تصاویر بی‌نظیر از دودهای حلقوی آتشفشان اتنا

آتشفشان اتنا بعد از یک تابستان نسبتا آرام، دوباره فوران کرده است. کوه در اوایل این هفته، حلقه‌های غول‌آسای نادری از بخار آب را به همراه ابرهای سیاه داغ و چشمه‌های گدازه از خود متصاعد کرده است.

به گزارش نشنال جئوگرافیک، آتشفشان اتنا در نقطه‌ای واقع شده که در حدود 500 هزار سال پیش، صفحات زمین‌ساختی اروپا و آفریقا با یکدیگر برخورد کردند. در حال حاضر اتنا یکی از فعال‌ترین آتشفشان‌های دنیا است که قله در حال فوران آن، 3329 متر ارتفاع دارد و در ساحل جنوب شرقی جزیره سیسیل ایتالیا قرار دارد.

عکاس و آتشفشان شناسی به نام تام فایفر، بعدازظهر 11 نوامبر/20 آبان در میانه طوفانی که آتشفشان را با برف و باران سنگین پوشانده بود، آنجا حضور داشت. هر از گاهی باد آسمان را صاف می‌کرد و به او و همراهانش فرصتی برای دیدن خشم آتشفشان می‌داد.

او می‌گوید: «ما می‌توانستیم صدای انفجارها را بشنویم و گهگاهی هم خروج خاکستر را ببینیم. ناگهان احساس کردم یک موج بخار آب از آسمان گذشت، و بلافاصله بعد از آن موج بعدی و سپس موج سوم!».

هاله بخار آب
با توجه به فاصله این هاله بخار آب از زمین، شاید کمی کوچک به نظر برسد، ولی عرض آن از 50 متر هم بیشتر است. بزرگترین حلقه‌ها حتی تا 4 برابر این هم بزرگ می‌شوند.

نام علمی این پدیده "حلقه گردابی" است؛ که حاصل انفجار بخار آب از یک سوراخ کوچک دایره‌ای در دهانه آتشفشان است.
احتمالا فعالیت اخیر اتنا چنین حفره‌ای را ایجاد کرده، که شرایط را برای رژه حلقه‌های بخار فراهم کرده است.

تلاش ناموفق

توده دود سمت راستی نتواسته منسجم بماند، اما سمت چپی توانسته با موفقیت تبدیل به حلقه شود. در مارس 2000/اسفند 1378 هم اتنا حلقه‌های چشم‌نوازی تولید کرده بود. آتشفشان جزیره استرامبولی در شمال سیسیل هم، گهگاه چنین حلقه‌هایی تولید می‌کند.

حلقه کامل بخار

یک حلقه کامل بخار آب از این انفجار تولید شده است. هوا در مرکز، تندتر از لبه‌ها حرکت می‌کند، که سبب چرخش این دونات هوایی می‌شود و آن را به این شکل نگه می‌دارد. چنین حلقه‌هایی می‌توانند تا یک کیلومتر بالای سطح زمین حرکت کنند.

حلقه‌ای در آسمان

همانند دیگر حلقه‌های اتنا، این یکی هم به اندازه‌ای کافی درهم تنیده بوده که حتی با وجود اینکه باد، بخار اطراف آن را پراکنده کرده، به طور کامل پایدار بماند.

فایفر می‌گوید: «این حلقه‌ها چندین دقیقه دوام می‌آورند شاید حتی تا ده دقیقه. بعد کوچک و کوچک‌تر می‌شوند. اما همیشه به صورت حلقه‌ای واضح در آسمان باقی می‌مانند».

اتنا هنوز بیدار است

با فوران اتشفشان از دهانه کوه اتنا، این کوه همچنان به تولید حلقه‌های بخار آب بر بلندای واله دل بوو ادامه می دهد.

فایفر که در یک غار کم عمق پناه گرفته بود، ساعت‌ها به تماشای آتشفشان پرداخت. طبق براورد او، پیش از اینکه این نمایش زیر این آسمان پرستاره به پایان برسد، اتشفشان در حدود یکصد حلقه تولید کرده است.

53271