بوئینگ آرزوپیما

مریم عظیم‌زاده: سیزدهم اردیبهشت‌ماه / 3 می؛ اولین نمونه بوئینگ 787 آزمایشی، به سوی خط پرواز هدایت شد تا از لحاظ فنی مورد بررسی قرار بگیرد؛ اما فردای آن روز، رسانه‌ها اعلام کردند که زمان تحویل این هواپیما به مشتریان 6 ماه دیگر به تعویق افتاده، زیرا شرکت بوئینگ نمی‌تواند تولید خود را تا اواسط سال 1392 / 2013 میلادی به حد انتظار برساند. از تیر 1386 / 2007 که بوئینگ 787 در مراسمی ویژه رونمایی شد، شرکت بوئینگ چندین بار تحویل این هواپیما را به دلیل انجام آزمایش‌های بیشتر به تعویق انداخته است.

پیش‪زمینه طراحی
در سال‪های پایانی دهه 1370 / 1990، شرکت بوئینگ به دلیل فروش پایین مدل 767 در مقایسه با A330-200 ایرباس تصمیم به ساخت هواپیمایی جدید گرفت. بر این اساس، دو مدل جدید طراحی شد که یکی Sonic Cruiser و دیگری 747ایکس نام گرفت . پس‌از 11 سپتامبر 2001 و افزایش قیمت بنزین، شرکت‪ها به مدل‪هایی با کارایی سوخت بالا روی آوردند. از این‌رو مدل 747ایکس از بازار خارج شد و نمونه جدید 7-ای-7 در دستور کار قرار گرفت. حرف ای میان کلمه 7-ای-7 در چند مفهوم به‌کار رفته است، یکی کارآیی و دیگری سازگار با محیط‌زیست؛ اما در دی 1386 / ژانویه 2005، این حرف با عدد 8 جایگزین شد و مدل 787 نام گرفت. نام تجاری آن نیز از میان کلمات مختلف و با رأی 500هزار نفر، دریم لاینر انتخاب شد که به معنی آرزوپیما است

پیش‪تولید
سه مدل 787 در دستور کار بوئینگ قرار گرفت: 3-787، 8-787 و 9-787 که هزینه آنها در سال 2007 به‌ترتیب 146 تا 151 میلیون دلار، 157 تا 167 میلیون دلار و 200 میلیون دلار تعیین شد. در آن تاریخ، بوئینگ 787 با نزدیک به 600 سفارش و سرعت خریداری، پرفروش‌ترین نمونه هواپیما شناخته شد.

موتور 787 برای کاهش سروصدا به‌شکل V طراحی شده و از فناوری مشابهی با Sonic Cruiser بهره می‪برد. کارآیی سوخت این مدل 20 درصد بالاتر از 767 است که یک سوم آن از موتورها و دو سوم دیگر، از پیشرفت‪های آیرودینامیک و استفاده از مواد کامپوزیتی سبک‪تر و سیستم‪های پیشرفته‪تر ناشی می‪شود

برای 787 دو مدل موتور انتخاب شد، یکی مدل GEnx شرکت جنرال‌الکتریک و دیگری Trent1000 رولز-رویس. این اولین بار در تاریخ هوانوردی تجاری است که هر دو مدل موتور انتخابی، همپوشانی مناسبی با سیستم هواپیمای 787 دارند. در حال حاضر، هر سه مدل 787 از موتور Trent1000 رولز-رویس استفاده می‌کنند؛ در حالی‌که ایرباس 350آ که رقیب مدل 787 است، از موتور رولز-رویس ترنت‌ایکس.و.ب بهره می‌برد.

اما 787 با انتقادات زیادی از سوی رقیبان بوئینگ همراه شد. جان لیهی، مدیرعامل شرکت ایرباس گفت که ادعاهای بوئینگ مبنی بر پیشرفت این مدل نسبت به Sonic Cruiser احمقانه است. وی استفاده بیش از حد از کامپوزیت‪های سبک را در بدنه‪ی 787 حماقت محض خواند.

