محمد هیراد حاتمی: هنوز عطش فرا رسیدن سال 2010 میلادی فراگیر نشده بود که خبر آغاز « بحران اقتصادی » یکباره جهان را درگیر خود کرد. بحرانی که به یکباره سفره خود در سراسر جهان را پهن کرد و تا مدت ها رنگ رونق را از بسیاری کسب و کار های جهان برد. با اینکه حدود 3 سال از آغاز بحران اقتصادی جهانی گذشته اما همچنان این موضوع در برخی بخش های اقتصاد جهان نمایان است. در همین رابطه موسی غنی نژاد، عضو هیات علمی دانشگاه صنعت نفت و از برجسته ترین کارشناسان حال حاضر اقتصاد ایران اعتقاد دارد همچنان یک وضعیت نا اطمینانی در اقتصاد جهانی میان فعالان اقتصادی وجود دارد. او در گفت و گویی که متن آن را در ادامه به طور کامل خواهید خواند بحران اقتصادی اخیر جهان را از لحظه تولد تا پایان سال 1389به طور کامل مورد تحلیل قرار داده است.
همانطور که بارها اعلام شده است بحران اقتصادی اخیر که سراسر جهان را درگیر خود کرد از آمریکا آغاز شد. تحلیل شما از شکل گیری این بحران اقتصادی چیست؟
همانطور که شما هم اشاره کردید بحران اقتصادی در سال 2007و سال 2008 با مشکل مسکن در آمریکا شکل گرفت. این بحران بعد ها در بازار های بورس جهانی تسری پیدا کرد و به سایر بورس های دنیا نیز سرایت کرد. بر این اساس بحران اقتصادی جهان بازار های دنیا را تحت شعاع خود قرار داد. علت آن هم مشخص است. « ترکیدن حباب مسکن در آمریکا » اصطلاحی است که برای برحان اخیر اقتصادی جهان به کار برده می شود.
ترکیدن حباب مسکن در آمریکا چگونه یکباره نقطه آغاز بحران اقتصادی قلمداد شد؟
در واقع این ترکیدن حباب مسکن تریلیون ها دلار دارایی های شرکت ها و مردم را از بین برد و سبب شد یک فضای احتیاط آمیزی در سایر اقتصاد های پیشرفته دنیا ایجاد شد. به این معنا که اعتماد مصرف کننده به شدت کاهش پیدا کرد. از سوی دیگر مصرف کننده به شدت در هزینه کردن محتاط شد. این پایین آمدن تقاضا در کل اقتصاد جهانی سبب شد تا یک وضعیت رکودی در اقتصاد سراسر جهان به وجود آید.
تدابیری که پس از این جریان در اقتصاد جهان به کار گرفته شد شامل چه مواردی بود و اینکه میزان اثر گذاری آنها را چگونه ارزیابی می کنید؟
برای مقابله با این وضعیت در اقتصاد های جهانی شاهد این بودیم که وضعیت سیاست های پولی و مالی آغاز شد. اوباما، رییس جمهوری آمریکا به شدت نرخ بهره بانکی را پایین آورد وسیاست های مالی گسترده ای را برای نظام بانکی در نظر گرفت. با اجرای این سیاست ها دچار کسری بودجه زیادی شدند که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت.
در اروپا چطور؟
این وضعیت در اروپا هم اتفاق افتاد و در آنجا هم رشد اقتصادی در سال 2009 به شدت کاهش پیدا کرد اما از اوایل سال 2010 میلادی علایم بهبود مشاهده شد. باید به این نکته اشاره کنم که این بهبودی که مطرح کردم بسیار زیاد کند صورت گرفت.
در حال حاضر زمان زیادی از آغاز سال 2011 میلادی نگذشته است. این وضعیت بهبود که شما به آن اشاره کردید همچنان ادامه دارد یا خیر؟
هم اکنون که در سال 2011 هستیم درست است که رشد اقتصادی مثبت شده است اما به آن صورت که بگوییم به وضعیت پیش از بحران اقتصادی اخیر جهان بازگشته است، نیست. هنوز آن رشد اقتصادی پیش از آغاز بحران اقتصادی اتفاق نیافتاده است.
