الناز محمدی: اگر بگوییم در حال حاضر وضعیت آموزشی کشور بیش از هر زمان دیگر، تحت تاثیر شرایط سیاسی کشور قرار گرفته، پر بیراه نگفته ایم. در چند سال اخیر، وزارت علوم و سیاستهایی که تدوین می کند یکی از وزاتخانه هایی بوده است که با توجه به تعداد زیاد افراد تحت مسئولیتش، بیشتر از دیگر وزارتخانه و مخصوصا دیگر وزارتخانه آموزشی کشور یعنی وزارت آموزش و پرورش، تحت تاثیر برنامه ها و شرایط سیاسی خاص کشور قرار گرفته است. علاوه بر وضعیت بازنشستگی استادان، برخورد با دانشجویان فعلا دانشگاهها و ...، این بار دانشجویانی که قرار است برای کشورهای دیگر و از طرف وزارت علوم بورس شوند، باید خودشان را برای برنامه های جدید این وزارتخانه که به گفته خودمسئولانش بی تاثیر از شرایط سیاسی و دیپلماسی کشورنیست، آماده کنند. بعد از آنکه از سال پیش، اعزام دانشجوی بورس دکتری به کشورهای آمریکا، کانادا و انگلستان از سوی وزارتخانه علوم ممنوع شد و قرار شد که واجدان شرایط بورس تحصیلی خارج وزارت علوم به کشورهای استرالیا و نیوزلند و کشورهای اروپایی فرانسه، آلمان، اتریش، بلژیک، هلند، سوئد، نروژ، فنلاند و دانمارک اعزام شوند، روز گذشته، مدیرکل بورس و امور دانشجویان خارج وزارت علوم از ترغیب پذیرفته شدگان بورس دولت جمهوری اسلامی ایران برای اعزام به خارج کشور جهت اخذ پذیرش از دانشگاههای چین و روسیه خبر داده و گفته است که « جلسات متعدد توجیهی برای پذیرفته شدگان بورس اعزام به خارج برگزار می شود، فارغ التحصلان دانشگاههای خارج از کشور و رایزنان علمی جمهوری اسلامی ایران در این جلسات توجیهی حضور پیدا می کنند و در خصوص کشورهای مختلف بویژه چین و روسیه اطلاعاتی در اختیار پذیرفته شدگان بورس اعزام به خارج قرار می دهند تا آنها بتواند بهتر برای کشوری که می خواهند پذیرش بگیرند تصمیم گیری کنند.»
رای مثبت چین و روسیه به قطعنامه ضد ایرانی و بورس دانشجویان ایرانی به دانشگاههای آنها
مدیرکل بورس و امور دانشجویان خارج وزارت علوم در حالی این سخنان را بر زبان می آورد که در آخرین قطعنامه ای که در شورای امنیت بر ضد ایران تصویب کرد، چین و روسیه نیز رای مثبت دادند؛ هرچند مسئولان وزارت علوم معتقدند که با وجود این مسئله، وزارت علوم تابع سیاستهای کلی کشور است و همچنان بر اعزام دانشجویان بورس به این کشورها اصرار دارند.
حسن مسلمی نائینی، مدیرکل بورس و امور دانشجویان خارج وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در توضیح برای دلایل این اصرار، به « خبر» می گوید: « در حال حاضر، کشورهای چین و روسیه از سطح علمی بالایی برخوردارند، به طوریکه دانشجویان از کشورهای آمریکایی و اروپایی برای تحصیل به این کشورها سفر می کنند. » مسلمی نائینی معتقد است که هزینه تحصیل نیز در این کشورها پایین است و در اظهار نظر جالبی می گوید : « ایران سالانه حدود 30 - 40 میلیارد تومان با کشور چین تعاملات بازرگانی دارد و بنابراین باید متناسب با آن تعاملات علمی نیز داشته باشد.» مسلمی رشته هایی که قرار است در آنها دانشجویان به چین و روسیه بورسیه شوند را محرمانه اعلام می کند ولی می گوید که « قرار است در رشته های زبان چینی و روسی، دانشجوی کارشناسی ارشد بورس شوند و در بقیه رشته ها، دانشجویان برای مقطع دکترا پذیرفته می شوند.» مسلمی‌نائینی درباره علت توجه وزارت علوم و دانشگاهها به اعطای بورس به متقاضیان زبان‌های چینی و روسی می گوید: «از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون تبادلات اقتصادی ایران با کشور چین بسیار زیاد شده اما تاکنون در زمینه بهره‌مندی از متخصصان زبان چینی با کمبودهایی روبه‌رو بوده‌ایم. شرکت‌های مختلف و دستگاه‌های اجرایی در زمینه افزایش نیروی متخصص در حوزه زبان چینی خیلی درخواست دارند و دانشگاهها نیز برای جوابگویی به این درخواست‌ها مجبور به راه‌اندازی، توسعه و تقویت رشته زبان چینی هستند. با وجود تعاملاتی نیز که با کشور روسیه داریم اما هنوز بورس زبان روسی نداریم در این زمینه باید برنامه‌ریزی و اقدام شود.»
آمار خروج سالانه دانشجویان بورس از کشور
از اول انقلاب تا کنون حدود 12هزار نفر به صورت بورس به خارج از کشور اعزام شده اند؛ دانشگاه های خارجی سالانه بیش از هزار و 700 سهمیه بورسیه به دانشجویان ایرانی اعطا می کنند و این در حالی است که ایران تنها نزدیک به 200 دانشجوی خارجی را در دانشگاه های کشور به صورت بورسیه می پذیرد. افرادی که با بورس دولت تحصیل می‌کنند دیگر شهریه پرداخت نمی‌کنند و علاوه بر این مقرری ماهانه نیز دریافت می‌کنند و از نظر بیمه و مالیات نیز کمتر متحمل هزینه می‌شوند.
بر طبق آمار وزارت امور خارجه در حال حاضر حدود ۶۰ هزار نفر دانشجوی ایرانی در خارج از کشور در حال تحصیل هستند که ترکیب آنها این است که حدود ۴۵ هزار نفر در مقاطع کاردانی و کارشناسی هستند که اگر تمامی نخبگان را در مقاطع ارشد و دکترا ببینیم ۱۰۰ هزار نخبه در دانشگاههای خارج از کشور تحصیل می‌کنند که از این میان کشور هند بیشترین دانشجوی ایرانی را به خود اختصاص داده است.
آماری که از سوی وزارت امور خارجه مطرح شده است این است که در حال حاضر حدود ۶۰ هزار نفر دانشجوی ایرانی در خارج از کشور در حال تحصیل هستند که ترکیب آنها این است که حدود ۴۵ هزار نفر در مقاطع کاردانی و کارشناسی هستند که اگر تمامی نخبگان را در مقاطع ارشد و دکترا ببینیم ۱۰۰ هزار نخبه در دانشگاههای خارج از کشور تحصیل می‌کنند که از این میان کشور هند بیشترین دانشجوی ایرانی را به خود اختصاص داده است.
این در حالی است که صندوق بین‌المللی پول در این مورد گزارش داده است که سالانه بین 150 تا 180 هزار ایرانی تحصیلکرده از کشور خارج می‌شوند که به معنی خروج سالانه 50 میلیارد دلار ارز از کشور است و ایران بین 91 کشور در حال توسعه و توسعه نیافته، رتبه اول را از این نظر داراست. طبق این آمار هم‌اکنون بیش از 250 هزار مهندس و پزشک ایرانی و بیش از 170 هزار ایرانی با تحصیلات عالیه در آمریکا زندگی می‌کنند و طبق آمار رسمی اداره گذرنامه، در سال 87 روزانه 15 کارشناس ارشد، 3/2 دکترا و در مجموع 5475 نفر لیسانس از کشور مهاجرت کردند.
نظر شما