تولید
بعد از به پایان رسیدن عملیات شبیه‪سازی کامپیوتری و آزمایش در تونل هوا، شرکت بوئینگ در سال 1382 / 2003 اعلام کرد که 787 در کارخانه اورت واشنگتن تولید می‪شود. چندین شرکت از دیگر کشورهای جهان نیز در ساخت این هواپیما شرکت کردند. این روش ساخت را بوئینگ در تولید هواپیمای 737 هم بکار برده بود که سبب شد در مقایسه با رقبا، سریع‪تر و با فرصت بیشتری کار را به انجام برساند.

بخش‪هایی از این هواپیما در کانادا و استرالیا ساخته شده‪اند. بال‪ها در شرکت‪های ژاپنی مانند صنایع سنگین میتسوبیشی در ناگویا تولید شده‌اند. درهای مسافران را یک شرکت فرانسوی و درهای خدمه و اضطراری را یک شرکت سوئدی تولید کردند؛ اما بیش از 35 درصد این هواپیما را شرکت‪های ژاپنی تولید کرده‌اند که الیاف کربنی به‌کار رفته در آن‌را نیز تأمین کرده‌اند.

ساختار هواپیما
مواد به کار رفته در این هواپیما عبارتند از:

50 درصد کامپوزیت شامل 35 تن الیاف کربنی در بدنه، بال‪ها، دم، درب‪ها و قسمت‪ها داخلی
20 درصد آلومینیوم در بال‪ها و دم
15 درصد تیتانیوم و 10 درصد استیل در موتورها
5 درصد مواد دیگر

این هواپیما می‪تواند حدود 15هزار (14800 تا 15700) کیلومتر پرواز کند. ابعاد هر صندلی در بخش ویژه 116.8 سانتی‪متر و در بخش عادی 86.4 سانتی‪متر است. کابین داخلی 787 نزدیک‌به 40 سانتی‪متر بزرگ‌تر از A330 و A340 ایرباس است. پنجره‪های کابین هواپیما نیز از دیگر هواپیماها بزرگ‌تر است و قدرت دید بالاتری دارند. هم‌چنین مسافران می‪توانند با شیشه‪های هوشمند، افق را راحت‪تر تماشا کنند. لامپ‪های داخلی هواپیما به جای لامپ فلورسانس از ال.ای.دی بهره می‪برد و 128 ترکیب رنگ مختلف دارد.

سیستم تهویه هوای داخل هواپیما، اوزون را حذف کرده و با فیلترهای مخصوص HEPA، باکتری، ویروس، قارچ، بوی نامطبوع و مواد گازی مخرب را می‪زداید. سیستم طراحی داخلی 787 نیز امکانات مناسبی را در اختیار افراد معلول می‪گذارد. برای مثال، دست‌شویی‪های 143×145 سانتی‌متری این هواپیما دیوار مرکزی متحرکی دارد که جابجا می‌شود و دو دست‌شویی مجزا را به یک دست‌شویی بزرگ‌تر تبدیل می‌کند.

مدل 8-787 به طول 57 متر و طول بال 60 متر، می‪تواند بین 12250 تا 13100 کیلومتر پرواز کند و نخستین مدل 787 است که در سال 2010 وارد بازار می‪شود.

مدل3-787، برای رقابت با ایرباس A300 و A310 طراحی شده و می‌تواند با 290 سرنشین، 4650 تا 5650 کیلومتر را پرواز کند. این هواپیما می‪تواند در خطوط هواپیمایی کوتاه و شلوغی مانند توکیو به شانگ‪های، اوزاکا به سئول، و لندن به برلین استفاده شود. 43 دستگاه هواپیمای 3-787 توسط دو خط هواپیمایی ژاپن سفارش داده شده که تحویل آن تا سال 2013 به تعویق افتاده است.

مدل 9-787 از لحاظ وزن، کارایی موتور و طول بدنه بهترین مدل 787 است که می‪تواند بی‪وقفه از نیویورک تا مانیل (فیلیپین) یا از مسکو به سن‪پائولو (برزیل) پرواز کند. شرکت هواپیمایی نیوزلند و All Nippon Airlines ژاپن مشتریان این مدل هستند. شرکت بوئینگ قصد دارد در آینده‪ای نه چندان دور مدل 10-787 را هم به بازار عرضه کند.