محبوبه عمیدی: ناآرامی‌ها و اعتراضات مردمی در کشورهای گوناگون قابل پیش‌بینی است و ناآرامی‌های اخیر در کشورهای عربی خاورمیانه می‌تواند یکی از بهترین فرصت‌های قرن حاضر را برای تهیه الگوهای ناآرامی و اعتراض مدنی در اختیار محققان قرار دهد. مشکل اینجاست که ساخت این الگوها به داده‌هایی نیازمند است که بخشی از اطلاعات محرمانه و طبقه‌بندی‌شده به‌شمار می‌روند و در اختیار محققان قرار نخواهند گرفت.
به گزارش نیوساینتیست، این مشکل سال‌هاست که تهیه الگوهای اجتماعی را تحت‌الشعاع قرار داده است. سازمان‌های متعددی مانند «آژانس تحقیقات پیشرفته دفاعی ایالات متحده» و دیگر مؤسسات وابسته به پنتاگون برای پیش‌بینی انقلاب‌ها - مانند وقایع اخیر در کشور مصر- و گروه‌های بررسی فعالیت‌های تروریستی به این اطلاعات محرمانه دسترسی دارند؛ اما نتایج حاصل از تحقیقات این سازمان‌ها در بهترین حالت ناقص و غیرقابل استناد در اختیار جامعه قرار خواهد گرفت.
«گروه کاری پیش‌بینی بی‌ثباتی سیاسی» که در دانشگاه جرج میسون در فیرفاکس، ویرجینیا از سال 1994 ایجاد شده و توسط سیا حمایت مالی می‌شود، یکی از این نمونه‌هاست. این گروه با استفاده از اطلاعات تاریخی ناآرامی‌ها، ساختار سیاسی و شرایط اقتصادی مناطق مختلف جهان، ثبات سیاسی دولت‌ها را پیش‌بینی می‌کند. جزئیات این الگو در دسترس عموم خواهد بود، اما پیش‌بینی‌ها تنها در اختیار سیا قرار خواهند گرفت.
مانتی مارشال، یکی از اعضای این گروه کاری، شبیه‌سازی وقایع تاریخی توسط این الگوها را بسیار‌خوب توصیف می‌کند اما در مورد پیش‌بینی آینده توسط آنها چندان مطمئن نیست. او می‌گوید: «نمی‌دانم هیچ‌کدام از این تلاش‌ها تاکنون موفقیت بوده‌اند یا نه! آنها اطلاعات طبقه‌بندی شده هستند و دسترسی به آنها غیرممکن است».
یکی از اعضای Sentia Group که تاکنون بیش از 12 مدل ناآرامی را برای سازمان‌های دولتی گوناگون تهیه کرده، می‌گوید: «تمامی الگوهای پیش‌بینی تهیه شده بد هستند, شاید بشود گفت تعدادی از آنها کمی امیدوارکننده‌اند».
از سوی دیگر عوامل بسیاری به بی‌ثباتی سیاسی دامن می‌زنند و این موضوع اعتماد به نتایج نهایی را بسیار دشوار می‌کند. همه چیز، حتی تغییرات آب‌و‌هوایی یا شرایط اقتصادی منطقه و حتی نرخ مرگ‌و‌میر در کودکان می‌تواند در تغییر نتیجه مؤثر باشد. از سوی دیگر اثر متقابل این عوامل بسیارپیچیده است و در نتیجه پیش‌بینی اعتراضات را به یک چالش بزرگ برای محققان تبدیل خواهد کرد.
می‌توان این پیچیدگی را در الگوها مدیریت کرد و به نتیجه نهایی رسید؛ اما باز هم زمان دقیق آغاز آشوب‌ها و حتی جنگ داخلی غیرقابل پیش‌بینی است. به عنوان مثال رواندا را در نظر بگیرید. در اولین سال‌های دهه 1990، تنش میان دو گروه نژادی در این کشور به خوبی مشهود بود، در نتیجه این کشور در الگوهای پیش‌بینی تنش، یکی از کشورهای در وضعیت هشدار قرار می‌گرفت اما هیچ یک از این الگوها نمی‌توانستند سقوط هواپیمای حامل رئیس‌جمهور وقت این کشور در سال 1994 و متعاقب آن آغاز جنگ داخلی در این کشور و نسل‌کشی را پیش‌بینی کنند.
الگوهای دیگری نیز طراحی شده‌اند که به بررسی شبکه‌ای پیچیده از عوامل ایجاد ثبات اجتماعی و سیاسی می‌پردازند، نتایج این الگوها به مراتب دقیق‌تر است، چون آنها می‌توانند عوامل بی‌ثباتی در منطقه را نشان دهند. البته اگر جرقه‌ای برای ایجاد تغییر رخ دهد، توسط این الگوها نیز قابل پیش‌بینی نخواهد بود.
50173
نظر شما