روبات‌های جاسوسی که می‌دانند کی باید قایم شوند!

محمود حاج‌زمان: جاسوس در پوشش تاریکی به ساختمان مورد نظر نزدیک می‌شود، در حالی‌که برای اجتناب از برخورد با لیزر‌ها و نگهبانان، مسیری زیگزاگ را طی می‌کند. وقتی صدای پای یک نگهبان نادیده را می‌شنود، نقطه مناسبی را در نزدیکی یک سطل زباله یا پشت بوته‌ها پیدا می‌کند، تا از دید نگهبان پنهان شود. زمانی‌که همه چیز دوباره آرام شد، مجددا آرام آرام بر روی چهار چرخ کوچک خود به حرکت ادامه می‌دهد.

به گزارش نیوساینتیست، این جاسوس انسان نیست بلکه یک روبات است. نمونه اولیه آن اواخر سال گذشته میلادی، توسط آزمایشگاه‌های فناوری پیشرفته شرکت لاکهید مارتین در نیوجرسی رونمایی شد. پس از ارائه یک هواپیمای بدون سرنشین جاسوسی، این شرکت اکنون قصد دارد روبات‌های خودکاری را خلق کند که قادرند بدون دیده شدن، دور و بر انسان‌ها به انجام ماموریت بپردازند.

چیزی که این روبات را منحصر به فرد می‌سازد، توانایی آن در ساخت یک مدل کامپیوتری از محیط اطرافش است. این روبات به یک اسکنر لیزری مجهز است که به آن اجازه می‌دهد نقشه پنهانی محیط اطرافش را به صورت سه‌بعدی تهیه کند. این روبات همچنین مجموعه‌ای از حسگرهای صوتی دارد تا بتواند صدای پاها و جهت آنها را در اطراف خود تشخیص دهد.

مهندس ارشد پروژه، برایان سترفیلد می‌گوید که در طراحی این روبات چهار شرط لحاظ شده است: اجتناب از دیده شدن توسط نگهبانانی که در موقعیت‌های مشخص قرار دارند، اجتناب از شناسایی احتمالی توسط نگهبانانی که موقعیت آنها ناشناخته است، اجتناب از محیط‌هایی که روبات در آنها هیچ راه فراری ندارد؛ و با توجه به اینکه روبات برای حرکت در شب طراحی شده، اجتناب از نواحی پرنور. وی می‌گوید: «برای اینکه شناسایی روبات در تاریکی سخت‌تر بشود، ما آن را به رنگ مشکی درآوردیم.» به گفته وی اگر روبات احساس کند که در معرض خطر کشف شدن توسط یک نگهبان قرار دارد، تلاش می‌کند تا به محلی برود که بتواند در آن پنهان شود.

آلن واگنر از موسسه فناوری جرجیا که در زمینه هوش مصنوعی و فریب روباتیک کار می‌کند، می‌گوید: «رویکرد لاکهید مارتین باید از تئوری ذهن برای عملکردش استفاده کند، به این ترتیب که که روبات برای خود فرضیاتی در خصوص نحوه عملکرد پنهانی در حضور انسان انجام می‌دهد.» با این وجود وی می‌گوید که به احتمال زیاد، نرم‌افزار این روبات محدود به دستورالعمل‌های خاصی مانند این است که «اگر صدایی شنیدی، فورا به نزدیک‌ترین گوشه تاریک برو.» اما چنین دستوراتی به اندازه کافی پیچیده نیست که بتوان با استفاده از آنها، در محیط‌های مختلف از چشم انسان پنهان شد.

واگنر می‌گوید: «برای اینکه بتوان روباتی ساخت که در حالت کلی بتواند مخفیانه کار کند، به هوش مصنوعی فوق‌العاده‌ای نیاز است. روبات نیاز دارد تا شکل و اندازه‌اش را در نظر بگیرد، توانایی هدایت خود در تمام مسیرهای احتمالی را داشته باشد، آگاهی نسبی از خط دید هر فردی داشته باشد، تاثیر حرکت خود را در محیط اطراف در نظر بگیرد، و مواردی از این قبیل.»

روبات سترفیلد با استفاده از مواد با قابلیت تولید انبوه ساخته شده است. هم سترفیلد و هم واگنر می‌گویند که سخت‌افزار اختصاصی آن که متراکم‌تر و بی‌صداتر است، باعث بهبود تحرک روبات و توانایی مخفی ماندن آن می‌شود. سترفیلد می‌گوید: «محدودیت‌های بنیادی اندکی وجود دارد که مانع از انجام ماموریت‌های مخفی این روبات و شناسایی آن توسط انسان می‌شود.»

به نظر می‌رسد که محصول جدید لاکهید مارتین به آرامی آماده ورود به دنیای واقعی می‌شود. اخیرا ارتش آمریکا تقاضاهایی برای روبات‌های جاسوس بادوام داشته که قابلیت اختفاء داشته باشند و برای تولید انبوه نیز مناسب باشند. وزارت دفاع آمریکا انتظار دارد که با توجه به پاداشی که برای طراحی‌های عملیاتی در نظر گرفته است، تا آخر امسال بتواند روبات مناسبی را به دست آورد.

50