پایان رسیده!

غزال زیاری: ادامه سرمایه‌گذاری آمریکا در ساخت و بهره‌گیری از ناوهای هواپیمابر از دید بسیاری از کارشناسان یک اشتباه است؛ منتقدان بر این باور هستند که این ناوهای هواپیمابر، شبیه جنگ ناوهای منسوخ گذشته‌اند و در برابر فناوری‌های موشکی مدرن آسیب‌پذیر خواهند بود. کشورهای مختلف دنیا حالا موشک‌های ضدکشتی مقرون به صرفه‌ای تولید کرده‌اند که می‌توانند برتری نیروی دریایی آمریکا را به چالش بکشند.

تعدادی از این منتقدان معتقدند که آمریکا باید محور استراتژیک نظامی خود را به سمت ساخت زیردریایی‌ها و کشتی‌های سطحی چابک‌تر و سرمایه‌گذاری در تسلیحات مافوق صوت و فضایی پیش برده تا اثربخشی ارتش آمریکا در برابر تهدیدات افزایش بیابد.

از سلطه تا آسیب‌پذیری؛ افول ناوهای هواپیمابر آمریکا

بیشتر کشورها تمایل دارند که در فکر جنگ‌های قبلی، آماده جنگ شوند؛ این واقعیت را می‌توان در تعهد وسواس‌گونه آمریکا در ساخت ناوهای هواپیمابر گران‌قیمت مشاهده کرد. اما حقیقت این است که ناوهای هواپیمابر، متعلق به دوران گذشته‌اند و بیشتر شبیه جنگنده‌های قدیمی به نظر می‌رسند.

از نظر آمریکایی‌ها، نیروی دریایی آمریکا تنها به این دلیل برای شکست دادن ژاپنی‌ها در جنگ جهانی دوم و در اقیانوس آرام، به سراغ این ناوهای هواپیمابر رفت که چاره دیگری نداشت.

سیستمی قدیمی که ارزش هزینه کردن ندارد

در جنگ جهانی دوم، نیروی دریایی آمریکا مجبور بود تا به سرعت به حمله ژاپنی‌ها پاسخ دهد؛ از همین رو آنها مجبور شدند تا ناوهای هواپیمابر را در مرکز استراتژیک‌شان قرار داده تا ژاپن را شکست دهند و این تاکتیک تا حدودی موفقیت‌آمیز هم بود.

اقیانوس آرام، اثربخشی بهره‌گیری از پرتابگرهای جنگی متحرک در دریا را مشاهده کرد. عصر رزم‌ناوها در آغاز جنگ‌جهانی دوم، با مرگی غیررسمی، جان باخت و پس از جنگ، آمریکا به اعتبار و قدرتی که ناوهای هواپیمابرش به نمایش گذاشت، پی برد. در نتیجه، دوره بهره‌گیری از این ناوهای هواپیمابر، برای دهه‌ها بعد از جنگ جهانی دوم تمدید شد.

هزینه سرسام‌آور ساخت ناوهواپیما بر

در حال حاضر هزینه میانگین برای ساخت یک ناوهواپیمابر با سوخت هسته‌ای، مثل کلاس جدید جرالد آر فورد آمریکایی بیش از ۱۳.۳ میلیارد دلار است و هزینه نگهداری آن صدها میلیون دلار دیگر را طلب می‌کند. مدل‌های قبلی فقط کمی ارزان‌تر هستند. دولت آمریکا حالا ۱۱ ناو هواپیمابر دارد و این کشتی‌های جنگی بزرگترین ناوهای جهان هستند و فضای عرشه آنها برای برخاستن و فرود آمدن هواپیما، دوبرابر فضای هر ناو دیگری در دنیاست.

با این وجود، پیچیدگی و هزینه گزاف ساخت ناوهای هواپیمابر، آنها را به اهداف وسوسه‌انگیزی برای رقبا تبدیل می‌کند و از سوی دیگر در صورت آسیب‌دیدگی در جنگ یا نابودی، یک دارایی بزرگ به ارزش میلیاردها دلار به هدر رفته و توانایی نیروی دریایی آمریکا کاهش چشمگیری خواهد یافت.

منسوخ شده

هیچ تردیدی نیست که این ناوهای هواپیمابر محصول دوران گذشته هستند؛ زمانی که جنگ‌جهانی دوم در جریان بود. اما امروز زرادخانه‌های عظیم موشک‌های دوربرد و میان برد، می‌توانند به راحتی بر پدافند ناوهای هواپیمابر و دیگر کشتی‌های جنگی نیروی دریایی آمریکا غلبه کنند. چین حالا در این زمینه به حدی استاد شده که بسیاری از متخصصان جنگ‌های دریایی می‌ترسند که اگر روزی جنگ آمریکا و چین برسر تایوان شروع شود، ناکارآمدی ناوهای هواپیمابر، برای آمریکایی‌ها گران تمام شود.

حالا قدرت‌های بزرگ در حال ظهور مثل چین، زرادخانه‌های عظیمی از موشک‌های ارزان‌قیمت (درمقایسه با قیمت ناوهای هواپیمابر آمریکا) تولید کرده‌اند که می‌تواند به صورت کامل سیاست دفاعی آمریکا در اقیانوس‌های هند و آرام را بهم بریزد.

تردیدهای آمریکا برای استقرار تجهیزات گران‌قیمت دریایی‌اش برای متوقف کردن حملات در دریاهای آزاد، این سیگنال را به کشورها فرستاد که دیگر نباید از ناوهواپیمابر ترسناک آمریکا بترسند.

منبع: nationalinterest

۵۸۵۸