بخش آسیب دیده سازه‌های آبی شوشتر همچنان ویران است

مهر نوشت:

 سال گذشته و  تنها 20  روز پس از ثبت جهانی سازه های آبی شوشتر به عنوان دهمین اثر ایران در فهرست جهانی یونسکو، بخشی از کناره یکی از پلهای این سازه بر روی رودخانه گرگر فرو ریخت که مرمت این قسمت پس از این مدت زمان هنوز هم اجرایی نشده است.

بنابر گزارشهای رسیده علل عمده و اصلی انجام نگرفتن این کار را می توان در مشکلات مالی و تخصیص نیافتن اعتبار لازم برای این امر جستجو کرد، مسئله ای که رد پای آن را می توان در وضعیت مالی و پرداخت حق و حقوق کارکنان میراث فرهنگی شهرستان شوشتر و همچنین دیگر شهرستانهای این استان نیز یافت. با همه این تفاسیر اما با توجه به این که سازه های آبی شوشتر به عنوان یکی از آثار جهانی در فهرست یونسکو به ثبت رسیده است مسئولان و متولیان امر که در پی برگزاری جشن بزرگ ثبت این اثر هستند باید پیش از آن برای مرمت این قسمت تخریب شده چاره ای بیابند.

بنا بر اعلام کارشناسان، تخریب صورت گرفته در این سازه ها می تواند علل و عوامل مختلفی از جمله نحوه غیر علمی و غیر کارشناسی مرمت انجام گرفته در این محل، فرسایش و استهلاک و عدم مراقبت صحیح، ورود حجم زیاد فاضلاب شهری شوشتر که از مجراهای مختلف وارد رودخانه گرگر می شود، عدم بازسازی و مرمت این سازه ها و در نظر نگرفتن تمهیدات مراقبتی در طول سالیان گذشته و انجام ساخت و سازهای بی رویه بر روی آن داشته باشد.

علاوه بر این، علت نهایی تخریب صورت گرفته در این سازه این بود که مرمت کاران سازمان میراث فرهنگی برای مقاوم سازی این نقطه از سازه اقدام به حفر چاههای " رتوری " برای تزریق ملات کرده اند اما در این بین کار خود را که باید مرحله به مرحله انجام می دادند به یکباره اجرا کردند.

مرمت کاران می بایست در حین انجام کار در هر مرحله یک چاه حفر کرده و آن را با ملات  پر می کردند و سپس به سراغ چاه بعدی می رفتند، اما آنها با یک اقدام غیر علمی همه چاههای مورد نظر را با فاصله اندک از هم حفر کردند که این مسئله موجب سست تر شدن سازه و در نهایت فروریختن آن شد.

مجموعه آسیابهای شوشتر در استان خوزستان شامل دهها آسیاب است که بزرگترین مجموعه صنعتی تا پیش از انقلاب صنعتی به شمار می رود. استفاده از آب در ساخت محیطی برای زندگی براساس شرایط اقلیمی، با ایجاد شبکه های زیرزمینی در زیر شهر کهن شوشتر موجب بروز یکی از هوشمندانه ترین اشکال معماری شهری آبی شده است.

سازه های آبی شوشتر در سی وسومین اجلاس کمیته میراث جهانی در شهر سویل اسپانیا که تابستان گذشته برگزار شد بدون هیچ مخالفتی از سوی اعضا به عنوان دهمین اثر جهانی ایران در اجلاس میراث جهانی به ثبت رسید.

هر چند با نگاهی به نوع و شدت تخریب صورت گرفته در این بخش از سازه های آبی به نظر می رسد امکان مرمت نسبی آن نیز وجود ندارد، اما با این همه مرمت قسمت فروریخته سازه ها، یکبار در آخرین ماههای سال گذشته شروع شد که به دلیل کمبود اعتبار متوقف ماند. بنا بر اخبار رسیده بار دیگر و در روزهای ابتدایی شروع به کار سال جدید قرار است این پروژه دوباره کلید زده شود که باید منتظر ماند و دید آیا این کار در نهایت به انتها خواهد رسید.