از نگاه کارشناسی اگر بخواهید وضعیت حال حاضر اقتصاد جهانی را بررسی کنید تحلیل شما از آن چیست؟
در حال حاضر آنچه از اقتصاد جهانی مشاهده می شود این است که یک وضعیت صبر و انتظار در بازار ملاحظه می شود. به ویژه در یک و ماه نیم پایانی سال با اتفاقی که در کشور های عربی به وقوع پیوست این موضوع بیشتر مشاهده می شود. کشور های عربی در روزهای پایانی سال 89 با بحران مواجه شدند و همانگونه که مشاهده کردیم یکباره قیمت نفت متزلزل شد. بالا رفتن قیمت نفت شاید اقتصاد جهان را با موضوع تازه ای مواجه کرده باشد. اثر گذاری از جهت تاثیری است که روی قیمت نفت گذاشته می شود.
ادامه پیدا کردن این وضعیت به سود اقتصاد جهان خواهد بود یا اینکه آن را با مشکلات بیشتری مواجه خواهد کرد؟
این وضعیتی که در حال حاضر وجود دارد اگر ادامه پیدا کند یک تهدید برای کشور های صنعتی است. بر این اساس قیمت نهاده ها بالا تر می رود و بر روی موارد دیگر هم اثر گذار خواهد بود.
با توجه به اینکه هنوز زمان زیادی از سال 2011 پیش بینی شما از آینده اقتصاد جهانی در این سال چیست؟
وضعیت نا اطمینانی در اقتصاد جهانی وجود دارد و نمی توان با قاطعیت گفت سال 2011 اقتصاد جهانی بهبود پیدا خواهد کرد یا اینکه اوضاع آن بد تر خواهد شد. چون سال 2011 شایدآبسین حوادث سیاسی باشد. نمی توان به طور کلی ارزیابی دقیقی از اقتصاد جهان در مدتی که از سال 2011 باقی مانده است انجام داد.
در چنین شرایطی بازار های بورس جهان با نوعی نگرانی به فعالیت های خود ادامه خواهند داد یا اینکه همچنان آنها نقش پر رنگی برای تزریق رونق به اقتصاد جهان ایفا خواهند کرد؟
بورس بازها که همیشه کار خودشان را انجام خواهند داد و اتفاقا این بورس باز ها هستند که همیشه تعادل را در اقتصاد جهانی ایجاد می کنند.
موضوعی که در سال 89 به وضوح شاهد آن بودیم افزایش پی در پی قیمت طلا در بازار های جهانی بود. چه اتفاقی افتاد که شاهد رکورد زنی های پی در پی قیمت این فلز گران بها در بازار های جهانی بودیم؟
بالا رفتن قیمت طلا در بازار های جهانی دلایل متعدد دارد اما یکی از دلایل آن بد بینی فعالان اقتصادی به وضعیت آینده بازار است. در شرایط بحرانی اقتصاد جهانی طلا بسیار زیاد جذابیت پیدا می کند. مساله اینجاست که در اغلب کشور های پیشرفته صنعتی مصرف کننده ها و به دنبال آن سرمایه گذاران خیلی امیدوار نیستند وضعیت اقتصاد جهانی بهبود پیدا کند. بر این اساس همانطور که اشاره کردم در این شرایط طلا کالای جذابی به شمار می آید. باید بپذیریم که در حال حاضر رشد اقتصادی بسیار پایین است و همین عامل سبب می شود مردم به سول طلا سوق پیدا کنند.
این شرایطی که از اقتصاد جهانی تحلیل کردید تا چه اندازه بر اقتصاد ایران اثر گذار خواهد بود؟
شرایط اقتصاد جهانی قاعدتا بر اقتصاد ایران هم اثر گذار خواهد بود. این موضوع را از دو جهت می توان مورد بررسی قرار داد. نخست آنکه به دلیل بحرانی شدن شرایط اقتصاد جهانی قیمت نفت بالا خواهد رفت و از این لحاظ درآمد های نفتی ایران افزایش پیدا خواهد کرد. این یک روی سکه است و روی دیگر این است که در شرایط بحرانی شدن اقتصاد جهانی برای بازار ما هم مشکلاتی به وجود خواهد آمد. به هر حال کانی ها و مواد معدنی روی تولید ما هم اثر خواهد گذاشت. نمی توانیم بگوییم مستقل از این بحران زندگی می کنیم. در این شرایط بحران اقتصاد جهانی بسیاری از کشور های پیشرفته صنعتی جهان نابود خواهند شد و کشور های نوظهور مانند چین در شرایط خوبی به سر خواهند برد. بخش قابل توجه ای از روابط اقتصادی ایران با این کشور هاست و این شرایط برای ما مشکلی ایجاد نخواهد کرد. اگر این بی اطمینانی ادامه پیدا کند قاعدتا سرمایه گذاران خارجی دچار مشکل خواهند شد. این موضوع به طور جدی در بخش انرژی مشاهده خواهد شد.
/36
نظر شما