هفته نوبل، دیروز با معرفی برندگان جایزه نوبل پزشکی-فیزیولوژی آغاز شد و نخستین نوبل 2013/1392 به کاشفان مکانیسم حمل‌ونقل مواد شیمیایی در سلول‌های بدن تعلق گرفت.
کمیته نوبل مستقر در انستیتو کارولینسکای سوئد جیمز راتمن، استاد 63 ساله و رییس دپارتمان بیولوژی سلولی دانشگاه ییل در ایالات متحده؛ رندی شِکمَن، استاد 65 ساله دپارتمان بیولوژی سلولی و مولکولی دانشگاه کالیفرنیا- برکلی و توماس زودهُف، استاد 48 ساله فیزیولوژی سلولی و مولکولی دانشگاه استنفورد را به خاطر پرده برداشتن از راز نظم دقیق حاکم بر شبکه حمل‌ونقل مواد شیمیایی درون سلول‌ها شایسته دریافت جایزه نوبل امسال دانست؛ اما این شبکه حمل‌ونقل چیست و چرا کشف آن چنان اهمیتی دارد که جایزه نوبل را برای این سه دانشمند به ارمغان آورده است؟
بیایید هر سلول را همانند کارخانه‌ای در نظر بگیریم که مولکول‌های مختلفی را تولید و صادر می‌کند. هورمون انسولین، یکی از این مولکول‌هاست که در پانکراس (لوزالمعده) تولید شده و به درون خون تزریق میشود، یا علایم شیمیایی که آن‌ها را نوروترانسمیتر می‌نامیم، از یک سلول عصبی به سلول عصبی مجاور منتقل میشود. این مولکول‌ها در بسته‌های کوچکی به نام وزیکول یا ریزکیسه (vesicle) منتقل می‌شوند. آن‌چه برندگان امسال جایزه نوبل پزشکی-فیزیولوژی کشف کرده‌اند، قوانین و دستورالعمل‌های مولکولی است که باعث میشود این محموله‌ها دقیقا سرِ موقع به محل درست خود منتقل شوند.
رندی شِکمَن (Randy Schekman) مجموعه ژن‌های مورد نیاز برای جابجایی وزیکول را کشف کرد. جیمز راتمن (James Rothman) عملکرد پروتئین‌هایی را آشکار کرد که به وزیکول‌ها اجازه می‌دهد به هدف متصل شده و محموله خود را تحویل دهند. توماس زودهُف (Thomas Südhof ) نیز نشان داد چگونه سیگنال‌ها به وزیکول‌ها دستور می‌دهند تا محموله‌های خود را به دقیق‌ترین شکل ممکن تحویل دهند.
احتمالا متوجه ارزش بالای این کشفیات شده‌اید. کمتر اختلالی در این شبکه منظم باعث بروز عوارض جدی و بیماری‌هایی مانند اختلالات دستگاه ایمنی، دیابت یا بیماری‌های عصبی میشود. وقتی بدانیم شبکه حمل‌ونقل مولکول‌ها در بدن چطور کار می‌کند، می‌توانیم درمان مناسب را برای جلوگیری از بروز اختلالات پیدا کنیم و شاید در آینده نه چندان دور، بتوانیم با رفع اختلال، بیماری‌هایی مانند دیابت را برای همیشه درمان کنیم.
برای مشاهده اینفوگرافیک در ابعاد بزرگ، اینجا را کلیک کنید.
5353
نظر شما