در حالی که ترک جدید در بخش آسفالت مخصوص پیاده‌رو در سی و سه پل باز خبرساز شده بود، در پی تماس یکی از طلبه‌های مدرسه چهارباغ اصفهان باخبر شدیم که دیروز ساعت 11:30 بخشی از گنبد مدرسه 400ساله چهارباغ در اصفهان فرو ریخت. این مدرسه به لحاظ کاشی‌کاری دارای سبکی منحصر به فرد است و آخرین شاهکار صفوی در اصفهان به شمار می‌رود.
این خبرشوک جدیدی برای میراث دوستان در اصفهان بود. به گفته «مانده علی»، طلبه‌ای که در مدرسه چهارباغ شاهد این اتفاق بود نزدیک ظهر دیروز صدایی بلند همه را به خود آورد و مشخص شد که کاشی‌های این شاهکار صفوی فرو ریخت.
«مانده علی» در این‌باره گفت: کاشی‌های گنبد در سمتی که به طرف خیابان چهارباغ است در ابعاد دو در سه متر مربع فرو ریخت و جلو چشمان ناباور ما خرد شد. به گفته وی لرزش‌های ناشی از عبور ماشین‌ها در خیابان «آمادهگاه» همواره برای ما مشهود بود ولی مسوولان توجهی نمی‌کنند. این حادثه در حالی رخ داد که بسیاری از کارشناسان در اصفهان پیش از این هشدارهایی را برای وضعیت وخیم کاشی‌های طبله‌کرده گنبد این مدرسه و همچنین گنبد مسجد امام در میدان نقش جهان داده بودند.
«مقضی»، مرمتگر بسیاری از آثار تاریخی در اصفهان نیز ساعاتی پس از شنیدن این خبر با حضور در خیابان چهارباغ به این خبر صحه گذاشت و گفت: اگر این مدرسه زبان داشت حتما به فریاد در می‌آمد که ای کاش در این نقطه از شهر که مرکز آلایندگی صوتی است، قرار نگرفته بودم. به اعتقاد این مرمتگر دو دلیل را می‌توان در وقوع چنین پدیده‌ای دخیل دانست: نخست عبور ایستگاه مترو از خیابان چهارباغ که باز هم به‌رغم هشدارهای مکرر کارشناسان میراث فرهنگی بدون توجه به این هشدارها ایستگاهی در زیر‌زمین بنا شد و لطمه خود را بالاخره زد و دوم عبور بی‌برنامه ماشین، اتوبوس و موتورهایی که آلودگی صوتی ناشی از هر کدام تیشه به ریشه آثار تاریخی می‌زند. وی می‌افزاید: امروزه همه می‌دانیم یکی از عوامل اصلی تخریب بناهای تاریخی، آلایندگی صوتی است که هم اکنون در هر دو سوی این مدرسه ماشین‌ها از خیابان چهارباغ و آمادهگاه هنگام عبور تاثیر مخرب خود را برجای می‌گذارند.
خشکسالی یکی دیگر از عوامل عنوان شده برای تخریب کاشی‌ها
از سوی دیگر جبل‌عاملی، مدرس معماری معتقد است که پس از خشکسالی‌های اخیر و بستن آب زاینده‌رود نگرانی برای همه آثار تاریخی در اصفهان که با ساروج ساخته شده‌اند، وجود دارد چرا که لازمه بقای ساروج، همجواری آن با آب است. در مدرسه چهارباغ نیز ما شاهدیم که نهر فرشادی توسط معمار این مدرسه به طور عمد از وسط حیاط عبور داده شده است. البته با وجود خشکسالی اخیر و خشک ماندن پایه‌های ساروجی مدرسه نه تنها شاهد فرو ریختن کاشی‌های سر در مدرسه بودیم بلکه خشکسالی تاثیر خود را بر دیگر قسمت‌های بنا نیز نهاد.
نفوذ آب باران در مرمت نیمه‌کاره بنا
به گفته این استاد معماری توقف در مرمت‌های گنبد این مدرسه نیز باعث شد که آب ناشی از بارش باران به داخل کاشی‌های نیمه مرمت‌شده نفوذ کند و کاشی‌ها به اصطلاح معماران طبله کند، یعنی حالت برآمدگی پیدا کرده و در درازمدت از بین بروند.
برخی از کاشی‌های فرو ریخته صفوی بود
استاد مقضی که از نزدیک وضعیت فرو ریختن این کاشی‌ها را بررسی کرده، می‌گوید: کاشی‌ها مربوط به مرمت گذشته این گنبد در 20 سال گذشته است که در بین این کاشی‌ها بخشی صفوی و بخشی جدید بوده‌اند. به اعتقاد وی، اگر میراث فرهنگی در انتخاب مرمتگران بناهای تاریخی کمی دقت عمل به خرج می‌داد، ما شاهد نیمه‌کاره ماندن مرمت این گنبد یا مرمت‌های غیراصولی از این دست و نهایتا امروز نیز شاهد فرو ریختن این بخش گنبد نیز نبودیم.
ترک فعلی موجود در مدرسه نگران‌کننده است
استاد مقضی از وجود یک ترک عمیق در بخش سر در مدرسه هم ابراز نگرانی می‌کند و معتقد است در صورت بی‌توجهی شاهد خطرات جدی‌تر برای این مدرسه خواهیم بود. با وجود تلاش برای گرفتن پاسخ از مسوولان میراث فرهنگی، از سوی این سازمان اعلام شد که ناظران در حال بررسی علت ماجرا هستند ولی جواب قطعی داده نشد. بد نیست، بدانید که در حال حاضر بیش از 17سال است که این گنبد در حال مرمت بوده و نزدیک به دو سال پیش به علت ضعف‌هایی که در کار مرمت وجود داشت سازمان میراث فرهنگی به این نتیجه رسید که کار مرمت را موقتا تعطیل کند.
47301
نظر شما