سیاست دولت حمایت از دانشگاه های غیر دولتی است

سابقه موسسه های غیرانتفاعی به میانه دهه 60 بازمی گردد. یکی از اهداف تاسیس موسسه های غیر انتفاعی این بود که در کنار جذب بیشتر دانشجو، رقابتی سالم بین دانشگاه‌های دولتی و غیرانتفاعی ایجاد شود. به طور کلی موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی و دانشگاه آزاد اسلامی به همراه دانشگاه های دولتی بال های آموزش عالی کشور هستند و در توسعه آموزش عالی و تربیت نیروی انسانی برای نظام نقش پر رنگی دارند بنابراین  سیاست دولت حمایت از این موسسه ها است.

برای تاسیس موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی دونگرش عمده حاکم است یکی نگرش مبتنی بر سودآوری مطلق و در نظرگرفتن موسسات اموزش عالی غیر انتفاعی به عنوان یک بنگاه اقتصادی مطلق و دیگری نگرشی مبتنی بر اینکه سرمایه گذاری برای توسعه آموزش عالی کشور و تقویت بعد علمی و پژوهشی اصل اول است و در کنار آن سودبردن از سرمایه نیز مدنظر می باشد که نگاه دوم مورد تایید است. با اینکه بیش از 20 سال از حضوردانشگاه های غیرانتفاعی در نظام آموزش عالی کشور می گذرد، اما این موسسات نه تنها به فقر امکانات و افت کیفیت تحصیلی مبتلاهستند بلکه سیاست های وزارت علوم در گسترش بی رویه، آنها را با بحران دانشجو روبه رو کرده است.

در حال حاضر بیش از 250 دانشکده غیرانتفاعی در ایران فعالیت دارند که حدود ۲۰۰ هزار دانشجو را تحت پوشش خود قرار داده‌اند. هر چند گفته می شود تعداد انگشت شماری از دانشگاه های غیرانتفاعی با استقبال و افزایش تقاضا روبه رو هستند، اما مروری بر آنچه در جلسات اتحادیه این دانشگاه ها اعلام می شود، نشان می دهد که این مراکز با کاهش شدید دانشجو روبه رو هستند طوری که در برخی رشته ها تنها 6 نفر ثبت نام کرده اند که این وضعیت دانشگاه های خصوصی را با مشکل بودجه و هزینه اداره دانشگاه مواجه کرده است.

دلیل کمی دانشجو می تواند یا به خاط  میزان شهریه باشد و یا کیفیت اموزش. درباره هزینه باید بگویم که دانشکده‌های غیرانتفاعی حق ندارند بیشتر از مبلغی که در دفترچه آزمون سراسری اعلام می‌شود، هزینه‌ای دریافت کنند یعنی دانشکده‌ها حق افزایش شهریه را ندارند و این شهریه هر چند سال یکبار توسط وزارت علوم حدود ۱۰ درصد اضافه می‌شود که این مقدار هم با تورم تناسب ندارد.

درباره کیفیت اموزش هم باید اضافه کنم که یکی دیگر از هدف‌های دانشکده‌های غیرانتفاعی ارتقای سطح دانش مملکت است. هدف موسسان دانشکده‌های غیرانتفاعی کمک به دولت در جهت بالا بردن سطح دانش کشور و داشتن فارغ‌التحصیل  مانند دانشگاه‌های دولتی است. معروف‌ترین و قوی‌ترین دانشگاه‌ها در خارج از کشور، غیردولتی هستند. چون شهریه را خود دانشگاه‌ها تعیین می‌کنند می‌توانند سطح بالایی از امکانات را برای دانشجویان فراهم و در نتیجه سطح دانش فارغ‌التحصیلان خود را بالا ببرند. حتی قبل از انقلاب شکوهمند اسلامی، دانشگاه شهید بهشتی که با نام دانشگاه ملی فعالیت داشت، از نظر علمی بسیار قوی بود. دانشگاه‌های غیرانتفاعی باید با تعامل با دانشگاه دولتی سطح  دانش کشور را بالا ببرند.

به عبارتی کیفیت  رکن اساسی در آموزش عالی است و اگر به هر علتی از کیفت در آموزش عالی غفلت شود زیان بزرگی به مملکت وارد می شود لذا در روند اعطای مجوز و فعالیت موسسات آموزش عالی باید کیفیت مورد توجه باشد .

استادان دانشکده‌های غیرانتفاعی، استادان بازنشسته دانشگاه‌ها به‌عنوان استاد تمام‌وقت و استادان فعلی دانشگاه‌ها به‌عنوان مدرس نیمه‌وقت هستند. اکنون وزارت علوم مشکلی برای دانشکده‌های غیرانتفاعی ایجاد کرده است آنها اجازه ندارند استادان بالای ۴۵ سال را استخدام کنند و استادها باید درجه استادیاری هم داشته باشند. بنابراین با نظارتی که از سوی وزارت علوم و مجلس می شود بعید می دانم از لحاظ علمی مشکلی داشته باشند. و به عقیده من دانشگاه غیرانتفاعی از نظر سطح علمی با دانشگاه آزاد هیچ تفاوتی ندارد.

گواهینامه‌هایی که از طرف دانشکده‌های غیرانتفاعی صادر می‌شود حاوی دو امضا از طرف وزارت علوم و دانشگاه غیرانتفاعی است و مدارکی که صادر می‌شود مورد تایید وزارت علوم و تحقیقات و فناوری است که این مدارک در تمام دنیا مورد قبول است.

شاید کاهش دانشجویان این دانشگاه ها به دلیل حضور بیش از حد دانشگاههای ازاد و پیاو نور باشد. دانشگاه آزاد در حال حاضر رقیب سرسختی برای دانشکده‌های غیرانتفاعی است. تا حدود سه سال قبل تمام کسانی که داوطلب دانشکده‌های غیرانتفاعی بودند جذب دانشگاه می‌شدند و سالانه صدها نفر فارغ‌التحصیل داشتیم. متاسفانه از دو سال قبل به علت این‌که تعداد دانشکده‌های دانشگاه آزاد بالا رفته است و دانشگاه پیام نور هم اضافه شده که در هر شهرستان کوچکی شعبه دارد، بنابراین جذب دانشجو در دانشکده‌های غیرانتفاعی بسیار کم شده است به این معنا که حتی ظرفیتی که وزارت علوم برای هر دانشکده‌ای تعیین می‌کند، به حد نصاب نمی‌رسد.

برای جذب دانشجو در دانشگاههای غیر انتفاعی با توجه به این‌که اساتید دانشگاه‌های غیرانتفاعی افراد فرهیخته ومعمولاً اعضای هیئت علمی حاضر یا اساتید بازنشسته دانشگاه‌ها هستند، اگر با حفظ کیفیت و شرایط لازم مجوز تأسیس و راه اندازی رشته‌های پر مخاطبی مانند معماری و کامپیوتر و ... داشته باشند، مطمئناً صندلی‌ها خالی نمی‌ماند.

متاسفانه  درحالیکه موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی می توانستند نماد حضور بخش غیردولتی در نظام آموزش عالی دولتی باشند اما در این مدت گویا پایه گذاران، تفاوتی بین دانشگاه و مدرسه قائل نشدند.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات