با رجوع به تاریخ‌نویسی رسمی هرگز نمی‌توان به شناخت کافی و جامعی از تاریخ یک سرزمین رسید. شناخت درست تاریخ هر سرزمین با فهم تاریخ رسمی و شفاهی توامان آن کشور امکان‌پذیر است. همیشه در تاریخ رسمی و گزارشهای پالوده از آن، غیاب و فقدان بزرگی احساس می‌شود. تاریخ را تاریخ‌نویسان گزارش می‌کنند اما این حافظه تاریخی مردم آن سرزمین است که با فهم این فقدان‌ها و با مدد از حافظه خود، تاریخ دیگری را روایت می‌کند.
اما در کشور ما همیشه این حافظه تاریخی و این طبقه کم سخن، دیر به سخن می‌آید یا هرگز به زبان نمی‌آید. ما ناچار از شناخت تاریخ خود هستیم. مردم سرزمین ما بدون چنین شناختی چه بسا راهها و مفاهیم و تجربه‌هایی را تکرار کرده‌اند. از این رو مکتوب کردن تاریخ شفاهی هر کشور و هر قلمرویی در درک و آگاهی نسل‌های آینده تأثیر به سزایی خواهد گذاشت. تاریخ تئاتر نیز از این قاعده مستثنا نیست. به تازگی «نشر افراز» در این راستا قصد دارد چنین تاریخی را ثبت کند.
یعقوبی درباره این پروژه گفت: این پروژه که به صورت مصاحبه و گفتگو با هنرمندان تئاتر است شامل زندگینامه، خاطرات، واکنش‌ها و تحلیل‌های شخصی هنرمندان است که به عنوان تاریخ شفاهی تئاتر ایران مکتوب خواهد شد.
وی در ادامه گفت: ایده اولیه این سری کتاب‌ها، قبل از این به نوعی با چاپ و انتشار دو کتاب درباره زندگی عزت الله انتظامی و محمدعلی کشاورز در نشر افراز آغاز شده بود اما پیشنهاد من این بود که ادامه این روند با نگاه جدیدی صورت پذیرد. به این معنی که فقط به نشر خاطرات، گفتگوها و بعد زندگینامه‌ای هنرمندان پرداخته نشود، بلکه از لابلای گفتگو با هنرمندان بتوانیم به نگاهی جامع‌تر درباره تاریخ تئاتر ایران بپردازیم و لایه‌های پنهان و زوایای نادیده تاریخی این هنر را مورد بررسی قرار دهیم. این نمایشنامه‌نویس تأکید کرد: این پروژه تنها زندگینامه اشخاص نیست، بلکه به بهانه زندگینامه اشخاص؛ تاریخ اندیشه‌ها و واکنش‌ها است نسبت به تئاتر در دوره‌های مختلف تاریخی در کشورمان.
وی اشاره کرد: برای شروع این تحقیق ابتدا طبعاً به سراغ هنرمندان قدیمی تر و پیشکسوت‌ها می‌رویم و سعی می‌کنیم با آنها درباره مطالب و پرسش‌هایی که تا کنون مطرح نشده، گفتگو کنیم تا شاید بتوان از این راه به درک و دریافت تازه‌تری از تاریخ تئاتر ایران برسیم. این هنرمندان تقریباً مشخص هستند. موضوعات مورد بحث و سوال‌ها نیز تقریباً ثابت و مشخص شده هستند اما طبعاً سوالاتی هم در گفتگو به‌وجود خواهد آمد. وی همچنین یادآور شد: تلاش می‌شود با هنرمندانی که در خارج از ایران زندگی می‌کنند نیز یک پل ارتباطی برقرار شود و کتاب‌هایی در مورد آنها نیز گردآوری شود.
یعقوبی یکی دیگر از انگیزه‌های رفتن به سراغ چنین موضوعی را خلائی می‌داند که در تاریخ شفاهی ایران در تمامی رشته‌های هنری و حتی علوم وجود دارد؛ او در این مورد گفت: در کشور ما خاطره نویسی اتفاق نمی‌افتد و اینگونه است که بخشی از تاریخ ما فراموش و یا تحریف می‌شود. او برای این پروژه چشم‌اندازی تحلیلی می‌بیند، چیزی که شاید مخاطب را به سرچشمه ظرایفی بکشاند که از هیچ راه دیگری به جز گفتگو میسر نیست. وی اما گفت: هنوز در قدم‌های آغازین هستیم و پروژه هنوز اجرایی نشده است. زیرا گستردگی و دامنه‌دار بودن چنین تحقیقی، نیازمند حمایت‌های مالی فراوانی است که در حال حاضر تلاش ما نیز در همین جهت است.
نظر شما